'Kara Kıta'nın umut ışığı: Türkiye

Afrika'nın boynu bükük ülkesi Somali. Öyle bir boynu büküklük ki Afrika ile petrol kaynağı Ortadoğu'yu birleştiren, Hint Okyanusu'nu Kızıldeniz'e bağlayan kritik konumu yanında el değmemiş uranyum, bakır, boksit ve demir, petrol ve doğalgaz rezervlerinin içinde çaresiz. Belini bir türlü doğrultamayan, çatışmaların ve sefaletin pençesinden kurtulamayan bir Müslüman ülkeden bahsediyoruz. Bu yüzden on milyon nüfuslu Somali, siyaseten değil vicdanen yanında olmamız gerektiğine dair duyulan bir feryadın adı. Küresel vicdanların çoğunda bu feryada bir karşılık geldiğinden söz etmek ise çok zor üstelik. İnternet ve modern teknolojilerle binlerce kilometre uzaklığı sıfır noktasına kadar indiren süper Batı, açlıktan ayakta durmaya mecali kalmamış siyah derili çocukların yürekleri yaralayan görüntülerini yüzlerce kilometre uzağa bir anda fırlatabiliyor. Neyse ki bu küresel körlüğe karşı çıkan ve Afrika'nın kara talihini değiştirmek için azami gayret gösteren bir Türkiye var. Somali için atılan adımlardan en anlamlı olanını 2011 yılında SABAH başlatmıştı. SABAH, Kızılay ve TİKA işbirliği ile yürüttüğü dev kampanyada tam 500 milyon lira toplayarak nüfusunun üçte biri ölüm sınırında yaşayan Somali halkı için umudun adı olmuştu. O dönem yardımları götüren Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın bu ülkeye yaptığı ziyaret Somali için milat kabul edilmiş, tarımdan sağlığa, konuttan teknolojiye kadar Somali'nin birçok ihtiyacının karşılanması için çalışmalar başlatılmıştı. Hiç şüphesiz o dönem için yapılan bu yardımların kısa süreli insani yardımdan öteye geçmeyeceği düşünülüyordu.
AFRİKA İÇİN SOMALİ SINAVI
Ancak dört yıl sonra bakıldığında Türkiye'nin Somali politikasının sadece bir insani yardım politikası olmaktan öte siyasal boyutlarıyla beraber bölgeyi yeniden yapılandırma yolunda derinleştiği görülecekti. Çünkü dört yıl sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kalabalık bir heyetle giderek hastane ve havalimanı açılışını yaptığı Somali, unutulmadıklarını ve kendilerine uzatılan dost elin vefasını bir kere daha görmüş oluyordu. İlk defa bilmediği bir coğrafyada devlet inşası denilebilecek şekilde bir politika uygulamaya başlayan Türkiye'ye kucak açan kara kıtanın bu yoksul ülkesi aynı zamanda Somali nezdinde Türkiye-Afrika ilişkilerinde yepyeni bir dönemin kapısını aralamış oldu. Bu açıdan bakıldığında, Türkiye'nin Afrika'daki ilk gerçek sınavının Somali'de olacağını söylemek mümkün. Peki bu sınavda gelinen ve katedilen mesafeler ne? Devletin resmi kurumları ve sivil toplum kuruluşları bugüne kadar Somali için neler yaptı, hangi yaraya merhem oldu? İşte yapılan örnek yardımlarla milyonlarca insana umut olan Türkiye'nin Somali atağı...

EĞİTİM ONLARDAN SORULUYOR
Yurtdışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığı : 2014 yılı itibariyle yaklaşık 494 öğrenciye burs veriyor. Somali'deki üniversite sistemi üzerine araştırmalar yaptırarak üniversitelerin fiziki imkanlarının iyileştirilmesiyle ilgili altyapı çalışması hazırlıyor.
TİKA'DAN 64 MİLYON DOLARLIK YA
Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA): Üç yılda 64 milyon dolar yardım yaptı. Mogadişu Havalimanı Rehabilitasyon Projesi'ni yürüttü. 420 yetimin bulunduğu Derbil ve İleys Yetimhaneleri'nin tüm ihtiyaçlarını karşıladı Eğitim kurumları için 1000 adet bilgisayar ve 100 adet yazıcı hibe etti. Mogadişu'da 30 km asfalt yol, 20 sondaj kuyusu inşa etti, 400 bin kişi suya kavuştu. 200 yatak kapasiteli Türk Hastanesi'ni tamamladı.
SAĞLIK EĞİTİMİ VERİYORLAR
Yeryüzü Doktorları: Somali'de Tıpta Uzmanlık Programı'nı başlattı. Genel cerrahi branşında 14, iç hastalıkları branşında 7 Somalili doktora eğitim veriyor. Benadir Üniversitesi ve TİKA'nın desteğiyle Mogadişu'da İbni Sina Sağlık Meslek Yüksekokulu'nu açarak 142 öğrenciye sağlık eğitimi verdi.
BİN 500 HASTAYA SICAK YEMEK
Diyanet İşleri Başkanlığı: Şu an Türkiye'de Diyanet desteğiyle okuyan 304 öğrenci bulunuyor. 3,5 milyon dolar harcadı. 2011'de "Her Evden Bir Fitre Bir İftar Afrika'ya" kampanyası ile 40 ton gıda paketi ulaştırdı. Mogadişu'daki Banadir Hastanesi ve Rehabilitasyon Merkezi'ndeki 1500 hastaya ve hasta yakınlarına üç öğün sıcak yemek veriyor.
263 BİN HASTAYA ŞİFA OLDULAR
Sağlık Bakanlığı: 2011 yılında iki adet Ağır İklim Tipi Sahra Hastanesi kurdu. Hemşirelik okulu inşaatına devam ediyor. 72 hekim, 3 eczacı, 174 yardımcı sağlık personeli, 6 teknisyen ve 10 aşçı olmak üzere toplam 265 sağlık personelini Somali'de görevlendirdi. Bu sayede 263 bin hastaya bakıldı ve 2 bin ameliyat gerçekleştirildi.
KIZILAY YARALARA MERHEM OLUYOR
Türk Kızılayı: Somali'de 12 Türk Kızılayı çalışanı ve 423 yerel personeli var. Cezire Hayat Çadırkenti'nde 2 bin 484 çadır kurdu. Mobil mutfakta günlük 14 bin kişilik sıcak yemek dağıtıyor. Üç yılda 86 bin 707 lira yardım malzemesi gönderdi. Bu yıl Endüstri Meslek Lisesi'ni açacak. Beledweyne General Hospital Hastanesi'ne 147 bin liralık tıbbi malzeme verildi. Mogadişu'ya 320 adet çöp konteyneri koydu ve şehri temizlecek bir ekip kurdu
AFAD HABERLEŞME SİSTEMİ KURDU
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD): 92 milyon 690 bin lira tutarında yardım malzemesi gönderdi. 2012'de Somali'de bombalı saldırıda yaralanan 19 yaralı ve 16 refakatçiyi Türkiye'ye getirdi. Mogadişu'da 20 adet su kuyusu inşa etti. Somali-Mogadişu Büyükelçiliği ve bölgede yardım faaliyetlerinde bulunan kurum ve kuruluşların güvenliğinin sağlanması için haberleşme sistemi kurdu.
İHH YETİMLERİN YANINDA
İnsani Yardım Vakfı (İHH): 3,2 milyon dolara Anadolu Yetimhanesi ve Okul Kompleksi'ni yaptı. TİKA ile ortak Tarım Okulu açtı. 350 bin dolara, evleri yanan 24 aileye konut inşa etti. 2016'ya kadar İslam Kalkınma Bankası ile 6,5 milyon dolara 36 derin su kuyusu açacak. Bin 156 adet su kuyusu açtı. 4 bin 135 ücretsiz göz ameliyatı yaptı. Halen 4 bin 124 yetime bakıyor.
Dr. Mehmet Özkan (Polis Akademisi UTSAM Başkanı):
Dış politikada Türkiye'nin en başarılı olduğu yer Somali
Somali ile beraber Türkiye-Afrika ilişkilerinde yepyeni bir dönem başladı. Bu dönem şimdiye kadar oluşturulan güç temerküzünün Afrika'da sorun çözmek için etkin bir şekilde kullanılması zorunluluğunu getirmesi yanında, bir nevi Türkiye'nin Afrika'daki gerçek etkisinin ölçülmesi için de temel bir veri olacağı gerçeğidir. Türkiye'nin Afrika'daki ilk gerçek sınavı Somali'dir. Türkiye bölgeye yönelik uzun vadeli kalkındırma projeleri ile Afrika'da altyapı sistemi ve eğitim programlarının geliştirilmesini içeren hedeflerini gerçekleştiriyor. Somali politikası Türkiye'nin Afrika açılımının derinleştiği ve kendisini en net şekilde hissettirdiği bir örnektir. Eğer Türkiye Somali'ye olan ilgisini, barış ve başarı için bir çabaya dönüştürebilirse, Afrika'yı sadece ekonomik açıdan gören Hindistan, Çin ve Brezilya'nın olduğu gruptan çıkıp kıtayı hem ekonomik hem de siyasi açıdan gören Amerika, Fransa ve İngiltere'nin olduğu gruba geçecektir. Bu Türkiye-Afrika ilişkilerini derinleşerek devam ettireceği anlamına gelir.