Beyler bu vücut altı ayda olmaz!

Geçtiğimiz yıl, sporcular arasında 'dinamit' olarak bilinen doping ilacını aldıktan sonra fenalaşan ve iç organları iflas eden vücut geliştirme şampiyonu Şahin İrencin'in ölümü, spor salonlarında hırs uğruna yaşanan gerçeklerle yüzleşmemizi sağladı. Aradan geçen süre içinde Türkiye'nin dört bir yanında vücut geliştirmek uğruna kullandığı ilaçlar nedeniyle hayatını kaybedenlerin listesi uzayıp gitti. Listenin sonundaki isim Çağlar Çam'dı... İzmir Bayraklı'da, koşu bandında ayaklarına kum torbası bağlayıp spor yaparken fenalaşarak yere yığılan 29 yaşındaki Çağlar Çam, kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti. Ölümler spor salonlarının arka planında yaşananları ortaya çıkardı. Son dönemde dizi oyuncularının kaslı vücutlarına özenen, yaz aylarında plajda daha çekici görünmek isteyenlerin, hızla zayıflamak uğruna göze aldığı tehlikeyi tanıklarından dinledik. Salonlarda antrenörlerin bile teklif edebildiği, internetten kolayca bulunan, 'doping' olarak tanımlanan, kanser gibi ciddi hastalıkların tedavisinde kullanılan bir çok ilaç vücut geliştirme heveslisi gençler tarafından kullanılıyor. Bağımlılık yapan bu ilaçlar sayesinde kısa sürede kaslı ve fit bir görünüme sahip olmak mümkün. Fakat bu maddeler kalp, böbrek, karaciğer dahil birçok organı tahrip ediyor, iktidarsızlığa yol açıyor. Bu maddeleri kullananlarla, bu ilaçların satış yöntemini bilenlerle konuştuk.
Endokrinoloji ve Metabolizma Uzmanı Prof. Dr. Selçuk Can
ABD'DE UYUŞTURUCU MUAMELESİ GÖRÜYOR
- Performans arttırıcı ilaç kullanımı ile ilgili fikriniz nedir?
- Performans artırıcı ilaç kullanımı konusunda sporcular ve doktorlar arasında fikir ayrılıkları var. Spor karşılaşmalarında bir şampiyon, ikinci, üçüncü ve bir de sonuncu çıkar. Sonuncu veya alt sıralamalardaki bir sporcunun birinci olmak için hormon kullanması etik değil ve hiçbir endokrinolog böyle bir vücut geliştirme sporcusuna hormon reçete etmez.
- Peki sporcular bu hormon takviyelerini nereden buluyor? - Bu durumda spor camiasında bu hormonların nasıl kullanılacağını bildiğini varsayan, hatta bunları kendi üzerinde denemiş ve çoğunlukla da ticaretini yapan kişiler türedi.
- Ne işe yarıyor bunlar?
- Anabolik steroidler veya diğer adı ile anabolik androgenler kas kitlesini, kas gücünü ve kas dayanıklılığını artırır. Sporcu aşırı yüklenme ile kaslarını zorlasa dahi bu tür hormonlar kas hasarını engeller, hızlı iyileşme sağlar. Bu sayede sporcular çok daha verimli antrenman yapabilir, daha volümlü kaslara sahip olurlar, yağ miktarları azalır, göbekleri erir, six pack kasları belirginleşir, kemikleri sağlamlaşır.
- Bunlar görünen yüzü peki yan etkileri neler?
- Bu olumlu etkiler yanında en sık kullanılan doping türü olan anabolik steroidlerin bazı olumsuz etkileri vardır. Kaslar gelişirken, kasların kemiğe yapışma yeri olan tendonlarda esneklik azalır. Zorlama ile tendon kopmasına daha sık rastlanır. Anabolik steroidler hepimizde bulunan erkeklik hormonu testosteronun sentetik türevidir. Ve yan etkileri ise son derece fazla, karaciğer bozuklukları, kötü kolesterol LDL'de artma, iyi kolesterol HDL'de azalma, yüksek tansiyon, kalpte ritim bozukluğu, kalpte büyüme ve kalp krizi, prostat büyümesi, psikoloji bozulması ve agresif davranış, saç dökülmesi, memelerde büyüme, sperm sayısının düşmesi ve kısırlık bunlardan bazıları...
HASTALAR İLAÇ BULAMIYOR
- Vücut geliştirmek uğruna tüm sistemle oynanıyor yani...
- Vücut geliştiriciler bu yan etkileri önlemek için, ikinci bir ilaç daha kullanıyor, aldıkları ilaç sayısı gitgide artıyor. Örneğin sperm sayısının düşmesini önlemek için hCG (Human chorionic gonadotropin) adlı hormonu enjekte etmekte ve kendi testislerinin tembelleşmesini engellemeye çalışıyorlar. Bu tür ilaçlar profesyonel sporcular tarafından değil, zevk için spor yapan, hiçbir iddiası olmayan gençler tarafından da kullanılıyor. Bu hormonların geniş kitleler tarafından kullanılmasının dış görünüşe takıntılı bazı gençleri özendiriyor ve önemli sağlık sorunlarına yol açıyor.
- Ne gibi?
- Anabolik steroidler vücutta uzun süreli hormon dengesizliklerine sebep olabiliyor. Hormonların orkestra şefi olan hipofiz bezini baskılıyor ve vücuttan atılmaları aylar sürdüğünden hastanın sağlığına kavuşması yıllar alabiliyor. Ayrıca bu tür doping maddeleri alındığı sürece etkilidir. Doping ve spor bırakıldığında kaslar gevşekleşir, baskılanmış yağ hücreleri aktif hale geçer ve göbek çevresinden şişmanlama olur. Sperm sayısının artması ve kişinin kısırlıktan kurtulması yıllar alabilir. Erkeklik hormonu testosteron türevi olan bu doping ilaçları sporla ilgisi olmayan düşük testosteron düzeyi olan hastalara yazdığımız, resmi olan ve eczanede satılan ilaçlar. Sağlık Bakanlığı'nın uyguladığı politikalar sonucu ilaç fiyatları düştü. Bu ilaçları üreten firmalar eskisi gibi ticari kazanç sağlayamadıklarından, bu tür ilaçları ülkemize sınırlı sayıda getiriyorlar. Sporcular ve vücut geliştiriciler testosteron ve türevlerini, hCG gibi ilaçları alıp tükettiklerinden, normal olarak bunları kullanması gereken raporlu hastalar satın alacak ilaç bulamıyor.

- Yurt dışında uygulama nasıl?
- Testosteron ve türevlerinin kullanımı Amerika'da yaygın. Amerika bu tür ilaçlara uyuşturucu gibi muamele ederek, kontrol altına almaya çalışıyor. Benim önerim bu tür ilaçların özel bir reçeteyle verilmesi ve böylelikle kullanımı kontrol altına alınabilir. Eğitim yolu ile sorunun çözüleceğini zannediyorum. Sporcular arasında fazla hırslı ve takıntılı az sayıda bir avuç insan var. Bunlar sorun çıkarabiliyor. Örneğin 17 yaşında 1.98 boyunda bir basketbolcu bana büyüme hormonu uygulaması için geldi. Çünkü koç sadece boyu 2.05 'ten yüksek olanları A takımına alıyormuş. Büyüme hormonu vermedim ve B takımında spor hayatına devam etmesini söyledim. Biz büyüme hormonunu boy kısalığı olan çocuklara veriyoruz. Bu örnekte olduğu gibi profesyonel takımda yer edinmek, sporda başarı, sporun maddi imkanlarının artması bazı hırslı sporcuları etik olmayan arayışlara itebiliyor.