Pando'ya veda etmek zor

Cumhuriyet'ten bir yaş genç Kaymakçı Pando Amca (Pando Şestakof), Beşiktaş Çarşı'da doğan gerçek bir efsane. Bugün 120 yıllık dededen kalma dükkanını boşaltması isteniyor. Sosyal medyada kapatılmaması için (#pandokapanmasin) kampanyalar başlatılan Kaymakçı Pando'nun hikayesi Türkiye Cumhuriyeti'nin kısa tarihi gibi. Pando amca depoda saklı 5 okka, 1 okka ağırlıkları gösterirken aklımdan "Okkadan kiloya geçişi yaşayan kaç tane dükkan kaldı koca İstanbul'da?" diye geçiriyorum. Son dönemlerde yerli yabancı herkes sosyal medyada adı sürekli gündeme gelen Pando Amca'nın hikayesini yarım yamalak bilir. Sanırım bizim tanışmamız da 25 yılı buluyor. 32 metrekarelik dükkanda geçen hikayesinin detaylarını öğrenince kulaklarıma inanamadım. 5 Ekim 1924'te Beşiktaş Çarşı'da dünyaya gelmiş Pando Amca. "Bizim aile Bulgaristan'dan gelmiş. Ne zaman bilmiyorum. O zaman her yer Osmanlı. Sen nasıl Anadolu'dan geldin biz de Rumeli'den geldik" şeklinde anlatıyor asırlık hikayenin başını.
ATATÜRK BAŞIMI OKŞADI
Pando Amca'nın tebessüm ve gururla anlattığı hikayelerden biri de Atatürk ile tanışması: "Büyüklerimiz hep Atatürk'ten söz ederdi. Biz de o zaman kaymak ve süt veriyoruz. Bir gün süt parasını almaya gittim kapıda bekliyorum. Tam o sırada biri eliyle beni çağırdı. Adımı sordu. Ben yanıt veremedim. Başımı okşadı. Sonra dışarıdan çağırdılar. "Tanıyor musun onu?" dediler. "Yok tanımam. Kimdir?" diye sordum. "O Atatürk'tü" dediler. Üç yıl sonra herkes sokaklarda, okullar tatil edilmiş. Cenaze törenini hatırlıyorum. Hayat işte..."
SABRİ ÜLKER BANA YÜZBAŞI DERDİ
Yıl 1951 ya da 52... Pando Amca askerden yeni dönmüş. Ancak asker tıraşı kafası duruyor. Namı yayılmış becerikli torna ustası diye. O zaman Sabri Ülker bir şekilde Pando Amca'yı buluyor. Fabrika için İtalya'dan yeni kalıplar getirmiş. Pando Amca gözleri dolu dolu Sabri Ülker ile yaşadıklarını anlatıyor: "Sabri Ülker bana Yüzbaşı diyordu. Getirdi kalıbı, 'bunlardan yapabilir misin' diye sordu. Ben de yaptım. Kontrol ettiler çok beğendiler. Fabrikasında kullandı o kalıpları. Bana da hakkımı ödedi!" Nuri Demirağ'ın uçak fabrikası..
UÇAK FABRİKASINDAN TORNACILIĞA
Pando Amca ilkokul mezunu. Ancak meslek eğitimi tornacılık üzerine. 25 yıl mesleğini de yapmış. Beşiktaş'ta şimdiki Deniz Müzesi'nin yanında Nuri Demirağ'ın uçak fabrikasında gördüğü makinelerden etkilenip tornacılığa başlamış Pando Amca. Nuri Demirağ babasının arkadaşı. Onların çiftliğine gidip hayvanlarına bakarlarmış, babasıyla da Nuri Demirağ sıkça sohbet edermiş. "Yaptırmadılar adama uçak" diye hayıflanıyor.
Neden çıkartılıyor
Pando Amca'nın dükkanını yaklaşık 10 yıl önce Lale Marhan ve eşi satın alıyor ve ona "Ölene kadar burası senin" diyorlar. Pando Amca dükkana ayda 8 bin TL ödüyor. Bu durumu çarşı esnafı da biliyor. Hatta şu anda binayla yakından ilgilenen ailenin büyük oğlu Avukat Emre Marhan da... Emre Marhan, ailesinin verdiği sözü hatırlatınca, "Evet biliyorum. Ancak Pando Amca geçen yıl kendisi satılsın istedi. Biz istemedik. Bize defalarca teklif geldi. O satmak isteyince biz de o zaman restore edip satalım istiyoruz. Dört aydır da kira almıyoruz. Restorasyon için çalışmalara başlayacağız. Pando Amca rahatsız olmasın diye ölçü alması için mühendisleri bile binaya sokmadık" diyor. Medyada ve sosyal ağlardaki tepkiler hakkında ne düşündüğünü sorduğumda pek fazla tepki olacağını düşünmediklerini, Pando Amca'yı mağdur etmediklerini iddia ediyor. Pando Amca ve eşi Yuanna çıkmak istemediklerini ancak onların yeni çıkan kanuna göre çık deyince yapacakları bir şey olmadığını söylüyor.
Başkan da destek verdi
Sanmayın ki, Pando Amca'yı sadece Beşiktaşlı biliyor. Burası turist rehberlerinin Beşiktaş'taki en önemli durağı. 120 yıllık dükkandan çıkarılmak istenen Pando Amca için herkes birleşti. Tahliye durumuyla ilgili Beşiktaş Belediye Başkanı Murat Hazinedar umut verici şeyler söyledi ama bugün Pando Amca'nın dükkanındaki son günü mü olur bilinmez. Pando Amca büyük bir kibarlıkla, "Ne yapalım be evlat? Hayat! Adam çıkarmakta haklı. Onun yeri. Kanun böyle diyor" şeklinde konuşuyor.