Denizlerin kınalı elleri

Kocası ya da babasına destek olmak için, eşini kaybettikten sonra borcunu kapatmak için kendini denizlere vuran kadınlar... Kayıtlarda isimleri resmen yer almasa da bugün Türkiye'de 1000'e yakın kadın balıkçının bulunduğu tahmin ediliyor. Aralarında 30 yıldır dalgalarla boğuşanların da bulunduğu balıkçı kadınlarımızın artık sesini duyan birileri var. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Görevlisi Huriye Göncüoğlu, kadın balıkçılara 2007'de hazırladığı bitirme tezi ile ulaşmış. Göncüoğlu'nun gördüğü yaşamlar birbirinin eşi gibi: Gün doğmadan çocukları evde bırakıp yola çıkıyor, tuvaleti olmayan teknelerde, 12 saati denizde geçiriyorlar. Aralarında yüzme bilmeyenler de var, hamileler de... Göncüoğlu'nun girişimleri Akdeniz Koruma Derneği bünyesinde Ege'nin Kadın Balıkçıları Projesi'nin de kapılarını aralamış. Göncüoğlu yaşadıklarını şöyle anlatıyor: "Ev işleri, çocuk bakımı gibi roller kadın balıkçıların çalışma hayatında resmi kayıtlara dahil olmamasına ve ikincil konuma itilmelerine neden olmuş. Türkiye'nin hemen hemen tüm kıyılarında kadın balıkçılar var. Ağ temizlemek ve kaldırmak, çocuklarını bırakıp balığa çıkmak, dört-beş ay teknede yaşamak, çocuklarını teknede yetiştirmek, hamileyken avcılığa devam etmek bunlardan bazıları. Ayrıca ölümle burun buruna gelmişler, hamileyken dört-beş ay teknede yaşamışlar, çocuklarını teknede büyütmüşler. Denize çocuğu düşüp ölen var. Acı günler geçirmişler, fakat denizden vazgeçmemişler. Ailenin tek geçim kaynağı olması nedeniyle kadınlar bu mesleği bırakmayı düşünmüyor. Ama çoğunluğu 40 yaşın üstünde; mesleklerini gün geçtikçe zorlanarak yaptıklarını söylüyorlar. Buna yol açan en büyük etken aşırı ve yasa dışı avcılık, düşük av miktarı ve yetersiz gelir."
EĞİTİM BAŞLADI
Hedef, kadın balıkçıların sürdürülebilir balıkçılık konusunda eğitilmesi. Ve bir de giderek azalan kadın balıkçı sayısının artırılması. Kadın balıkçılara mesleki eğitime aralık ayında başlanıldı. Bu amaçla Taşlıca, Söğüt, Bozburun, Hisarönü, Selimiye, Datça ve Karaköy beldelerinden denize emek vermiş 70 kadın Bozburun'a davet edildi. Kadınlara örgütlenmenin önemi, deniz ekosistemi, küçük ölçekli balıkçı teknelerinde emniyet, kooperatif gibi konularda eğitim verildi. Ve ilk kez kadın balıkçıların kooperatiflere ortak olmaları gündeme geldi. Kadın balıkçılar bu sayede mikro kredi imkanıyla tanıştı. Ayrıca kadınlara çevre dostu av araçları dağıtıldı.
DESTEKLEME PROJESİ
Datça-Bozburun Yarımadası Özel Çevre Koruma Bölgesi'nde balıkçılık yapan kadın balıkçıların ihtiyaçları gözetilerek balıkçılık mesleğine devamlılıklarının sağlanması ve balıkçılık kültüründe varlıklarının güçlendirilmesi hedefleniyor. Ayrıca verilecek eğitimler ve hibe edilecek çevre dostu av araçlarıyla sürdürülebilir balıkçılığın desteklenmesi, biyolojik çeşitliliğin, hassas alanların, türlerin korunmasına yardımcı olunması da amaçlanıyor. Akdeniz Koruma Derneği de bu projeyle kadın balıkçı emeğinin bir kimlik kazanmasını sağlayacak. Projeyi; Akdeniz Koruma Derneği, BM GEF Küçük Destek Programı (SGP), Türkiye'nin Deniz ve Kıyı Alanlarının Güçlendirilmesi Projesi ve Vehbi Koç Vakfı destekliyor.