Hurmayı sadece Ramazan'da hatırlıyoruz

"Şelebi , meşruk, hudri, mebrun, safari, hilliye, sugi.." Bunlar Ramazan'la birlikte tezgahlarda boy gösteren hurma cinslerinden birkaçı... Tek televizyon kanallı, öğrencilerin tek tip siyah önlük giydikleri dönemlerde Ramazan yaklaşırken Mısır Çarşısı'nda boy gösteren hurmalar da tek tipti. Vatandaş onun şeceresini merak etmezdi. Şimdi tüketicilerimiz damak tatlarına uygun türleri seçebiliyorlar. Göçebe Bedevilerin gece çöl soğuğundan korunmak için yaktıkları ateşin etrafında toplanıp anlattıkları bir efsaneye göre, Allah dünyayı yarattıktan sonra, önce insanoğluna, ardından bir deveye, nihayet bir de hurma ağacına hayat vermiş. O, çöl halklarının ekmeği, Hazreti Muhammed döneminde olduğu gibi, bugün de kervanlarıyla uzun, zorlu yolculuklar yapan göçebe Arapların en önemli besin kaynağı. Yolluk yiyeceklerin en mükemmellerinden, 100 gramında 270 kalori barındıran bir enerji bombası.
MISIRLILARIN KUTSAL AĞACI
Yüzde 65 oranında su içeren taze hurmada, tam buğday ekmeğinden daha fazla posalı maddeler, muzdan daha fazla potasyum var. Ayrıca kalsiyum, magnezyum, demir, bakır, mangan, çinko ve sayısız vitaminler açısından da çok zengin. Başka deyişle çölde, cebinde bir avuç hurmayla yolculuk yapan kişi açlık çekmez. En eski kültür bitkilerinden hurma Kuran'ın Rahman Suresi'nde 'eşsiz hurma' olarak nitelenirken, İncil ve Tevrat'ta da sıkça anılır. Barış, adalet ve erdemin simgesidir. Tevrat'ın Mezmurlar Kitabı 92. Ayet'inde, "İnsan hurma ağacı gibi serpilip gelişecek, Lübnan sediri gibi yükselecek," denir. Antik Çağ'da, eski Yunan ve Roma'da hayat sembolü olarak görülen hurma ağacı eski Mısırlıların kutsal ağacıydı. Günümüzde birçok toplum hâlâ onu zaferin simgesi sayar. Turnuva ya da yarışmalarda, örneğin Cannes Film Festivali'nde, kazanana palmiye dalı şeklinde bir ödül verilir. Hurmanın en yaygın üretildiği bölge, tahmin edilebileceği gibi Arap dünyası. B.M. tahminlerine göre, dünyada mevcut, toplam 90 milyon hurma ağacının üçte ikisi bu bölgede, gerisi İsrail ve Kuzey Amerika'da yetişiyor. Dünyada 600 civarında farklı hurma çeşidi var. Bu sonsuz çeşitlilikte herkes kendi damak tadına göre büyük, küçük, kuru, sulu, yumuşak, sert, tatlı ve aromatik hurma çeşitleri bulabiliyor. Bazıları yuvarlak, bazıları oval, çoğu uzunca şekilli hurmalar içinde siyah renklileri bile görülüyor. Ancak çoğu sarı, kırmızı, kahverengi, portakal rengi, bej ya da amber tonlarda. Gurmelerin bir numaralı hurma tercihi, Arapların 'Khlas' olarak da adlandırdıkları, portakal ile kahverengi arası tonlarda, ipeksi, hafif yapış yapış kabuklu, meyvesi gevrek, kırmızımsı-sarı renkte ve hafif saydam, 'Kalasah' türü. Çok zengin bal, şekerkamışı, ceviz, karamel, tatlı patates, bademli çikolata aromalarına sahip. Arap gurmeler, tek bir hurma tanesini çiğnemeden, damakta bir saat dolaştırır, bütün bu lezzetlerin keyfine varabilirler. Diğer gurme çeşitler ise Medine'nin, Anbara'sı, 'Nubout sayf' olarak adlandırılan Riyad bölgesinin uzun taneli hurması, Riyad'ın kuzeyindeki Ouasim bölgesinin kahverengi altın renkli Sukkari'si ve 'hurmaların kraliçesi' olarak nitelenen, tadı kestane püresini çağrıştıran, özellikle Batı dünyasında tutulan Kaliforniya'nın Medjool'u. 11 boyunca gündelik hayatımızda hurmayı unutuyor, onu Ramazan gelirken hatırlıyoruz. Bu ihmalin en önemli nedeni çok tatlı ve besleyici oluşu; günümüz beslenme biçimine uymuyor. Oysa Batılı şefler taze hurmayı çoktan keşfetmişler. Onu başka lezzetli malzemelerle kombine ederek tatlılığını dengeliyor, iyi cins hurmanın bütün olumlu özelliklerini spesiyalitelerine yansıtıyorlar. Özetle hurma, sadece Ramazan'da hatırlanan, kurutulmuş kalitesiz örneklerini tadan kişileri kendinden soğutan bir meyve olmayı hak etmiyor..
DÜZELTME: Aşırı sıcaklar dikkati yüzde 50 oranında azaltıyormuş. Ben de geçen haftaki yazımda dikkatsizlik sonucu kıymalı yumurtanın kıymasını yazmayı unuttum. Bu yemeği denemek isteyenler soğanı 3 saat kadar siyahlaşmadan kızartırken, bir yanda 750 gram kadar kıymayı kendi suyunda kavurup tepsiye yaysınlar. Üzerini soğanlarla örtüp, belirtildiği gibi açılan oyuklara yumurtaları kırsınlar. Ve beni, bu dikkatsizliğim için lütfen bağışlasınlar!