Seçimle gelen Rus çarı

Gelmiş geçmiş romancıların en büyüğü Fyodor Dostoyevski'yi andıran Rus ideolog Aleksandr Dugin, kayıt cihazını kapatmamı rica ettikten sonra, "Putin, Rusya'nın başında olduğu sürece Batı'nın işi zor. Ve sanırım Çar Petro gibi uzun süre iktidarda kalacak," diyor.
Dugin'in, 2009 yılının Şubat ayında, nehirlerin bile donduğu soğuk bir kış günü Moskova Üniversitesi'nde röportaj yaptığımız zaman dile getirdiği bu kehanet, kuvvetle muhtemel gerçekleşecek. Rusya, 21. yüzyıla Vladimir Putin'le girdi ve Putin, bu yıl Dmitri Medvedev'in devlet başkanlığından ayrılmasından sonra üçüncü kez Kremlin'e çıktı. Oradan ne zaman ineceği de belli değil. Dugin ise şu sıralar Putin için 'Avrasya Birliği' ideolojisini yazmakla meşgul.
Doğum gününden bir hafta sonra, 14 Ekim'de Türkiye'ye geleceği açıklanan Putin'in Ankara ziyareti son anda ertelendi. Erteleme kararında Türkiye ile Rusya arasında Suriye'deki Beşar Esad rejiminin geleceği konusundaki görüş ayrılıklarının etkisi olduğu öne sürülüyor. AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Ömer Çelik, "Putin'in Türkiye ziyaretini ertelemesinin Suriye kriziyle ilgisi yok," diyerek bu iddiayı yalanlandı. Ne var ki, ziyaretin ertelenmesinin ardından Moskova-Şam seferini yapan yolcu uçağının -askeri malzeme taşıdığı istihbaratıyla- F 16'larca indirilmesi Ankara ile Moskova arasında küçük çaplı bir krize neden oldu. Bununla birlikte Türkiye ile Rusya arasındaki derin ekonomik ve politik ilişkilerin, bu küçük krizle büyük yara almayacağını da söylemek mümkün. Putin'in ziyaretininse Kasım veya Aralık ayında gerçekleşeceği yönünde bilgiler var. Putin'in basın danışmanı Dmitri Peskov, Rus liderin ziyaretinin iptal edilmediğini, sadece ertelendiğini açıkladı.
Dev Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin (SSCB) dağılması sürecinde ülkeyi yöneten Mihail Gorbaçov'un ardından iktidara gelen ve onun gibi pasiflikle suçlanan Boris Yeltsin'in halefi olan Vladimir Putin, deyim yerindeyse Rusya'yı ayağa kaldıran lider oldu. Stalin'den bu yana en iyi Rus lideri olarak kabul edilen Putin, 7 Ekim 1952 tarihinde Çarlık Rusya'sının başkenti St. Petersburg'da doğdu. Babası Vladimir Spiridonovich Putin, deniz kuvvetlerinde asker, annesi Maria Ivanovna ise bir fabrika işçisi idi. Putin'in baba tarafından dedesi Spiridon Ivanovich Putin, Lenin'in sayfiye evinde aşçı olarak çalışıyordu.
Ülkesini çar gibi yöneten bir liderin çarlık başkentinde, Petersburg'da doğması anlamlı bir tesadüf. Her akşam Petersburg'un bütün meyhanelerini dolaşan Suç ve Ceza'nın Marmeladov'u gibi azımsanmayacak bir kısmı alkolik olan Rus halkının istikbali için alkolizme karşı savaş açan Putin, 1975 yılında o zamanki adıyla Leningrad Üniversitesi'nden (şimdiki adı St. Petersburg Üniversitesi) mezun oldu.
Okulu bitirdikten sonra çocukluk hayali olan ajanlık mesleğine girdi. Stalingrad'da casusluk eğitimi aldıktan sonra Soğuk Savaş döneminde adı KGB olan Rus Gizli Servisi'nde çalışmaya başladı. 'Karşı istihbarat' konusunda uzmanlaştı. Vazifesi yabancı misyonlardaki görevlileri izlemekti. Berlin Duvarı'nın yıkılmasından önce Doğu Almanya'da çalıştı. Duvarın yıkılmasına tanıklık etti. Hatta iddia o ki, duvarın yıkıldığı gün sokağa dökülen öfkeli göstericileri dağıtmak için havaya ateş açtı. Doğu Almanya çöktükten sonra Petersburg'a döndü. 1991 yılında da KGB'den istifa etti. Putin, devlet başkanlığı sırasında verdiği bir röportajda casusluk mesleğine neden adım attığını şöyle açıklayacaktı:
"Henüz lise birinci sınıftayken ajan olmak istiyordum. KGB'ye girerken Stalin'in 1930'larda uyguladığı şiddet, baskı ve sürgüne gönderme politikalarından ha¬berim yoktu. Casusluk filmleri ve romanlarının etkisi altındaydım."
Putin, KGB'den ayrıldıktan sonra Petersburg'da belediye başkan yardımcılığına getirildi. 1996'da Kremlin Sarayı Mülkiyet İdaresi Başkan Yardımcısı oldu. Bir yıl sonra Devlet Başkanlığı İdaresi Başkanlığı'na getirildi. 1997'de Rusya İç İstihbarat Servisi FSB'nin başkanlığına atandı. Pek çok ABD başkanı, CIA başkanlığından geldiği halde Rusya'da gizli servis patronu devlet başkanı hiç olmamıştı. Putin, bu yönüyle türünün ilk örneği.
1999'da başbakan yardımcılığına, sonra da başbakanlığa getirilen Putin, Yeltsin'in istifasının ardından üç ay süreyle vekâleten devlet başkanlığı yaptı. 2000 yılında Rusya Federasyonu Komünist Partisi Başkanı Gennady Zyuganov'u geride bırakarak yüzde 52,9'luk oy oranıyla devlet başkanı seçildi, 2004 yılında yüzde 71'in üzerinde oy alarak yeniden seçildi ve 2008'e kadar bu görevi yürüttü. 2008'de koltuğu kendisinin yetiştirdiği Medvedev'e bıraktı. Dört yıllık aradan sonra Mart 2012'de yüzde 59,3 oy oranıyla tekrar devlet başkanı seçildi.
Yeniden koltuğa otururken, "Gücün dizginlerini başka birine vermiştim. (Medvedev'i kast ediyor) Eğer bunu bir kere yaptıysam, tekrarlamak benim için zor olmayacaktır," diyerek 2024'te de başkan olarak kalmak istediğini açık etmişti. Putin'in uzun vadeli planları, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın 2023 planlarını andırıyor.
HEM SANATSEVER, HEM MAÇO
Vladimir Putin, Terazi burcu. Hem klasik ve rock müzik hayranı, (Beatles, Mozart ve Çaykovski dinlemekten hoşlanıyor) hem de judo yapıyor. Hem edebiyata, hem de silahlara düşkün. Yani hem sanatçı ruhlu, hem de maço.
Putin'in, eşi Lyudmila Putina'dan iki kızı var. Ama Rus halkına daha fazla çocuk yapmayı tavsiye ediyor. Zira Rusya'da nüfus artış hızında gözle görülür bir düşüş var. Putin'in, 2024 yılına kadarki sosyal hedeflerinin başında alkol tüketimini düşürmek ve nüfusu artırmak geliyor. Rusya'da alkol öyle bir problem ki, bazen pilotlar bile alkollü havalanıyor. Argo deyişle pilotlar 'pilot' olduktan sonra uçuyorlar. Hatta sarhoşken havalanan pilotlardan birinin uçağı Karadeniz'e düşmüş, pilot şans eseri sağ kurtulmuştu. Rus hükümeti, 'ulusal felaket' düzeyindeki alkolizme karşı haçlı seferi olarak görülen bir savaş başlatmış durumda. Hedef, 2024'ye kadar alkol tüketimini yarı yarıya düşürmek.
Putin, başlattığı kalkınma hamlesini devam ettirebilmek için uzun yıllar iktidarda kalmayı hedefliyor. Bu amaçla Belarus'la birleşme de dâhil pek çok alternatifi düşünüyor. Ülkesini iyi yöneten Putin, ailesinin yönetimi konusunda sıkıntılar yaşıyor. Ajan Anna Chapman'la ilişkisi olduğu yönündeki dedikodulardan ötürü eşiyle arasının limoni olduğu rivayet ediliyor. Slav kadını deyince akla gelen özellikleri (güzellik, seksapalite) fazlasıyla taşıyan Chapman'ın ajanlığı 2010 yılında ABD istihbarat birimleri tarafından deşifre edilmişti. Chapman'ın ajanlığının deşifre edilmesinden sonra Rus Gizli Servisi, başarılı bir PR ya da istihbarat diliyle psikolojik harekât hamlesi ile süreci lehine çevirmeyi başardı. Basında sık sık arz-ı endam eyleyen Chapman sayesinde artık Rus gizli servisi deyince düşman ülkelerin istihbaratçılarını, siyasetçilerini veya diplomatlarını yoldan çıkaran güzel ve seksi kadın ajanlar akla gelecek.
BİR DERİN DEVLET PROJESİ
Putin, her ne kadar ülkesinde bir tür 'demokratik otoriterizm' rejimi kurmuş olsa da çok sevilen bir lider. Çünkü serbest piyasanın önünü açan ekonomi politikaları ile Rusya'yı kalkındırdı. Sovyet Rusyası'ndan farklı olarak ülkesini askeri açıdan güçlendirmenin yanı sıra ekonomik açıdan da güçlendirmenin yolunu buldu. Doğalgaz zenginliğini kullanarak Avrupa'yı ekonomik anlamda kendine bağımlı hale getirdi. Soğuk Savaş'ın ardından dağılan ülkesini birleştirdi. SSCB'nin yıkılmasından sonra ortaya çıkan ülkelerle siyaseten olmasa da ekonomik anlamda birleşme sağlanmış durumda.
Soğuk Savaş'ın ardından ABD'ye karşı güç kaybeden Rusya'yı Atlantik için yeniden rakip haline getirdi. Bununla birlikte Rusya'nın, dünya lideri ABD ile rekabet edebilmesi için sadece ekonomi ve askeriyede değil teknolojide de ilerlemesi gerekiyor. Malum, ABD'nin küresel entelektüel hâkimiyetinin araçları olan Google, Youtube, Facebook ve Twitter gibi internet siteleri Rus icadı değil. Yandex, bu alanda Ruslar için önemli bir açılım oldu mesela.
İcraatlarıyla takdir edilen Putin otoriter tarzı nedeniyle de eleştiriliyor. En büyük Ortodoks katedraline giderek Meryem Ana'ya kendisini şikâyet eden muhalif punk grubu Pussy Riot'un üç üyesinin ikişer yıl hapis cezasına çarptırılması ülkede tepkilere neden oldu.
Kariyerine bakıldığı zaman Putin'in liderlik için adım adım hazırlandığı açık biçimde görülüyor. Bu nedenle Putin 'Rus derin devletinin başarılı bir projesi' olarak görülebilir. Rusya'nın tarihi ve devlet başkanlarının yaşam öyküsü incelendiğinde Putin'in ulusu için büyük bir şans olduğu da söylenebilir. Çünkü Putin, 'Hegelian' anlamda tarihlerinin bu evresinde Ruslar için devlet aklını temsil edebilecek tek lider. Ülkesini 'seçimle gelen bir postmodern çar' gibi yönetiyor. Muhtemelen siyasi ömrü de çarlarınki kadar uzun olacak.
TECAVÜZCÜYE İMRENİYORMUŞ!
Vladimir Putin'in, hafızalarda yer etmiş ilginç açıklamaları var. O açıklamalardan bazıları şunlar:
"On kadının ırzına geçti, doğrusu bunu ondan beklemezdim. Hepimiz için sürpriz oldu. Ona imreniyoruz." (Tecavüz suçundan hapis cezasına çarptırılan İsrail eski Cumhurbaşkanı Moşe Katsav'ı kast ederek…)
"Rusya teröristlerle anlaşmaz, onları yok eder. Onları inlerinde becereceğiz." (Çeçen direnişçiler için…)
"Onu yumurtalıklarından tavana asacağım." (Gürcistan Devlet Başkanı Mihail Saakaşvili'yi kast ederek…)
"Biz, sivil nüfusa karşı nükleer silah kullanmadık. Binlerce kilometrelik mesafeye kimyasallar püskürtmedik veya küçük bir ülkeye, tüm II. Dünya Savaşı boyunca atılan bombaların 7 katını atmadık. Bu ve başka, örneğin Nazizm gibi, kara sayfalarımız yok."
"Demokrasi yasaların diktatörlüğüdür."
"Gerçek bir demokrat olarak Mahatma Gandhi'nin ölümünden sonra konuşabileceğim kimse kalmadı."
"Sovyetler Birliği'ni özlemeyen bir insan kalpsizdir. Sovyetler Birliği'nin geri gelmesini isteyen bir insan ise beyinsizdir."