Güneş ülkesi Tibet'e içsel yolculuk

Sürgündeki Dalai Lama'nın, Budizmin, manastırların, yoksulluklara rağmen güleryüzlü insanların ülkesi Tibet, gerçek seyahat tutkunlarının bir gün mutlaka görmek istediği yerlerden biri. Yoga eğitmeni Bora Ercan da ODTÜ'deki öğrencilik yıllarında, harita üzerinde dolaştığı ve bir gün mutlaka çıkmayı hayal ettiği Tibet yolculuğundan sonra kaleme aldığı Göğe Yakın Topraklar / Bir Tibet Yolculuğu kitabında fotoğraflar, şiirler ve yorumlar eşliğinde içsel bir yolculuk izlenimi aktarıyor. Daha önce Muson Şarkıları: Bir Yoga Yolculuğu ve Odysseus Adaları: Bir Akdeniz Yolculuğu kitaplarıyla tanıdığımız Ercan, artık hayatını Tibet öncesi ve sonrası olarak tanımlıyor.
- 3 bin - 4 bin metre yükseklerdeki Tibet, mistik çağrışımların dışında gerçekte nasıl bir ülke?
- Çok büyük bir ülke, belki Türkiye'nin 15-20 katı. Nüfus ise çok az. Ülkenin birçok yeri, yükseklik ve iklim olarak yaşama elverişli değil. Halkın bir kısmı konargöçer, bir kısmı kentlerde, kasabalarda ve köylerde yerleşik. Tibetliler, maddi olarak yoksul insanlar. Belki de manevi yönden zenginlikleri, onları var ediyor. Öte yandan böyle yoksul bir ülkenin yeraltı ve yerüstü doğal kaynakları, büyük güçlerin iştahını kabartmış; barışçı Tibetliler, zaman zaman işgallere uğramış, 1959'dan bu yana Çin'in işgali altında. Bugün başkent Lhasa, renkli ve zengin bir şehir, ama her yönüyle Çinli. Çin, büyük kentlerin demografisini de değiştirmiş.
- Kitabınız kimler için? Ruhsal yolculuklara meraklı olanları mı, yoksa seyahat tutkunlarını mı hedeflediniz?
- Türkçe olarak yazılmış ilk Tibet kitabı bu, ancak rehber kitap olarak düşünmedim. Diğer kitaplarımda da olduğu gibi kalbimden damıtılanları aktardım. Yine de kitap, insanlara yola koyulmak için bir vesile olursa çok sevinirim. Bizim yolumuz, karayoluyla olduğu için içinde ciddi zorlukları barındırıyordu. Bu zorluklar, belki de içsel dünyamı ateşledi. Kiitapta herkes kendine bir yer bulabilir.
- Tibet, kadim bilgilerin, öğretilerin yaşatıldığı bir coğrafya mı, yoksa ticari bir boyut kazanmış mı?
- Hindistan gibi ticarileştiği söylenemez. Ancak Tibet ruhsallığı, günümüzde Tibet dışındaki manastırlarda da yaşatılıyor. Tibet'te manastıra gidip kalmanın bürokratik olarak pek de mümkün olduğunu sanmıyorum ya da çok zor. İşin içinde Çin var! Manastırlarda fotoğraf çekildiğinde para alınıyor, ama öğretinin ticariliğine dair bir şey hissetmedim.
- Hayatınızda Tibet'i görmeden öncesiyle sonrası arasında ne gibi kazanımlar, farklar var?
- Sınırlar, sınırlar.... Dünyanın ve dünyamın sınırları, uç noktaları... O deneyimlerden sonra artık başka türlü bakmak mümkün yaşama. Ve onca yoksunlukta, yoksullukta yaşama gülen gözlerle bakan Tibetliler....
TÜRKÇEDE ÇOK TİBET İSMİ VAR
- Türkiye'de birçok kişi belki de hayatında hiç görmediği halde çocuğuna Tibet adını koyar. Soyadı olanlar da var. Acaba niye?
- Tibet, ses olarak Türkçeye yakın bir ses. Yüksek yeri simgeler, köken itibariyle Türkçe ile ilgili bile olabilir. Bir de ilk kim isim olarak aldı bilmiyorum, ama Cumhuriyet sonrası olmalı. Sinema oyuncusu Kartal Tibet bile, Tibet'in isim olarak kullanılmasında etkili olmuş olabilir.
- Sizi en çok etkileyen deneyimler, gözlemler neler oldu?
- 4 bin 500 metrede bir manastırdayız. Manastırın yanında itfaiye ve bir de karakol var. Keşişler, polisler, askerler, itfaiyeciler... Başka kimse yok. Çaresizlikten keşişler kendilerini ateşe veriyor. Tibet Budizmi'nin renginin bordo olması da ne ironiktir. Acaba ateşi kamufle mi eder yanan keşişlerin pelerinleri? Mao'nun kültür devrimi sırasında birçok manastır tahrip edildi, kutsal emanetler ve kitaplar yok edildi. Bir zamanlar 5 bin keşişin yaşadığı yerlerde şimdi 500 keşiş ya var ya yok. Kendilerini tamamen çaresizlikten dolayı, protesto adına yakıyorlar, onları söndürmeye çalışan polislerin her birinde yangın söndürücü bulunması, bana düşündürücü geldi.
- Tibet'e istediğimiz zaman girebiliyor muyuz?
- Bazı tarihlerde Tibet'e gidişler yasaklanıyor. Olağanüstü koşullarda yaşayan bir yer.