Örsle çekiç arasında: PR (Halkla İlişkiler)

İletişim araçlarının bu kadar gelişip yaygınlaşmadığı dönemde 'okuyucu' adı verilen bir insan tipi ve okuyuculuk denen bir meslek vardı. Okuyucular bir bakıma bugünkü PR'cıların babalarıydı. Diyelim ki düğününüz var. Eş, dost, tanıdık, konu-komşu; çevrenizde bulunan herkesi davet etmek istiyorsunuz ama vaktiniz yok. Bu iş için muhitin herkes tarafından tanınan kişilerinden birini tutardınız; o kişi şekerlemeler dağıttığı çocukları peşine takarak, bazen yüksek sesle bağırarak, bazen sadece kapıları çalıp fısıldayarak, bütün evleri dolaşarak bu haberi herkese yayardı. Kınanın ne zaman ve nerede yapılacağını, kazanın ne zaman ve nereye koyulacağını anlatır; kendisine verilen ya da bizzat hazırladığı listedeki herkesi düğüne davet ederdi. Bu kişilere 'okuyucu' denir ve hizmetleri karşılığında kendilerine bir bedel ödenirdi. Bir nevi halkla ilişkiler... Modern anlamda 'halkla ilişkiler'in (PR) Türkiye'ye girişi; Türkiye'nin NATO'ya girişinden sonra. PR'ı ilk olarak, Devlet Planlama Teşkilatı gibi resmi kuruluşlar, projelerini anlatıp kamuoyunu ikna etmek için kullandı. Onu özel sektör takip etti. Kurucu PR'cılar olarak Betül Mardin, Alladdin Asna gibi isimleri sayarsak sektörün ülkemizdeki geçmişi neredeyse yarım yüzyıla yaklaşıyor. Günümüzde 100'den fazla şirket ve 150 milyon doları aşan ciroyla PR'cılık ekonominin önemli kalemleri arasına girdi.

PR HABERLERİNİN ARKA PLANI
Basitçe anlatmak gerekirse... Medyada yer alan bazı haber ve yorumlar üç ayaklı bir mekanizmanın ürünüdür: İş dünyası, PR'cılar ve gazeteciler. İş dünyası ne yaptığını, nasıl yaptığını ve ne zaman yaptığını PR'cılar aracılığıyla gazetecilere aktarır; onlar da bazen olduğu gibi, bazen de başka kaynaklardan da doğrulayarak ve kendi yorumlarını da katarak size ulaştırır. Zaman zaman bu mekanizmaya reklamcıların da eklendiği olur. Bütün ilişkiler gibi bu üçlü arasındaki ilişkiler zincirinin de hassas ve kırılgan noktaları, tartışmalı sınırları vardır. PR'cılar, gazetecilerin en çok muhatap oldukları insanlar arasındadır. Çünkü duyurma işiyle medya arasında kaçınılmaz bir bağ vardır. Gazetecilerle PR'cıların ilişkisi ikircikli bir dengeye; bir nevi düşman kardeşliğe dayanır. Gazeteciler, PR'cılardan aldıkları bilgilerle haber yapar ama bugüne kadar pek çok kişinin aklına bu ilişkiyi ve PR sektörünün durumunu haber yapmak gelmemiştir. Pazar SABAH olarak bu konuyu ele almaya karar vermemizin bir nedeni bu. Diğer nedenler: Hediye krizleri, yaklaşan yaz nedeniyle artması beklenen 'basın gezileri', PR sektöründe yaşanan etik ve gelecek tartışmaları... Konunun taraflarıyla görüşüp bir dosya hazırladık.