Ya hayvanlar insanlar kadar akıllı olursa?

Fransız yazar Pierre Boulle'nin beyaz perdeye seri halinde aktarılan Maymunlar Cehennemi kitabının gerçekleşme ihtimalini defalarca kez düşünmüşsünüzdür. Ya maymunlar tıpkı filmdeki gibi bir gün insanları esir alırsa? İngiliz yayın kuruluşu BBC ekibi ise ilginç bir belgesel hazırladı. Uzmanlar sadece maymun, goril ya da şempanzelerin değil, doğadaki bütün hayvanların insan kadar akıllı olma ihtimalini irdeledi. Vahşi hayattaki hayvanların bir sabah ne yaptıklarını bilen canlılar olarak uyanması halinde Dünya'da nelerin yaşanabileceği araştırıldı. Bütün canlıların aynı zeka seviyesine sahip olması halinde, Dünya'da barış mı olacaktı yoksa savaş mı? Gelin sözü uzmanlara bırakalım ve gerçekleşme ihtimali olmayan bilim kurgu senaryosunun keyfini yaşayalım. Hayvanların, insan kadar akıllı olma ihtimalinde ortalığın kan gölüne döneceği konusunda hem fikir olan uzmanların, sorguladığı bir diğer soru; "Peki kim kazanırdı?" oldu. İlk başta otçulları elediler. Sürekli otlanmaya ihtiyacı olan bu türlerin, teknoloji ve birbirleriyle iletişim konusunda ağır kalacakları için şanlarının çok az olduğu öngörüldü. Okyanuslara mahkum kalacakları için köpekbalıkları, yunuslar ve balinaların hakimiyet kuramayacakları, hatta sularda çok çetin bir güç çekişmesinin yaşanacağı belirtildi. Bunun dışında yağmur ormanları veya çöllerde yaşamak zorunda olan türlerin de deniz canlıları gibi yarışın dışında kalacağı kaydedildi.
KİM KAZANIRDI?
Kaplan, aslan, ayı, kurt gibi büyük yırtıcılar veya yırtıcı olmayan dev cüsseli fil ve gergedanlar... İnsanoğlu ile en büyük çekişmelerden birinin bu türler arasında olabileceğini tahmin ediliyor. Uzmanlar, "Eğer teknolojiyi yok sayarsak, bu türlere karşı doğada çok şansımız kalmaz. Ama teknoloji yani güçlü silahlarımız olduğu için aslan, kaplan ya da filler... Hepsini rahatlıkla yeneriz" görüşünü ortaya koydu. Doğa bilimcileri, insanoğlunu en çok zorlayacak hayvanların ise goriller, şempanzeler ve maymunların olacağını savundu. Gerekçe olarak bu türlerin elimizde olan teknolojik aletleri, bilgisayarları ve silahları kısa süre içinde kullanma ihtimalleri gösterildi. Hatta vücutlarının insanlardan daha çevik ve güçlü olmasından dolayı çok daha avantajlı hale gelebilecekleri vurgulandı. Uzmanlardan Josep Call orangutanlar hakkında "Silahlarımızı ve teknolojimizi ele geçirdikleri anda bizi yok edebilirler belki. Ama insanoğlu bu imkanı onlara vermeyeceği için kazanan yine biz olurduk" diyor. BBC'ye konuşan ekibin hem fikir olduğu bir diğer konu, böylesi bir senaryoda kimin kazanacağı noktası oldu: Bakteriler. Oxford Üniversitesi'nden Robin Dunbar, "Eğer doğadaki bütün canlıların insan kadar akıllı olduğunu düşünürsek ve bir savaş yaşansa; kazananın en küçükler olacağına hiç şaşırmam. Sonuçta bakteriler her yerde. Bizim vücudumuzda da milyonlarcası var ve onlarsız yaşayamayız. Dolayısıyla kazanan virüsler ve bakteriler olurdu" diyor.
ÜÇÜNCÜ DÜNYA SAVAŞI
"Varsayıma dayalı olarak düşündüğümüz bu senaryoda maalesef en muhtemel ve en kısa şekliyle söylenebilecek tek bir söz olur: Kaos. Bütün canlıların insan kadar akıllı olması mümkün değil. Ancak olduğunu düşündüğümüzde kesinlikle ortalık kan gölü olurdu. Yani aslında zeka düşünüldüğü kadar iyi bir şey değil. Üçüncü Dünya Savaşı çıkardı." Bristol Üniversitesi'nden çevrebilimci Innes Cuthill böyle düşünüyor. Oxford Üniversitesi'nden psikolog Robin Dunbar devam ediyor: "Herkes birbirini öldürürdü. Sonuçta insanlardan biliyoruz ki, biz yeni türlerle tanışma ve barış içinde yaşamaktan yana değiliz. Dolayısıyla aynı zeka seviyesindeki bütün canlılar, durmadan birbirine saldırırdı..." St. Andrews Üniversitesi'nden psikoloji uzmanı Josep Call da aynı fikirde: "Geçmişimize bir bakın. Ya da uzağa gitmeye gerek yok. Günümüze bakın. Yani ben böyle bir senaryoda barış olacağı konusunda iyimser değilim."
TEKNOLOJİ BİZİ 100 YIL ÖNCE AYIRMIŞ
Dünya genelinde üç buçuk milyardan fazla netizen yani internet vatandaşının yaşadığını ve 1.7 milyar kişinin Facebook kullandığını düşünürsek, teknolojinin hayatımızı derinden etkilediği gerçeğini inkar etmemiz çok zor. Ancak tam 100 yıl önce çizilen bir karikatür, internet bağımlılığı nedeniyle yalnızlaşmamızın tek sorumlusunun akıllı telefonlar olmadığını gösterdi. Public Domain Review isimli sitenin İngiliz Punch dergisinin arşivlerinden ortaya çıkardığı karikatürün orijinali 26 Aralık 1906'da yayımlandı. Karikatürde, İngiltere'nin başkenti Londra'da bulunan Hyde Park'ta yetişkin bir kadın ile bir erkeğin ağaç gölgesinde oturduğu görülüyor. İkisinin de önünde dönemin teknolojisi olan kablosuz telgraf. Lewis-Baumer isimli sanatçı, aslında çizimiyle bir gelecek öngörüsünde bulunuyor. Karikatürdeki şık giyimli kadın, elindeki telsiz ile aşk mesajları alıyor. Erkek ise yarışlar hakkında bilgi topluyor. Ancak ikisi de birbiriyle hiç konuşmuyor. İşte sanatçı Baumer, günümüzden 100 yıl önce teknolojinin kişileri nasıl asosyal yaptığını ve gelecekte bu sorunun büyüyeceğini böyle öngörüyor.
İLK SKYPE ÖNGÖRÜSÜ
Karikatürlerle gelecek öngörüsüne dair aslında daha eskiye dayanan örnekler de var. George du Maurier'in 1879'da yayınlanan çizimi bunlardan biri. Edison's Telephonoscope isimli çiziminde bir çift, video konferans tekniği ile evlerinden uzak olan çocuklarıyla görüşüyor. Karikatürdeki telefonoskop isimli cihaz için günümüzün Skype'ı ya da Facetime diyebiliriz aslında. Sanatçı, video konferans teknoloji yüzünden çocukların ailelerinden uzaklaşacağını ve anne babaların giderek yalnızlaşacağını daha o tarihte böyle öngörmüş.