'Bunların yaptığı sosyal intihar'

Türkiye yaklaşık 3 aydır, Gülen Cemaati'nin siyasete müdahalesini, Fethullah Gülen'in beddua videosu ile zirve yapan şaşırtıcı çıkışlarını, emniyet ve yargıdaki paralel örgütlenmeleri, yasadışı dinlemeleri, Hz. Muhammed'in propaganda amaçlı olarak kullanılmasını konuşuyor. Gülen Cemaati'ne 40 yılını vermiş Latif Erdoğan'ın SABAH ve AHaber'e yaptığı açıkların ardından meselenin psikiyatrik boyutu da gündeme geldi. Seçim öncesi siyasi bir krize neden olan bu gelişmeler tüm yönleriyle tartışıldı. Türkiye şimdi Gülen Cemaati'nin beklenmedik çıkışının psikolojik arka planını merak ediyor. Peki bunlar neden oluyor? Bir cemaat siyasete neden müdahale eder? Siyasete müdahalede başarılı olamayınca iktidardaki yöneticilere neden savaş açar? Dini bir grup, yıllarca kendisini destekleyen, önünü açan, yardımda bulunan insanlara günün birinde neden düşmanca davranmaya başlar? Dini bir cemaatin gönüllüleri, yıllarca dindar insanlarla mücadele eden bir parti için kapı kapı dolaşarak neden oy ister? Binlerce inançlı insan, muhafazakar bir Başbakan'a neden topyekün saldırıya geçer ve ölmesi için dua eder? 40 yıllık hizmetin bütün kazanımları bir hiç uğruna neden bir çırpıda harcanır? Cemaat içindeki yanlışlıklara itiraz etmek ve yollarını ayırmak isteyenler neden sert tepkilerle karşılaşır? Bunlar elbette bir siyasetçinin, araştırmacının, yazarın ya da tarihçinin cevaplayacağı türden sorular değil. Biz de kapalı cemaatler ve dini gruplar ile ilgili çalışmaları ile tanınan, "Şirk Psikolojisi" ve "Lidere Tapınma Psikolojisi" kitaplarının yazarı Psikiyatrist Dr. Hamdi Kalyoncu'nun kapısını çaldık. Fethullah Gülen ve Cemaati'ni kişiselleştirmenin bilimsel olmayacağını düşünerek, meseleyi daha da genelleştirmeye, bu tür örgütleri "Paralel Yapı" ya da yazar Mustafa İslamoğlu'nun tabiriyle "Paralel Dini Grup" olarak adlandırmaya karar vererek sohbetimize başladık.
CEMAAT PSİKİYATRİK BİR VAKA
-Hocam bir dönem toplumun önemli bir kesiminin desteğini kazanmış olan bir cemaat, iktidara, diğer İslâmi oluşumlara hatta kendisi ile aynı gelenekten gelen dini gruplara karşı adeta topyekün savaş ilan etti. Bir psikiyatrist gözüyle bu tepkiyi nasıl değerlendiriyorsunuz?
- Baştaki kişinin "erişilmez, tartışılmaz, mutlak itaat edilen, her şeyin doğrusunu bilen, üstün ve gizli güçlerin sahibi, kurtarıcı" gibi görülmesi bir psikiyatrik tablonun ifadesidir.
Böyle görülen kişi ya da lider de kendini, alttakilerin bu bakış ve inanışlarının yansıması olarak; "tartışılmaz, erişilmez, değişmez ve vazgeçilmez" görür. Bu vasıflarda görülen kimse, "başarıların ve iyiliklerin tek kaynağı", "herkese yol gösteren", "başkalarının asla denk olamayacağı, herkesin kendine ihtiyaç duyduğu, ama kimseye ihtiyacı ve minneti olmayan kimse" haline gelmiştir.

LİDER 'AKTİF HEZEYANLI' YAKIN ÇEVRESİ 'PASİF HEZEYANLARI'
- Ortada psikiyatrik bir durum var diyorsunuz. Aynı durum sempatizanlar için olmasa bile Cemaat'in birinci halkasında bulunan taraftarlar için söylenebilir mi?
- Zaman içinde bu duygu ve düşünceler daha da ileriye götürülür; etrafında toplanılmış olan kimse "olağanüstü ve insanüstü" biri olarak, "fert ve toplum hayatının vazgeçilmezi ve her sıkıntıdan kurtuluşun şartı, sahip olunan her şeyin ve imkanın kurucusu, var edicisi" olur. Bu ise, çoğu zaman; 'kişinin realitesi ile toplum ve ülke gerçekleriyle bağdaşmayan, ancak öyle olduğuna inanılan düşünce ve yargılar' olarak bir muhakeme bozukluğu, yani psikiyatrideki ifadesiyle tam bir "hezeyan" halidir. Kendisini toplumun kurtuluşunun şartı gören lider 'aktif hezeyanlı'; onu bu halde kabul etmiş ve iman etmiş, kayıtsız şartsız bağlanmış topluluğun hali de 'pasif hezeyanlı' diye tarif edilir.