Bu acı hepimizin

Bir ölümün kabulü zordur. Yüzlerce ölümün kabulü ve yası ise çok daha zordur. Türkiye, bir kez daha Soma maden kazası haberiyle yüzlerce canın kaybıyla sarsıldı. Geceler boyu ölüm haberlerini dinledi, bir umut yaşarlar diye kayıplarını bekledi. Tüm ülke ortak yas duygusuyla bir kez daha ölümü kabullenmek istemedi. Ama uzaktan kayıpları izleyen ve yasa bürünenlerin yanı sıra, orada Soma'da eşlerinin, çocuklarının, akrabalarının ani ölümlerini kabullenmeyen ya da haber alamadıklarının yaşadıkları duygusunu korumaya çalışanlar vardı. İşten eve geleceğine emin oldukları, ölümü hiç yakıştırıp akıllarına getirmedikleri sevdiklerini kaybedenleri kimi zaman yaşlı gözlerle, çaresiz, kimi zaman ölümü kabullenmeye hazır olamayan öfkemizle izledik. Bizim bu denli ağır bulduğumuz kayıplar ve yas onların evlerinin içindeydi. Sevilen birilerinin ölümünün getirdiği duyguları çoğu zaman erişkin omuzlar bile taşımakta zorlanır. Erişkin omuzların zor taşıdığı bu yük çocuklar için çok daha ağır olabilir. Yaşlarına uygun desteklerle çocukların bu kayıp travması ve yasına bağlı yükleri hafifletilebilir. Şimdi bu yükü onların çocuk omuzlarından alabilmek için neler yapabileceğimizi düşünme zamanıdır. Aslında kaybın acısı geçmez, yaşanan travma unutulmaz. Ama zaten amaç onlara sevdiklerinin kaybının oluşturduğu travmayı unutturmak değil, onunla baş etmeyi öğretmektir. Yasla sağlıklı baş etmek, devam eden yaşamı yeniden, sevdiğinin yokluğunu kabullenerek sürdürmeyi sağlar. Bunları başarabilmek için gelişim dönemlerine göre çocukların ölümü nasıl algıladıklarını ve sevdikleri birinin kaybının oluşturduğu travmayı, yası nasıl yaşayacaklarını bilmek gerekir.
NASIL DESTEK OLUNUR?

Yaşını göz önüne alarak, ama her zaman bildiği, tanıdığı, güvendiği birinin ölümü anlatması gerekir. Çocuğun duygularını paylaşmasını sağlamak, onunla duyguları paylaşmak çok önemlidir. Çocuğun yaşamı ne kadar çabuk normal akışına dönerse, sıkıntılar olsa da süreç onun için daha kolay olacaktır. Soma maden işçilerinin aileleri büyük kayıplar nedeni ile travma yaşadılar. Kaç çocuk ebeveynini kaybetti bilmiyoruz. Ama ölüm sayısına bakarak, oldukça çok sayıda, her yaştan çocuğun yaşayan ebeveynleriyle birlikte bu travmayı yaşadığını söyleyebiliriz. Onların acısını paylaşmak yanında yapabileceğimiz destekler var. Sağlık bakanlığının görevlendirdiği erişkin ve çocuk psikiyatristlerinin yanı sıra, APHB, Türkiye Çocuk ve Genç Psikiyatrisi Derneği ve Türkiye Psikiyatri Derneği travma gruplarıyla gönüllüleri ilk günden beri travmaları sağaltmak için Soma'dalar. Bu destek programı devam edecek. Çünkü bu tür travmalar hemen onarılmaz. Bazen uzun sürer, bazen bir süre sonra ortaya çıkar. Bunların yanı sıra travmaların etkisinin artmaması ve tedavi olabilmesi için, başkalarının da yapması ya da yapmaması gerekenler var. Basının görevinin bu büyük kazanın haberini vermek, bilgi ulaştırmak olduğu bir gerçek. Ama travma yaşayan yakınların acılarını en taze haliyle göstermek, travma yaşayan insanları konuşmaya zorlamak, ölümleri göstermek, bunları süreli tekrarlamak travmayı her seferinde yeniden kanatmak demektir. Basının travmalarda haber verme şekillerini gözden geçirmesi, kendini eğitmesi ve yas sürecinin yas gibi yaşanmasına katkıda bulunurken, kendi yaslarını da sağlıklı yaşamayı becermesi gerekmektedir. Toplumdaki herkes, kayıpları olan çocukları ve aileleri yaslarını yaşadıkları süreçlerden uzaklaştıracak, yorumların, konuşmaların, davranışların travma etkisini arttırdığını fark etmelidir. Çünkü, toplumlar da yas sürecini bireylere benzer şekilde yaşamaktadır. Tüm bunlar düzenli yapılıp, yaralar sarılırken travmaya yol açan nedenlerin belirlenmesi, ihmallerin giderilmesi, sorumluların bulunması yas sürecini herkes için olumlu etkileyecektir.