Beynine mutluluk formatı at

Neden başımıza gelen kötü olayları düşünüp durmak, iyi hissettiğimiz anların tadını çıkarmaktan daha kolaydır? Çünkü beynimiz, iyilere kıyasla kötü tecrübelerden çok daha çabuk öğrenmeye programlıdır. Oysa bunu değiştirebiliriz. Ortalama bir gününüzü düşünün. İşe gideriz, çalışırız, yemek yeriz, arkadaşlarımızla, çalışma arkadaşlarımızla, ailemizle iletişime geçeriz, eve gideriz, biraz televizyon izleriz. Özellikle kötü bir şey olmaz, ama yine de stresli hissedebiliriz ya da yalnız, endişeli, yetersiz... Nöropsikolog Dr. Rick Hanson'a göre beyinlerimiz doğası gereği olumsuza odaklanıyor, bu da bizi hayatımızda olumlu şeyler olsa bile stresli ve mutsuz hissettirebiliyor. Oysa her gün, birkaç dakikada, beynimizi huzur ve mutluluğun güçlü sığınağına dönüştürebilmemiz mümkün. Üstelik Hanson bize mutsuz deneyimlerden uzak durmamızı önermiyor, bu zaten pek de mümkün değil. Bunun yerine beynimizi mutlu deneyimleri takdir etmek için eğitmemiz gerektiğini söylüyor; onlara odaklanmak için vakit ayırmamızı ve onları beynimize yerleştirmemizi. Peki ama nasıl? Farklı araştırmalar akıl ya da zihnin, beyni kalıcı şekilde değiştirebildiğini ispatlıyor. Beynin değişebilirlik özelliği, kişinin kendi kendine işlevlendirebileceği bir özellik. Yani bilinçli ve kontrollü bir dikkatle, bir diğer deyişle farkındalık ile beyni olumlu yönde değiştirebiliriz. Bunun için yapmamız gereken tek şey dikkati olumlu duygulara, bizi mutlu eden ya da varlığı için şükran duyduğumuz kişilere ve şeylere odaklamaya alışmak. Dr. Hanson bu amaçla beynimizde güçlü bir yapı oluşturmamıza yardım edecek dört adım öneriyor. Olumlu anılar biriktirerek daha mutlu bir beyin elde etmek mümkün mü? Son söz yine Rick Hanson'da: "Kendinize güvenin. İyiliği özümsemek dünyadaki ve başka insanlardaki iyiliği görmenize yardımcı olur." Bu günlerde en çok ihtiyaç duyduğumuz şey de bu değil mi?
İyiliği özümsemenin dört aşaması
İyiliği özümsemek teknik olarak örtülü bellekteki olumlu yaşantıları bilinçli olarak içselleştirmek anlamına geliyor. Bu, dört basit aşamadan oluşuyor:
1. Ş: Olumlu bir yaşantınız olsun.
2. İ: Olumlu yaşantıyı zenginleştirin.
3. F: Olumlu yaşantıyı özümseyin.
4. A: Olumlu ve olumsuz malzemeler arasında bağlantı kurun.
Birinci Adım, olumlu bir zihin halini etkinleştirir. İkinci, üçüncü ve dördüncü adımlar ise onu beyninize kurar. İlk üç adım bütünüyle olumlu yaşantılar üzerinde odaklanır. Dördüncü adım isteğe bağlıdır ama güçlüdür. Dördüncü adımda olumsuz düşünce ve hisleri yatıştırmak, azaltmak ve potansiyel olarak ikame etmek için olumlu düşünce ve hisler kullanılır.
ADIM 1:
Olumlu bir yaşantınız olsun
Farkındalığınızın ön ya da arka planında önceden var olan bir olumlu yaşantıya -fiziksel bir haz, kesin bir karar ya da kendinizi birine yakın hissetmek gibi- dikkat edin. Ya da kendiniz için olumlu bir yaşantı oluşturun. Örneğin, minnet duyduğunuz şeyleri düşünebilir, bir arkadaşınızı hatırlayabilir ya da tamamladığınız bir çalışmayı öne çıkarabilirsiniz. Elinizden geldiğince bu tür fikirlerin duygusal açıdan ödüllendirici yaşantılar haline gelmesini sağlayın; aksi takdirde, yaptığınız şey olumlu düşünmeden ibaret olur.
ADIM 2:
Olumlu yaşantıyı zenginleştirin
Beş on saniye ya da daha uzun bir süre olumlu yaşantıyı bağınızı sürdürün. Ondaki hislere kendinizi açın ve onu bedeninizdeki duyumsamaya çalışın; bırakın zihninizi doldursun. Tadını çıkarın. Nazikçe yaşantıyı daha yoğun hale gelmeye teşvik edin. Onunla ilgili yeni ya da diri bir şeyler bulun. Kişisel açıdan nasıl önemli olduğunu, sizi nasıl besleyebileceğini ya da destekleyebileceğini ya da hayatınızda nasıl bir fark yaratabileceğini keşfedin. Bu nöronların gerçekten birlikte ağ oluşturmaları için gerçekten birlikte ateşlenmelerini sağlayın.
ADIM 3:
Olumlu yaşantıyı özümseyin
Siz üzerinde yoğunlaştıkça, yaşantının sizde yoğunlaşmasını amaçlayıp bunu duyumsayın. Bırakın zihninize yerleşsin. Onun altın tozu gibi süzüldüğünü ya da rahatlatıcı bir merhem gibi sizi rahatlattığını zihninizde canlandırabilirsiniz. Ya da onu kalbinizin mücevher kutusuna bir mücevher gibi yerleştirebilirsiniz. Yaşantının bir parçanız, nereye giderseniz gidin birlikte götürebileceğiniz bir kaynak haline gelmekte olduğunu bilin.
ADIM 4:
Olumlu ve olumsuz malzemeler arasında bağlantı kurun
Bilincinizin ön planında olumlu bir yaşantıya has canlılık ve denge bulunurken, arka planda olumsuz bir şeyin de farkında olun. Örneğin bu günlerde kabul ve sevgi hissettiğinizde bu yaşantıyı geçmişinizdeki yalnızlık hisleriyle temas kurarak duyumsayabilirsiniz. Olumsuz malzeme dikkatinizi gasp ederse, onu bir yana bırakıp sadece olumlu olana odaklanın; yeniden olumluyu merkeze oturttuğunuzu hissettiğinizde isterseniz olumsuzu da fark edebilirsiniz. Ne zaman isterseniz bütün olumsuz malzemeyi bir kenara bırakıp yalnızca olumlu üzerinde durun. Sonra olumsuz malzemeyi uzaklaştırmaya devam etmek için bir sonraki saat boyunca birkaç kez yalnızca yansız ya da olumlu malzemenin farkında olun.