Elveda Gabo

Latin Edebiyatı'nın usta kalemi, Kolombiyalı yazar Gabriel Garcia Marquez, geçtiğimiz perşembe gecesi bir süredir mücadele ettiği zatürreye yenilerek Mexico City'deki evinde öldü. 1999'da kanser teşhisi konan Marquez erkek kardeşinin açıkladığı kadarıyla demans sorunu da yaşıyordu. Peki ama onu bunca özel kılan neydi? Roman ve öykülerinden buram buram yayılan Latin Amerika'nın tutkular, batıl inançlar, şiddet ve eşitsizliklerle örülü evreni mi? Yoksa büyülü gerçekçiliğin ihtişamlı ve melankolik havası mıydı onu kitlelere sevdiren? Bu sorunun yanıtı hem akademik çevrelerde hem de edebiyat dünyasında daha uzun yıllar tartışılacak. Gabriel Garcia Marquez 1927'de Kolombiya'nın Aracataca kentinde doğdu. Büyükannesiyle büyükbabasının evinde, teyzeleriyle büyüdü. Başkent Bogota'daki Kolombiya Ulusal Üniversitesi'nde başladığı hukuk ve gazetecilik öğrenimini yarım bıraktı. Bir dönem şişe toplayarak geçindi. 1940'lı yıllardan itibaren uzun yıllar gazetecilik yaptı.
ALTI AY ODASINDAN ÇIKMADAN YAZDI
Yüzyıllık Yalnızlık'a imza atma serüveni ise hayli ilginç... Marquez, eşi ve çocuklarıyla seyahate çıktığı sırada aklına roman yazmak için parlak bir fikir geldi. Bu fikre o kadar güveniyordu ki eve dönüp tam altı ay çalışma odasına kapandı. O çalışmadığı için evi geçindirmek de eşine kaldı. Eş dost yardımıyla ancak karınlarını doyuran Marquez ailesine çevredekiler üzüntüyle bakıyordu. Altı ayın sonunda Yüzyıllık Yalnızlık hazırdı. Ama en büyük sorun kitabı yayınevine postalayacak paralarının olmayışıydı. Karısı komşudan aldığı borçla kitabın önce bir kısmını postaladı. Sonunda dedesinin küçük hayalperest torunu Marquez, Yüzyıllık Yalnızlık ile tüm dünyada yankı uyandırdı. 1967'de yayımlanan Yüzyıllık Yalnızlık için Şilili şair Pablo Neruda "Cervantes'in Don Kişot'undan sonra İspanyol dilinin en büyük yapıtı" yorumunu yaptı. Marquez, 1982'de Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü. Usta yazar yaşam öyküsünü anlattığı ve Türkçeye de çevrilen Anlatmak için Yaşamak adlı son eserini 2002'de yayımladı. Yazıyla var olan klasik edebiyatçılar kuşağının son temsilcisi Marquez'in roman ve öykü kitapları, İncil dışında basılan bütün İspanyolca kitaplardan daha çok sattı.
BÜYÜLÜ GERÇEKÇİLİK ONDAN SORULUR
Gabriel Garcia Marquez günlük hayatı fantastik öğelerle bezeyen büyülü gerçekçilik akımının en başarılı temsilcisiydi. Yapıtlarında fırtınalar yıllar sürer, gökyüzünden çiçekler düşer, tiranlar asırlar boyu hüküm sürer, rahipler yerden yükselirdi. Hatta belki daha da güzeli çeyrek yüzyılı ayrı geçiren sevgililer aynı tutkuyla kavuşurdu. Gerçek dışı ve garip olayları günlük hayatın bir parçası gibi gösteren büyülü gerçekçilik edebiyat akımını yaratmasında en büyük ilham kaynağı Hemingway, James Joyce ve Virginia Woolf'un yanında Nobel konuşmasında 'usta' olarak nitelendirdiği Wiliam Faulkner'dı.
SON ROMAN AĞUSTOSTA
Yazarın ölümünden dolayı çok üzülen okurlar için bir de teselli var: Buenos Aires edebiyat çevrelerinde Marquez'in ölmeden önce okurlarına son bir roman bıraktığı konuşuluyor. Ağustos'ta Görüşürüz adını taşıdığı söylenen eseri, Marquez son yıllarında tamamladı. Bu söylentiler gerçekse kitap ağustos ayında piyasaya çıkacak. Marquez bu romanında her yıl 16 Ağustos'ta annesinin mezarının bulunduğu Karayipler'deki bir adayı ziyaret eden 53 yaşındaki Ana Maria Magdalena'nın öyküsünü anlatıyor. 28 yıl boyunca eşine sadık olan Magdalena annesinin mezarını ziyaret ettiği bir 16 Ağustos günü kaldığı otelde birisiyle karşılaşır ve geceyi onunla geçirir. Adam ayrılmadan önce komodine bir bilet bırakarak odadan çıkar. Yazarın 1999'da bir konferansta okuduğu ancak asla yayımlanmayan kitabın diğer bölümleri bilinmiyor. Ancak kitabın beş bölümden oluştuğu tahmin ediliyor.
14 YAŞINDA VERİLEN EVLİLİK KARARI
Marquez'in hayatındaki en önemli figürlerden biri 56 yılını birlikte geçirdiği eşi Mercedes Barcha'ydı. El Tiempo gazetesindeki röportajında Marquez, 14 yaşındayken kendisinden beş yaş küçük Mercedes'le evlenmeye karar verdiğini anlatmıştı. Okulu bitirince kasabasına dönerek ona evlenme teklifi etti. Yüzyıllık Yalnızlık'taki eczacı Mercedes karakterini yaratırken eşinden esinlendiği de itiraf etti. Romandaki "Uzun boylu, mahmur gözlü, gizemli ve sessiz kadın" yazarın hayat arkadaşı Mercedes Barcha'nın bir yansımasından ibaretti.