Temel Kotil: 50 milyon patronumuz var

1933 yılında beş uçaktan oluşan bir filo ile kurulan, Star Alliance üyesi Türk Hava Yolları, bugün 233 (yolcu ve kargo) uçaklık filosu ile, 197 uluslararası, 44 yurtiçi olmak üzere 241 noktaya uçan, 4 yıldızlı bir havayolu şirketi. 2013 yılı Skytrax değerlendirmesine göre Türk Hava Yolları, art arda olmak üzere üçüncü kez Avrupa'nın En İyi Havayolu Şirketi, 5. kez 'Güney Avrupa'nın En İyi Havayolu Şirketi' seçildi. 2010 yılında dünyanın 'En İyi Ekonomi İkram Servisi' ödülünü alan Türk Hava Yolları, bu yıl da Skytrax değerlendirmesinde dünyanın 'En İyi Business İkram Servisi' ödülüne layık görüldü. 2003 yılında Türk Hava Yolları'nda genel müdür yardımcısı olarak göreve başlayan, bugün halen THY genel müdürlüğü koltuğunda oturan Temel Kotil 10 yıldır görevde. Kurumun kamudaki halini de, özelleştikten sonraki halini de çok iyi bilen Kotil, bu 10 yıl içinde başarı grafiğini yükselttiği kadar eleştirildi de. Son olarak mum ışığında yemek servisiyle gündeme gelen THY'yi Kotil ile masaya yatırdık.
- THY'yi nasıl tanımlıyorsunuz? Batılı mı, Doğulu mu?
- Biz son 200 yıldır Batılı bir ülkeyiz. Avrupalı bir şirketle işim varsa önce yazı gönderiyorum, sonra arıyorum. Biz Çin'le de çalışıyoruz, Hindistan'la da. Doğu'da önce yazmazsın, telefon edersin. Türkiye dünyayı iki parçaya ayırıyor, Doğu ve Batı kültürü olarak. Türkiye hem Doğulu hem Batılı. Türkiye son 10 yılda Doğulu da olduğunu hatırladı. Türk Hava Yolları'nın bu kadar iyi sonuç almasının nedeni o. Afrika'ya gidiyoruz, herhangi bir havayoluyla işbirliği yapacağız, bizim çalışanımız oradaki dokuya yüzde 100 uyuyor. Asya'ya gidiyor uyuyor, Moskova'ya gidiyor o dokuya uyuyor, New York'a gidiyor uyuyor, Avrupa'ya uyuyor...
- Bu durumu avantaja mı çeviriyorsunuz yani...
- Bu kadar ses getirmemizin nedeni bu, biz iki tarafa da bakıyoruz. Ben Avrupa Havacılık Birliği Başkan Vekiliyim, iki hafta sonra başkan olacağım. Geçen hafta Doha'da, Arap Havacılık Birliği toplantısındaydım, Avrupa Havacılık Birliği'nden arkadaşımı gördüm, 'Ne işin var burada? Siz Avrupalı değil misiniz?' dedi. İşimize geldiğinde Avrupalıyız, işimize geldiğinde Ortadoğulu. Türkiye son 10 yıldır neresi işine gelirse oralı. Biz de THY olarak son 10 yıldır neresi işimize gelirse oralıyız. Biz her yerdeyiz, her yere üyeyiz.
- Bu kadar uzun süredir genel müdürlük koltuğunda oturan havayolu şirketi müdürü var mı?
- British Airways'in genel müdürüyle en uzun süredir aynı görevde olan müdür konumunu paylaşıyoruz. Bizden uzun kalan yok dünyada.
- Aynı koltukta bu kadar uzun süre oturmak dezavantaj olmuyor mu?
- Her gün uyandığınızda yeni bir iş heyecanıyla uyanıyorsanız, o iş başarıyla devam eder. Bizim işimizde de her gün yeni bir şey var. Daha dünyanın en iyi havayolu şirketi değiliz, olacağız. Beş yıldızlı değiliz daha... Olacağız...
- 5 yıldızlı havayolu şirketinin özellikleri nedir?
- Otel gibi düşünün bunu. 5 yıldız alabilmek için, servisinden tekniğine, hizmetinden rötarına, koltuk aralığından ikramına 600 madde kontrol ediliyor. Skytracks denen enstitünün personeli haber vermeden, gizlice bizimle uçuyor ve raporlama yapıyor. 5 yıldız sertifikası veriyorlar. Dubai-Paris arası bir seyahatim vardı. Yanımda bir tıp doktoru hanım oturuyordu, sohbet ettik, 'Skytracks'a baktım ve sizi övdüklerini görünce bilet aldım' dedi. Buna dikkat edenler oluyor. Altı tane beş yıldızlı havayolu şirketi var. Bunların hepsi Doğu'dan.
- 'Çocuğu uçak mühendisi yap' diyorsunuz yani?
- Bence gelecek var... Sözünü ettiğim şey bir öngörü değil, rakamlar... 2030'larda dünya ekonomik büyümesini tamamlayacak. Çin, Hindistan, Afrika ekonomilerini tamamlıyor. 2030'da Çin ekonomisi Amerika'yı geçecek, eksen kayıyor yani. Delta-Northwest dünyanın en büyük havayolu şirketi, taşıdıkları insan sayısı yarı yarıya düştü. Amerikalı ve Avrupalı şirketlerin yolcu taşıma oranı düşüyor. Yükselişte olanlar Çinli, Ortadoğulu şirketler ve Türk Hava Yolları... Batılılar bu konu üzerinden çok çalışıyor, biz de çok çalışıyoruz.
- Göreve geldiğiniz 10 yıl önce 'Havacılıkta geleceğimiz parlak' deyip, ona göre mi plan yaptınız?
- Bu durumu son yıllarda fark ettik. Son iki-üç yıldır dünyadaki gelişmeleri yakından izliyoruz. Şirketimiz 2009 yılında o kritik kütleyi geçti.