Bu sözlük ateş ediyor!

Şutingen şıtrayze tabirini biliyorsanız 90'larda ergenliğinizi yaşamışsınız demektir. Eğer arkadaşlarınıza "kanka" diyorsanız 2000'ler sizin zamanlarınızdı ve artık büyüdünüz. Geldik 2017'ye (iki ay kaldı, geldik sayılır). Artık yeni bir nesil var ve söz söyleme, kelime üretme sırası onlarda. Sosyal medyanın iletişimi farklılaştırması, hayat ritminin yüksek hızda seyretmesi, dünyanın gittikçe dijitalleşmesi ve bir sürü etken. Yeni neslin dille imtihanı bildiğiniz gibi değil. Ki bunu söylerken tüm dünyadaki yeni nesli kastediyoruz. Mesela Oxford İngilizce sözlüğüne artık yaygınlaşan 'selfie', 'digital detox', 'fomo' (sosyal medyadan ayrı kalıp bir şeyleri kaçırma hissi yaşamak) kelimeleri çoktan girdi. Yani sosyal medya bu dilin oluşmasında en önemli etkenlerden biri. Bunun için siz "Kafalarını o akıllı telefonlara gömüyorlar başka bir şeye bakmıyorlar" diyenlerdenseniz, onlarla iletişim kurmak için yakında açılması muhtemel kursların potansiyel adayısınız. Çünkü o ekranlarda kendi aralarında öyle bir iletişime geçiyorlar ki şaşar kalırsınız. Bir araya geldiklerinde, kullandıkları o dil, ekranların dışına taşıyor. Gençliğin olduğu her yerde de bu dil karşınıza çıkıyor. Açıkçası bu dili, yaşı 40'ın üzerinde olanların anlaması pek de mümkün değil. Pampa, atar gider yapma, fıyma gibi bildik kullanımlardan bahsetmiyoruz üstelik... İşte gençlikle anlaşmak isteyenlere mini sözlük. Bu kelimeleri, deyişleri, söz öbeklerini bilerek konuşuyorsanız onlarla anlaşma şansınız var.
Karşim: Kankanın, pampanın devri geçti. Yakın arkadaş olduğunu anlatmanın yolu 'kardeşim' demekten geçiyordu, ki o da değişime uğradı ve 'karşim' şeklini aldı.
Bro, sista: Erkeklerin kendi arasında birbirlerine 'brother'ın kısaltması 'bro' diye hitap etmesi biliniyordu. Kızlar altta kalır mı onlar da 'sister'dan sista'yı türettiler. Kızınız "O benim sistam" diyorsa en yakın kız arkadaşından bahsediyor demektir.
Olaay: Her nesil olay kelimesinde bir anlam yükledi. Peki yeni neslin neyi eksik. Onlar olay kelimesini hoşa giden şaşırtıcı bir durumumu tarif etmek için kullanıyorlar. İki a ile yazıyorlar. Diyelim utangaç bir erkek, sevdiği kıza ilanı aşk etti. Bu gelişme de duyuldu. Gelen ilk tepki "Olaay"
Fena: Kötü bir duruma işaret eden bu kelimenin anlamını gençlik 180 derece değiştirdi. Fena artık olumlu anlamda kullanılıyor. "Adamda bir araba var, fena" cümlesinden siz onun çok kötü bir arabası var anlamı çıkartıyorsanız yeni nesille anlaşma kursuna direkt yazılmanız gerek!
Ateş etmek: Savaşla, silahla, terörle büyüyen bir nesilden ne beklenirdi ki? Ateş etmek öyle bir anlam kaymasına uğradı ki şaşar kalırsınız. "Vay ceketin ateş ediyor" örneğinde olduğu gibi bir nesnenin ya da insanın göz kamaştırması durumunda kullanılıyor.
Ateşlesene: Ateş etmek kadar yine değil belki, dizilerde falan kullanılmışlığı var. Net olarak versene demek. 'For example': "Kanka 20 TL ateşlesene."
Ay dont: Gençler sadece Türkçe kelimelerin değil İngilizce kelimelerin de anlamını değiştiriyor. Ay dont yapma anlamında keskin bir uyarı deyişi. Hatta içinde ısrar dahi etme anlamını da barındırıyor.
Ben şok: Yıllardan beri haber sunumlarında kullanılan "Şok şok şok"un bir karşılığı olacaktı elbet. Yıllarca şok üzerine şok yaşayan nesil nihayet şoku kendi diline uydurdu. Gençler çok şaşırdım demek yerine "Ben şok" diyorlar. Eğer şiddetli bir şaşırma hali yaşamışlarsa "Ay, ben şok" tabirini kullanıyorlar.
Ego kasmak: 90'ların gözde kelimelerinden biriydi ego, egoist! Böylece bencil kelimesinin pabucu taa o yıllarda dama atıldı. Ego kelimesi de dilimize bir yerleşti pir yerleşti. Gençler bu kelimenin kullanımı "ego kasmak" tabirini kullanarak genişlettiler. Ne demek derseniz bencillik yapmak anlamına geliyor. "Bro sen de çok ego kastın" gibi bir cümle gençler arasında sıkça duyacağınız bir cümle mesela.
Bagaja atmak: Yaşı 15- 6 olan bir gençle muhabbet ederken "Siz de bizi bagaja attınız" diye bir cümle duyarsanız şaşırmayın. Önceki kuşağın sonraki kuşağı beğendiği görülmemiştir ya, işte bu tavra karşılık böyle bir tabir geliştirmiş genç arkadaşlar. Görmezden gelme, umursamama, dikkate almama anlamında kullanılıyor.
Etkileşim kasmak: Malum sosyal medyanın içine doğdu bu kuşak. Bu mecralarda da takip edilmek, beğenilmek önemli... Twitter, Facebook gibi yerlerde sırf milletin seveceği paylaşımlar yaparak beğeni toplamama çabasına 'etkileşim kasmak' tabiri kullanıyor.
Sen mükemmel bir detaysın: Yeni nesil övgüsünü de yergisini de ifade etmekten kaçınmıyor. Övgü tabirlerinden biri de 'Sen mükemmel bir detaysın.' Birisine hayranlık duyma anlamında kullanılıyor.
Ezik, ezikleme: Bir dönem ne modaydı loser kelimesi. Tatlı tatlı birine laf mı sokacaksınız yapıştırırdınız loser'ı olur biterdi. Loser'ın modası çoktan geçti. Yabancı özentisi bu kelimenin yerine de yerli bir kelime bulundu: Ezik. Eğer karşı tarafa laf sokuyorsanız onunla ince ince dalga geçiyorsanız bunun da adı ezikleme oluyor. Gençler arasında ekstra negatif bir anlam yüklemesi de yapılmış bu kelimeye. Kavga sebebi bile olabiliyor!
Minnoş: Kızlar arasında kullanılıyor. Tatlış gibi versiyonları da var. İfade biçimine göre anlamı değişiyor. Tatlı bir ses tonuyla söylendiği zaman sempati ifadesi olarak kabul ediliyor. Kibirli bir tonda söylendiği zamansa karşıdaki ezikleniyor demek.
Troll face: Şımarık, yerinde duramayıp her şeye musallat olanlara ve üstüne üstlük de delikanlı rolüne yatanlara eskiden argoda fırlama denirdi. Ama çağımız trol çağı! Artık fırlama yerine troll face kullanılıyor.
Ablan star bebeğim: Kerimcan Durmaz "Ablan star bebeğim" cümlesini kurarken popüler kültüre bu kadar çabuk katkı yapacağını biliyor muydu acaba? Genelde kızlar arasında kullanılan bu deyişin Türkçe meali belki şöyle çevrilebilir: "Kendimi prenses gibi hissediyorum".
Adam king: Kızlar 'Ablan star bebeğim'i kullanırken erkekler arasındaysa "adam king" kullanımı yaygın. Eskilerin "Kral adamsın" tabirinin yeni kullanımı. Ama biraz anlamı genişlemiş durumda. Aslında bir takdir etme ifadesi... Grup içerisinde birini, yaptığı bir şeyden dolayı onore etmek istiyorsanız diğer arkadaşlarına dönüp "Adam king beyler" diyorsunuz.
Alçı olmak: Eskiden salça olmak deyişi vardı. Her şeye burnunu sokan insanların durumunu anlatmak için kullanılırdı. Salça varsa alçı neden olmasın! Gençler arasındaki yaygın söz öbeklerinden biri de alçı olmak. Bir insandan ayrılamamak anlamında kullanılıyor. Cümle içerisinde kullanırsak şöyle: "Sista sen de o çocuğa alçı oldun."
Aleyna Tilki geçiyor: Aleyna Tilki adlı şarkıcının "Ben hep popülerdim. Her yerde parmakla gösterilirdim" açıklamasından sonra yaygınlaştı. Şimdiki gençlerin zekasına şapka çıkartılmasını sağlayan aşırı özgüvenli birisiyle dalga geçme deyişi. Ama bu deyişi sadece söylemek yetmiyor bir de fiziksel hareket de gerekiyor. Parmakla birisi gösterip "Aleyna Tilki geçiyor" derseniz onu ezikliyorsunuz aslında.
ARO, ABV: Kısaltmalar yeni neslin alametifarikası. Dualar da beddualar da kısaltılıyor. 'Allah razı olsun' demek yerine ARO, 'Allah belanı versin' demek yerine de ABV deniliyor.