Apaçi gençlik

İlginç saçları, canlı renkli kıyafetleri ve danslarıyla dikkat çeken gençler olarak algılandı Apaçiler. Görüntüden ve imajdan yola çıkılarak yargılar oluşturuldu. Ama gerçekte kimlerdi? Bu soruya cevap arayan birkaç gazete haberinin dışında bir çalışma yoktu ortada. Ama sosyolog Ömer Miraç Yaman bu gençlerin dünyasına girip yaptığı uzun araştırmalar ve görüşmeler sonucunda Apaçi gençliğinin anatomisini çıkardı. Sonuçları da Apaçi Gençlik adlı kitabında yayımlandı. Baştan söyleyelim, gerçek çok farklı. Apaçi gençlik, her an gelişen bir kültüre, bir sosyolojik vakaya tekamül ediyor. Hızlı sanayileşmenin, göçün, eğitimsizliğin, sorunlu aile yapısının, toplumsal şiddetin bir sonucu olarak ortaya çıkan, şehir merkezinden uzak gençlerin var olma, kendilerini gösterme hali adeta. Yani bir imajın ötesinde, bir 'durum' var karşımızda. Yaman'ın araştırmasının izinden sokaklara çıkıp bu kültüre ait olduğunu söyleyen gençlerle görüşmek istedik. Karşımıza eğitim alma imkanından bir şekilde mahrum kalmış, ucuz iş gücü olarak çeşitli sanayi kollarında çalışan, elektronik müzikle ve dansla kendilerini ifade etmeye çalışan, interneti, ama özellikle Facebook'u aktif bir şekilde kullanan, kendi dillerini, eğlence ve ilişki biçimlerini oluşturmuş gençler çıktı. Biz de Apaçi gençlik olgusunu sosyolojik bir araştırma kılavuzluğunda masaya yatırdık.
İŞSİZ GÜÇSÜZ GENÇLER Mİ?
Sosyal statüleri ve meslekleri farklı insanlara göre Apaçi gençlik algısı değişiyor. Düz lisede okuyan gençler için "Köşe başlarında takılan, işsiz, serseri tayfası," Anadolu Lisesi'nde okuyanlar içinse "Saçlarını kirpi gibi havaya diken, sokaklarda yüksek sesle müzik dinleyip dikkat çekmeye çalışan, ıyy insanlar." Kafe sahipleri onların "Yoksul ve parçalanmış ailelerin çocukları," olduğunu anlatıyor. Rehber öğretmenlere göre "Mücadele gücü olmayan, kurban rolünü benimseyen gençler." Polisler ise "Türk toplumunun ahlakına yabancı gençler," olarak tanımlıyor.
APAÇİLİK HİÇBİR ŞEYE BAĞLI OLMAMAK DEMEK
Ya Apaçi gençlik ne düşünüyor? 23 yaşındaki Vedat'a göre Apaçilik "Doğudan gelmiş, göç etmiş olmayı ve eğitimsizliği," anlatıyor. 17 yaşındaki, liseyi terk etmiş konfeksiyon işçisi Buket ise "Okuldan, ailesinden kopmuş, kafasına göre takılan, gençler," olarak görüyor. 27 yaşındaki Muhammed Uğurlu'ya göre Apaçilik bir yaşam tarzı. 17 yaşındaki Batuhan Ö.'ye göre Apaçilik, hiçbir şeye bağımlı olmadan, tamamen serbest olmak. Birçoğu Apaçilikle ilgili dışlayıcı algıdan rahatsız. Uğurlu "Ülkemizde insan hakları varsa, kimse bir diğerini kıyafeti yüzünden yadırgamamalı," diyerek serzenişte bulunuyor. 18 yaşındaki Muhammed Tuncay ise "Hor görülmek gururumuzu kırıyor. Sizin giydiğiniz ayakkabılara, gömleklere biz yorum yapıyor muyuz? Zaten insanlar Apaçileri hor gördükleri için bu konu bu kadar büyüdü," diyor. 16 yaşındaki Salih Can Berkkan ise "Sokakta yürürken 'Ooo Apaçi gençler geldi,' diye dalga geçenler var. Böyle dedikleri zaman kendimi üstün hissediyorum, onur duyuyorum," yorumunu yapıyor.
BİZ DE BU ŞEHRE AİDİZ
İstanbul'da Esenler, Bakırköy, Bağcılar, Avcılar, Küçükçekmece ve Sefaköy'de mahallelerde, sokaklarda ve meydanlarda ya da kimi kafe ve kuaförlerde onları bulmak mümkün. Kendi kültürlerini de buralara yansıtıyorlar. Batuhan Ö. "Zaten zenginler gibi yaşamak zorunda değiliz," diyerek kendi yaşam biçimlerinin de kıymetli olduğunu anlatıyor. 18 yaşındaki Anıl Karaca "Sokaklar, meydanlar, parklar ve sahiller bizim meskenimiz," diyerek kendilerinin de şehre ait olduklarını söylüyor. Sosyolog Ömer Miraç Yaman'a göre Apaçi olma durumu göçmen, yoksul, işsiz, barınaksız, eğitimsiz olmakla yakından ilişkili; ki konuştuğumuz birçok genç de yoksul
HAYALLERİ EV VE ARABA
Muhammed Tuncay lise öğrencisi. Halkalı'da oturuyor. Gelecekle ilgili planlarını sorduğumuzda, geçtiğimiz hafta YGS'ye girdiğini anlatıyor. Ama fazla beklentisi yok. Muhammed Uğurlu ise 27'sinde. Zor bir hayat yaşamış. Bir ara yurtta kalmış "Hayattan kopmak üzereydim, arkadaşlarım sayesinde tekrar tutundum hayata," diyor. Aslında çoğu maddi imkansızlıklardan kurtulmak istiyor. Sosyolog Yaman da araştırmasında buna işaret ediyor: "Çoğu yoksul aile çocukları olan Apaçi gençliğinin en büyük ideali zengin olmak. Zenginlik olarak da bir ev ve bir araba hayali kuruyorlar," tespitini yapıyor.