Pazar 26.05.2013

Demokrat Parti'nin karakutusu bulundu

27 Mayıs 1960 darbesiyle devrilen Demokrat Parti'nin dört kurucusundan biri olan, 10 yıl boyunca TBMM başkanlığı yapan ve Yassıada'da idamla yargılanan Refik Koraltan'ın anıları, ölümünden 40 yıl sonra tam metin olarak yayımlandı. Kitap bir döneme ışık tutacak nitelikte

Gazeteci Kamil Maman sahaftan aldığı belgelerin içinde bir mektup buldu. Altı yaşındaki bir çocuk tarafından hapishanede bulunan dedesine yazılmıştı. Yıl 1961... Okuma yazmayı yeni söktüğü belli olan küçük çocuk özlem dolu cümlelerin üzerine bir de kuş resmi çizmişti... Adresi Yassıada olan bu mektubun gönderildiği kişi Demokrat Parti'nin dört kurucusundan biri olan ve 1960 darbesinden sonra tutuklanıp yargılanan Refik Koraltan'dı. Yazan kişi bugün halen hayatta olan torunu: Yavuz Koraltan. Koraltan, DP tarihinde çok önemli bir şahsiyetti. Öncelikle, partinin dört kurucusundan biriydi; Menderes'i, Bayar'ı ve Köprülü'yü o bir araya getirmişti. Partinin Anadolu'daki teşkilatlanmasına, karısının ağır hastalığına rağmen, öncülük etmişti. Seçimin kazanılmasının ardından yapılan görev dağılımı neticesinde ve 10 yıllık DP iktidarı süresince Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı yapmıştı. Hal böyleyken Koraltan'dan nedense pek söz edilmez. Gazeteci Kamil Maman, mektubun izini sürerek Koraltan ailesinin yaşayan fertlerine ulaştı. Onların hikayesini haberleştirdi. Bu arada, ailenin elinde Refik Koraltan'a dair birçok evrakın ve Kayseri'de hastanede yatarken kızı Ayhan Hanım'a tutturduğu bir hatıratın olduğunu öğrendi. Aile bu hatıratı yayınlatmaya birkaç kez teşebbüs etmiş ama mümkün olmamıştı. Maman, Koraltan'ın hatıratını mümkün olan en az tashihle yayına hazırladı. Demokratlar / Tek Parti Devrinden 27 Mayıs İhtilaline adlı kitap Timaş etiketiyle raflardaki yerini aldı. Koraltan, Kayseri Devlet Hastanesi'nde yatarken kızı Ayhan Hanım'a dikte ettirmiş hatıratını. Kitapta bugüne kadar üzerinde pek durulmamış, az bilinen ya da bilinmeyen birçok önemli bilgi ve belge de var. Hatıratında anlattıklarına bakarak Koraltan hakkında şunlar söylenebilir: Koraltan DP kurucuları arasında 'en halkın içinden gelen' kişiydi. Sivas'ın Divriği ilçesinde doğmuş, Osmanlı'nın son döneminde emniyet müdürlüğü görevinde bulunmuştu. Hatıratın hemen girişinde Çanakkale Savaşı'nda görev yapan komutanlardan olan Vehip Paşa'yla ilgili bir suçlaması var. Genç bir emniyet müdürü olarak gittiği Trabzon'da halk yokluk içerisinde kıvranırken Vehip Paşa'nın Ruslardan kalan mallara el koyduğunu ve bunları halkla paylaşmadığını görür. Vehip Paşa bilahare yurt dışına kaçacak ve giderken yanında 14 teneke altın götürecektir. Koraltan, Vehip Paşa'nın Arnavutluk'ta öldüğünü ve altınlara İtalyan bankalarının el koyduğunu söylüyor.

MASADAN DEĞİL KASADAN CEVAP VERİN
Kurtuluş Savaşı sırasında Konya'dadır. Anadolu'da başlayan örgütlenmede rol alır ve gönderdiği telgraflarla gelişmeleri Atatürk'e bildirir. Atatürk, Refik Konya olarak tanıdığı Koraltan'ın Meclis'te yer almasını ister ve dört dönem sürecek olan vekillik yolu böylece açılır. Askerden kaçanları cezalandırmak için kurulan İstiklal Mahkemeleri'nde görev alır ama ceza vermekten çok, ikna edip orduya göndermek yönündeki tavrıyla dikkat çeker. 1935 yılında İnönü, Atatürk'le konuşarak Koraltan'ın idari hayatta görevlendirilmesini ister. Vekillik yıllarından sonra valilik yılları başlar. Halkla iç içe yaşayan ve icraatçı bir vali olarak nam salar. Artvin'de, Trabzon'da, Bursa'da görev yapar. Artvin yollarında halkla birlikte çalışır. Trabzon'da tarım ve hayvancılık atılımı başlatır. Bursa şehir planlarının yaptırılması ve Uludağ'ın turizme kazandırılması onun çabalarıyla olur. Kendisine vaat edilen bütçelerin Ankara'dan gönderilmemesi nedeniyle son derece sitemkar mektuplar yazar ve istediğini alır. Bunlardan birinde: "Her defasında masadan cevap verdiniz. Bir defa da kasadan cevap vermeye çalışınız," yazar. Bu mektup Atatürk'ün sofrasında okunur ve Atatürk, Koraltan'ı haklı bulur. Koraltan'a göre Demokrat Parti'nin kurulma gerekçesi 'halk yoksulluk içinde yüzerken, dönemin CHP'sinin yolsuzluk içerisinde yüzmesi' ve halkın sorunlarıyla bir ilgisinin kalmamasıdır. Partiyi kurma fikrini gündeme getiren ve Bayar'la, Menderes'i bulan da odur. Hatta kızının söylediklerine bakılırsa partinin ismi onların evinde bulunmuştur. Dörtlü takririn kamuoyuna ve meclise sunulan metnine son halini Koraltan vermiştir. Partinin kuruluş ve yönetim esasları ile ilgili yasal metinlerin hazırlanmasına da o nezaret etmiştir. Bu süreçte kendisine yardım edenlerden biri Rahşan Ecevit'in babası Namık Zeki Aral'dır. Yassıada zindanlarında yatarken 70 yaşındadır. İdamla yargılandığını duyan felçli eşi Mukbile Hanım beyin kanaması geçirir ve vefat eder. Cezası idam olarak açıklanır ama çok yaşlı olduğu için müebbet hapse çevrilir. İlerleyen yıllarda hapis ve siyaset yasağı kararları kaldırılsa da takati yoktur. 17 Haziran 1974'te böbrek yetmezliğinden kaldırıldığı hastanede hayata gözlerini yumar.

X
Sitelerimizde reklam ve pazarlama faaliyetlerinin yürütülmesi amaçları ile çerezler kullanılmaktadır.

Bu çerezler, kullanıcıların tarayıcı ve cihazlarını tanımlayarak çalışır.

İnternet sitemizin düzgün çalışması, kişiselleştirilmiş reklam deneyimi, internet sitemizi optimize edebilmemiz, ziyaret tercihlerinizi hatırlayabilmemiz için veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız.

Bu çerezlere izin vermeniz halinde sizlere özel kişiselleştirilmiş reklamlar sunabilir, sayfalarımızda sizlere daha iyi reklam deneyimi yaşatabiliriz. Bunu yaparken amacımızın size daha iyi reklam bir deneyimi sunmak olduğunu ve sizlere en iyi içerikleri sunabilmek adına elimizden gelen çabayı gösterdiğimizi ve bu noktada, reklamların maliyetlerimizi karşılamak noktasında tek gelir kalemimiz olduğunu sizlere hatırlatmak isteriz.