İstismar tiyatrosu

Duyguları istismar edilmiş, yardımsever bir vatandaşımız "En büyük engel istismar" diyor... Adı A.D. ve 42 yaşında... Onun hikayesi, 3 Aralık Dünya Engelliler Günü'nde başladı.
O gün cep telefonu çaldı ve telefondaki kişinin "Engelliler yararına tiyatro gösterisi düzenliyoruz. 50 liraya bilet satın alarak engellilere katkıda bulunabilirsiniz" sözleri üzerine teklifi kabul etti. İstanbul'da yaşayan A.D., aynı zamanda da bir engelli yakını... Telefondaki kişiye verdiği adresine gelen bileti elden satın aldı, 50 lirayı ödedi.
Biletin üzerinde yazılı Esenler'deki adrese gittiğinde ise metruk bir bina ile karşılaştı. Eve geri döndü, internete girerek ufak bir araştırma yaptığında ise gerçekle yüzleşti. Engelliler için tiyatro veya farklı organizasyonlar düzenlediklerini söyleyen kişilerden bazılarının aslında dolandırıcı olduklarını öğrenince hemen İstanbul Emniyet Müdürlüğü'ne ihbarda bulundu.
POLİSE İHBAR YAĞIYOR
Evet, emniyet birimlerinin tespitlerine göre özellikle Ankara, İstanbul ve İzmir'de özellikle çağrı merkezleri aracılığıyla veya kapı kapı dolaşarak sahte bilet satan şebekeler veya dolandırıcılar, para kazanmak uğruna yardımsever insanların duygularını istismar ediyor.
Çağrı merkezleri aracılığıyla çalışan kişiler, aradıkları numaraları açan kişilere isimleri ile hitap ediyor. Yani numaralarını bir yerlerden temin ettikleri insanları bilinçli bir şekilde arıyorlar. "Telefon numaramı nereden buldunuz?" sorusunu soran kişilere ise genellikle "Medikal kaynaklardan ediniyoruz" cevabını veriyorlar. Uzun süredir konuyla ilgili İstanbul Emniyet Müdürlüğü'ne çok sayıda şikayet geliyor.
ARAŞTIRMAK ŞART...
İddialara göre biletleri açtıkları ofislerde çağrı merkezleri aracılığıyla veya elden satan kişiler, sattıkları bilet başına prim alarak veya maaşlı çalışıyor. Telefonla ulaştıkları kişilere "Bilet alarak engelli vatandaşlarımıza destek olur musunuz?" diyen dolandırıcılar, tuzağa düşürdükleri vatandaşlardan önce adres bilgilerini alıyor. Adreslere elden getirilen biletlerin karşılığında en az 50 lira para isteniyor.
Yaptığımız araştırmalara göre; gerçekten engelli vatandaşlarımızın yararına tiyatro başta olmak üzere benzer etkinlikler, organizasyonlar düzenleyen ve STK (Sivil Toplum Kuruşu) olarak yardımları yerlerine ulaştıran dernek, grup ve bazı kuruluşlar var. Fakat yardım yapacak olan kişilerin, bu ayrımı sağlıklı bir şekilde yapabilmesi için ödeme yapacakları kişi veya kurumlarla ilgili kısa bir inceleme yapmaları gerekiyor.
Genellikle, çağrı merkezleri aracılığıyla veya sokaklarda bilet satışı yapan kişilerin ticari amaç sağlamayı planlayan kişiler oldukları ifade ediliyor. Resmi engelliler dernek ve kuruluşlarının yetkilileri de, yapılacak yardımlarla tiyatro bileti, boyama kitabı, akülü veya tekerlekli sandalye başta olmak üzere farklı ürünler alınarak engellilere yardım edileceğini ifade eden ve insanlardan para talep eden kişilerin dolandırıcı olduklarını söylüyor.
Söz konusu biletleri çağrı merkezlerinden telefonla satmaya kalkışan ve satan kişilerin her geçen yıl arttığı ve bu kişilere itibar edilmemesi gerektiğinin altı çiziliyor. Konunun dünya üzerindeki birçok ülkede istismar edildiğine de vurgu yapılıyor.
YARDIM İÇİN SATIN ALIYORLAR
SABAH, yardımsever ve duyarlı insanların duygularının istismar edildiği bu dolandırıcılık yöntemi ile ilgili dosyayı araladı. Kısa süreli bir 'Photoshop' çalışması ile düzenlediğimiz sahte 'Engelliler Yararına Tiyatro Biletleri'ni cebimize koyarak yola çıktık. Biletlerin üzerine; İstanbul Esenyurt'ta gerçekte olmayan bir adresi de (İstismar Sokak) yazdık. Sözde engellilerin yararına düzenlenen tiyatro organizasyonunun biletlerini 20 liraya satabilmek için İstanbul'un dört farklı ilçesinde saha çalışması yaptık.
Çaldığımız kapılardan neredeyse çoğu, "20 liraya tiyatro bileti olmaz" gibi itirazların ardından kapıyı yüzümüze kapadı. İki kişi, üzerinde yazılı gerçek dışı adresi dahi sorgulamadan sahte bileti yardım amacıyla satın almak istediğini söyledi.
Sokaklarda insanlara yapmaya çalıştığımız satışlarla birlikte bu tecrübesiz ve amatör halimizle altı kişi, "Gidemeyiz yardım için alalım" dedi. Bilet satın almak istediklerini söyleyen kişilere durumu izah ettiğimizde onlar da durumun farkına vardı.
800 TL kaptıran mağdur var
İstismar ile yapılan bu dolandırıcılık olayı ile ilgili internet üzerinde de çok sayıda mağdurun kaleme aldığı yazı ve yorumlar mevcut... Dolandırıcıların iyi bir tiyatro tertiplediğini ifade eden mağdurların arasında bu dolandırıcılara 800 lira kaptıran kişiler de var. Onlar, belirli aralıklarla yardım için satın aldıkları biletlerle tiyatrolara hiç gitmediklerini ve internet üzerinden araştırdıklarında dolandırıldıklarını anladıklarını belirtiyor. İşte o mağdurların internet üzerinde kaleme aldıkları yorumlardan bazıları:
"Bu kişiler, gerçekten işe yarayacak ve engelli insanların yüzlerini güldürecek yardımların önündeki en büyük engel. Engelliler yararına yapılan tüm aktivitelere katılımı olumsuz etkiliyorlar. Bunların yüzünden engellilerin yaşamı daha da zorlaşıyor."
"Hayatları zaten zor olan engelli insanlara yardımım dokunuyor sanıyorum. Seviniyorum. Onların hayatlarına yardımla katkı yapıldığını sanıyorum fakat bu konuyu da istismar ediyorlar. Sonuçta bizler dolandırılıyoruz. Paralar onlara ulaşmıyor."
"Numaramı nereden buldunuz?" dedim. Hizmet aldığım özel hastanelerden edindiklerini söylediler. Savcılığa vereceğimi söyledim. O günden sonra kestiler. Gerçekten yardım yapacak insanlar doğrudan resmi derneklere başvurmalı."
"Sürekli numaraları değiştirerek uzun bir süredir düzenli bir şekilde arıyorlar. Aradıkları numaraları engelliyorum. Engelli listemde 12 numaraları oldu. İki yıldır aralıksız aranıyorum. Her defasında farklı numaradan aramaya devam ediyorlar."
"Alacağınız biletle engelli vatandaşımıza koltuk değneği alacağız" dediler. "Elimde az kullanılmış bir koltuk değneği var" dedim. Bilet almam gerektiğini söylediler. Bunlar, insanların derneklere güvenlerini de olumsuz etkiliyorlar."
Yusuf Çelebi (Türkiye Sakatlar Konfederasyonu Başkanı)
İstismar edilmeye müsait
Aynı zamanda Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Engelliler Dairesi Başkanı olan Yusuf Çelebi de bu konuyla ilgili SABAH Gazetesi'ne konuştu. Türkiye Sakatlar Konfederasyonu Başkanı olan Çelebi: "Engelli vatandaşlarımızın adına çok sayıda para toplayan insan var. Bu durum istismar edilmeye çok müsait ve ediliyor. Bunu yaparken, insanların para vermelerini sağlayacak damarlardan yakalıyorlar. Üç-beş kişi bir araya gelerek engelliler adına bir oluşuma isim verip para topluyor, insanların duygularını istismar ediyorlar. 'Bütün Engelliler' gibi bazı dernek isimlerini kullanıyorlar. Tiyatro kuruyorlar. Bunlar resmi kuruluşlara bağlı değiller. Para karşılığında dergi veya makbuz dağıtımı da yapılıyor. Bu ve benzeri konulara itibar edilmemesi gerektiğini düşünüyorum. Böyle yapılarak engelli vatandaşlarımızın isimleri de kötüye çıkıyor ve kötü biçimde kullanılıyor."
YÜZDE 40'A VARAN PAY
"Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Başkanı'mız Fatma Şahin, Engelliler Daire Başkanlığı'nı kurdu. Ben bu dairenin başındayım. Bizler de çalışma arkadaşlarımızla bu konuda çok şikayet alıyoruz. Kapı kapı dolaşarak bilet, dergi, kitap ve makbuz dağıtarak yardım ismi altında para toplayanların, yüzde 40'a varan pay aldıklarını biliyoruz. Bunlar ceplerini doldurmayı düşünen istismarcılardır.
İlimdar BO ZTAŞ (Tüm Engelliler ve Aileleri Yardımlaşma Derneği Başkanı)
Yapanları şiddetle kınıyoruz
"Çok ciddi bir konu ve yüklü miktarda para dönüyor. Rastgele telefonları çevirerek vatandaşların duygularını, hassasiyetlerini kullanarak engelli vatandaşlarımızı, gazi ve şehit ailelerinin adlarını böyle kullanarak maalesef bu girişimlerde bulunuyorlar. Bu işin doğruluk yönünün olduğunu kesinlikle düşünmüyorum. Engelli vatandaşlarımızın adları kullanılarak birilerinin kendilerine çıkar elde ettiği yönünde bir girişim olduğunu düşünüyorum. Devletimiz, kurumları ve belediyeleri ile engelli vatandaşlarımızın sorunlarına çözüm üretiyor. Akülü veya tekerlekli sandalye başta olmak üzere çeşitli malzemelere ihtiyaç duyan vatandaşlarımız, eğer satın alamayacak durumdalarsa bu konuyla ilgili hangi belediyeye başvurursa vursun, devletin hangi birimine müracaat ederse etsin mutlaka bir çözüm alabiliyor. Hal böyleyken; devletimiz birçok imkan ve olanak sunmuşken, bu sokaklarda bizlerin engellilerin adlarını kullanarak para toplayan densizler kimler? Ne için topluyorlar? Bunlar, elbette çıkar amaçlı dolandırıcılardır. Ticari ve para kazanma amacıyla bu hareketleri yapan kişileri şiddetle kınıyoruz."