Online sinemaya adım adım

Türkiye'nin ilk dijital belgesel kütüphanesi Arşivist, Belgesel Sinemacılar Birliği üyelerinin belgesel filmleri ile dağınık arşivlerde bekleyen belgesel çalışmalarını koruma altına alıyor. Son teknolojinin kullanıldığı kütüphanede şu ana kadar 1000 belgesel dijital ortama aktarılmış durumda. Kütüphanede 1930'ların 1940'ların görüntüleri yer aldığı gibi yakın tarihe ait belgeseller de var. Akademisyenler, belgesel çalışması yapmak isteyen genç yönetmenler ve üyeler dijital kütüphaneye başvurup farklı alanları kapsayan belgesellerden faydalanabiliyor. Hatta belgesel sinemayla hiç alakası olmayan, sırf kendisi için önemli olan bir mekânın geçmiş görüntülerine ulaşabilme adına, kişisel merakı için başvuranlar da yok değil. BSB Arşivist Dijital Belgesel Kütüphanesi'nin hedefi de Belgesel Sinemacılar Birliği'nin üyelerinin arşivinde bulunan 3 bin filmi ve festivallerden gelen belgeselleri ve stok görüntüleri dijital ortama aktarıp daha da büyük bir arşiv oluşturmak. Ancak dijital kütüphane şu an için dijital belgesellerin içeriğini online yayıncılık açısından internet üzerinden belgeselseverlere iletemiyor. Bunun için de yeni bir proje geliştirilmiş durumda. Adı Telif Hakları ve Online Yayıncılık projesi. Bu proje kapsamında sinemadaki telif sorununun çözülememesinin önündeki engellerin kaldırılması ve sinemadaki telif sorununun çözümü amaçlanıyor ki internet üzerinden yayıncılığa da başlanabilsin. Alman Belgesel Sinemacılar Birliği'nin ortaklığıyla gerçekleştirilen proje ve dijital kütüphane için BSB Arşivist Dijital Belgesel Kütüphanesi Proje Koordinatörü Yasin Ali Türkeri de "Arşivist Dijital Belgesel Kütüphanesi'ni açtığımızdan beri her yıl giderek artan zengin bir arşivimiz var. Sadece yerli belgeseller de değil, festivale gönderilen belgesellerin de dijital kütüphaneye aktarılmasını belgesel sahiplerinden şartname aracılığıyla talep ediyoruz. Ayrıca stok görüntüleri de dijitale aktararak içeriği talep edenlere sunmak istiyoruz. Böylece belgesel sinema adına dijital arşiv zenginleştikçe zenginleşecek. Ayrıca Türkiye'deki sinemada telif sorunu online yayıncılık için de büyük bir sorun. Bunun çözümü için de Alman Belgesel Sinemacılar Birliği ile ortaklaşa bir proje hazırladık. Sinemada Türkiye'ye özgü bir telif dağılım modeli oluşturmak ve geliştirmek üzere yola çıkıldı. Sinema eserlerinin izleyiciye yasal yollardan online olarak ulaştırılması için gerekli teknik altyapının seçeneklerinin analiz edilmesi amacıyla hazırlanan özel bir proje bu. Böylece sinema sektöründe ve kamuoyunda sinema ve telif hakları ilişkisine yeniden dikkat çekilecek. Projeyle Avrupa Birliği ülkelerindeki sinema sektöründeki telif hakları dağılım modelleri de incelenerek Türkiye için işlevsel bir model tasarlanması hedeflendi. Bunun için de Almanya ve Belçika'daki telif hakları modellerini araştırmak için bu ülkelere gittik. Ayrıca proje kapsamında sinema eserlerinin izleyiciye yasal yollardan ulaştırıldığı bir Online Video Yayıncılık platformunun oluşturulmasına yönelik gerekli analizlerin yapılması için adımlar atılacak. Proje kapsamında iki modeli paylaşacağız. Birincisi 'Türkiye'deki sinemada nasıl bir telif modeli olmalı, toplu hak yönetimi nasıl yapılır, sinemada nerelerden telif toplanabilir?' ve 'Türkiye'de sinema adına online yayıncılık yapmak için nasıl bir teknik altyapı yapmak ve bunu nasıl dağıtmak gerekiyor?' soruları üzerinden analizler yapılacak" diyor.
İNTERNETTEN İZLENECEK
Projenin sonuç vermesi sonucu BSB Arşivist Dijital Belgesel Kütüphanesi'nin belgesel sinema içeriğinin daha da zenginleştirileceğini söyleyen Türkeri, Arşivist'teki dijital belgesellerin online bir şekilde internet kullanıcısına ufak bir ücret karşılığında sunulmasının yolunun açılacağını söylüyor. Son 10 yıldır Türkiye'de belgesel sinemanın ilerleme gösterdiğini söyleyen Türkeri, online olarak dijital kütüphaneye stok görüntüleri de aktaracağız, online stok görüntünün satış ve dağıtımının da altyapısını oluşturacağız. İlk başta yalnızca üyelerimize açık olacak. Sonra bunu genele yayacağız. Örneğin Türkiye'nin dört bir yanında ve dünyada çekilmiş belgesel sinema alanındaki eser sahipleri, ham görüntüleri bize gönderebilecek. Böylece kayıt dışı görüntüler kayıt altına alınarak sinema envanterine katkısı olacak" diyor.
SİNEMA ESERLERİNDE EMEK HIRSIZLIĞI VAR
Ekibin geçen hafta düzenlediği Telif Hakları ve Online Yayıncılık konulu çalıştay ve panele katılan Alman Belgesel Sinemacılar Birliği Temsilcisi ve Onlinefilm CEO'su C. Cay Wesnigk de dijital dünyada eserlerin hakettiği maddi kazancı sağlayamadığını belirtiyor. Sinema eserlerinin üretim ve dağıtımında dünyanın her yerinde emek hırsızlığının arttığını söylüyor. Bunun önüne geçmek için de birlik ve dayanışma içinde olmak gerektiğinin altını çiziyor. Sadece sinemanın değil, benzer meslek grupları içinde geçerli olan telif probleminin çözülmesi için gereken duyarlılığın gösterilmesinin şart olduğunu ifade ediyor.