Aramızı bulacaklar

Hukuki anlaşmazlıklara son vermek için adliye koridorlarında bekleme dönemi sona eriyor. Amerikan filmlerinde görmeye alışık olduğumuz arabuluculuk sistemi önümüzdeki aydan itibaren Türkiye'de de uygulanmaya başlayacak. Taraflar mahkeme salonundan önce, müzakere yoluna gidebilecek. Bu müzakereyi de 'arabulucu' yönetecek. Bu sayede hem para hem de zaman tasarrufu sağlanacak. Uzun mahkeme süreçlerine gerek kalmayacak, iş uzamayacak. Avukat Sevde Keçer Korkmaz uygulanmaya başlayacak olan bu sistemin Türkiye'deki ilk uzman ve eğitmenlerinden biri. Hem özel hukuk hem de uygulamalı psikoloji yüksek lisans eğitimi alan Korkmaz, İstanbul Üniversitesi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Kadir Has Üniversitesi'nde arabuluculuk sertifika programlarında uyuşmazlık analizi, uyuşmazlık çözüm teknikleri, örnek vaka uygulama çalışmaları gibi dersler veriyor; Ticaret Üniversitesi'nde ve Bahçeşehir Üniversitesi'nde eğitim vermeye başlayacak ve çok yakında da arabuluculuğun el kitabını yayımlayacak. Sevde Keçer Korkmaz'la yeni sistemi konuştuk.
- Arabuluculuk nedir, anlatabilir misiniz?
- Arabuluculuk alternatif uyuşmazlık yolları içinde yer alan ve tüm dünyada etkin bir şekilde kullanılan, kazan-kazan'a odaklı, barışçı bir uyuşmazlık çözüm biçimi. Mahkemede bir kazanan ve bir de kaybeden taraf oluyor. Ama arabuluculuk sistemi daha hümanist bir bakış açısına sahip. İnsan psikolojisini ve insan ilişkilerini koruyan bir yöntem. Arabuluculukta temel hedef, her iki tarafın da içlerine sinecek bir çözümü beraberce üretmeleri ve mevcut uyuşmazlığı her ikisinin de 'kazandığı' bir şekilde sonlandırmalarıdır.
- Kim bu aramızı bulacaklar?
- Hukuk fakültesi mezunları. Arabulucu olmak için öncelikle hukuk fakültesi mezunu Türk vatandaşı olmak, mesleğinde en az 5 yıllık kıdem ve kasten işlenmiş herhangi bir suçtan mahkum olmamak gerekiyor.
- Ne gibi faydaları var bu sistemin?
- Yargının yükü hafifleyecek. Uyuşmazlıklar daha kısa ve ucuz bir şekilde sonuçlanacak. Ayrıca bu sayede insan ilişkilerinin yıpranmasının da önüne geçilebilir.
GÖNÜLLÜLÜK ESASINA DAYALI
- Peki ne tür davalarda arabulucuya gidebileceğiz?
- Arabulucular, tarafların üzerinde serbestçe karar verebilecekleri her türlü uyuşmazlıkta görev alabilirler. Ticari uyuşmazlıklarda, işçi-işveren uyuşmazlıklarında, ceza hukuku alanında 'onarıcı adalet' kapsamında fail-mağdur uzlaştırmalarında, aile içi uyuşmazlıklarda, mobbing alanında, okul ve aile içi uyuşmazlıklarda, örneğin boşanmada mal paylaşımında hatta komşuluk ilişkilerinde, kısacası kamu düzenine girmeyen her alanda faaliyet gösterebilecekler.
- Arabulucuyu beğenmezsek ne olacak?
- Taraflar diledikleri anda arabuluculuk faaliyetini sonlandırma hakkına sahiptler. Arabuluculuk tamamen gönüllülük esasına dayalı bir yöntem. Taraflar arabulucunun tarafsızlığını bozduğuna kanaat getirirse Arabuluculuk Daire Başkanlığı'na şikayette bulunabilirler. Söz konusu şikayete arabulucu 10 gün içinde yazılı olarak cevap verir. Etik kurallara uyulmamış olduğu tespiti edilirse sicilden kaydı silinebilir.
MAL PAYLAŞIMI İÇİN BAŞVURULABİLİR
- Sınırları nedir arabulucuların, hangi davalara bakamayacaklar?
- Arabulucular kamu düzenine dair olan davalara bakamayacaklar. Örneğin boşanmanın mahkemede duruşmalı olarak yapılması gerekiyor. Fakat taraflar, boşanmaya dair olan mal paylaşımı hususunda arabulucuya başvurup bir uzlaşma sağlayabilir, bu uzlaşmaya göre davanın sonuçlandırılmasını isteyebilirler. Aile içi şiddet ile ilgili iddialarda arabuluculuğa kesinlikle başvurulamayacak. Sözleşmelerden doğan alacaklar, maddi manevi tazminatla ilgili hususlar için, kısacası kamu düzenine dair olmayan hususlar için ise arabulucuya başvurmak mümkün.
- Amerika'da yaygın kullanılan bir yöntem. Türkiye'de gerekli olduğunu düşünüyor musunuz?
- Bu yöntemin Türkiye için çok gerekli ve faydalı olduğunu düşünüyorum. Oldukça yoğun bir nüfusa sahip ülkemizde uyuşmazlıklar hayatın her alanında yaşanıyor. Şiddet günümüzde uyuşmazlık çözümü için kullanılan ortak bir dile dönüştü maalesef. Mahkemelerin yükünün ağır olması sebebiyle davalar uzun sürüyor. Arabuluculuk Avrupa Birliği'ne uyum paketi kapsamında ülkemizde de yerleşmesi istenen bir kurum.