Uzay Yolu’ndan kaptan köşküne

Küçükken hayali Yıldız Gemisi Atılgan'ın kumandanı kaptan James Tiberius Kirk'ün yerine geçmekti. Uzay Yolu'nda insanın hiç gitmediği yerlere korkusuzca gitmeye çalışan Kirk gibi, o da büyük bir merakla öğrenmenin sınırlarını zorladı. Bugün Türkiye'nin en özel üniversitesi Boğaziçi'nin kaptan köşkünde.
Mehmed Özkan, 1964'te Eskişehir'de doğdu. Annesi Nurcan eczacı, babası Yusuf Cemal genel cerrahtı. Eskişehir'de yaşıyorlardı. İlk ve orta öğrenimini orada aldı. Çocukluk yılları, kendisiyle yaşıt Yunus Emre Eczanesi'yle bir dönem Adalet Partisi'nden milletvekili olan babasının çalıştığı hastane arasında geçti.
Emine Nur ve Emre adında iki kardeşi vardı. Ablası Emine Nur Günay'la ana okuldan doktoraya kadar hep aynı okullarda öğrenim gördü. Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi Bölümü mezunu olan abla, babaları gibi siyasete meraklıydı. Önce profesör unvanını elde etti, ardından da son seçimde AK Parti Eskişehir milletvekili seçildi. Kardeşi Emre ise Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi'nde okudu ve ABD'ye yerleşti.
Yetişirken kardeşleriyle güç bulan Mehmed Özkan için anne ve babasının yol göstericiliği çok önemliydi. Şu an bir kitap hazırlayan ve bilgisayar teknolojisini çok iyi kullanan annesi ona hep "Yeniliklere ve gelişmeye açık ol. Azimle çalış, yorulsan da sürekli öğren. İşleyen demir ışıldar" dedi. Eskişehir Anadolu Lisesi'ne giderken, tıpkı Boğaziçi Üniversitesi'nde okuyan teyzesi Prof. Dr. Nüket Yetiş gibi, Boğaziçi'nde okumayı hedefledi ve başardı. Elektrik-Elektronik Bölümü'nden onur derecesiyle mezun olduğunda daha 22'sindeydi.
Ortaokulda tanıştığı eşi Nilgün Özkan'la evlendiğinde ise 23'ünde... Eşi de kendisi gibi Boğaziçi'nde okumuştu. İşletmeciydi. Mehmed Özkan, en büyük desteği ondan gördü. Yüksek lisansını ve doktorasını ABD Vanderbilt Üniversitesi'nde robotik cerrahi ve akıllı robotlar üzerine yaptı. Eşiyle bir yıl ayrı kaldılar.
KLASİK OTOMOBİL TUTKUNU
ABD'deki yüksek lisans döneminde 77 model Oldsmobile Cutless Supreme V8 marka klasik bir otomobili vardı. Bakımını kendisi yapıyor, araçtaki sekiz bujiyi değiştirirken geçen uzun sürede hep babasının "Sabırlı ol" öğüdünü hatırlıyordu. ABD'de aldığı doktora sonrası çok sevdiği shogi (Japon satrancı) yılları başladı. Japonya'da üç yıl robotlarda yapay zeka üzerine çalıştı.
Yurtdışında geçirdiği dokuz yılın ardından Boğaziçi Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği'ne döndü. Bu kararı, ona rektörlük kapısını açan yolda attığı ilk adımdı.
Boğaziçi'ne geri döndüğü için mutluydu. Yurtdışındayken, Boğaziçi'nde aldığı eğitimin onu akademik hayata ve iş yaşamına ne denli iyi hazırladığını görmüştü. Okulun kazandırdığı özgüven, verdiği bilgi ve beceri çok kıymetliydi. Artık birikimini Türkiye için değerlendirecek, bilimsel çalışmalarına ülkesinde imza atacak ve iyi bir gelecek için yeni nesiller yetiştirecekti. Üniversitede geçirdiği 26 yılda bunları fazlasıyla başardı.
FÜLÜT ÇALIYOR
Mehmed Özkan'ın ilgi alanları çok geniş. Yahya Kemal, Necip Fazıl, Nazım Hikmet ve Sezai Karakoç'un şiirlerini seviyor. Resimde favorileri ise Şeker Ahmet Paşa ve Monet. Klavye ve flüt çalıyor. En sevdiği şarkı David Bowie'den Space Oddity. Eskişehirspor taraftarı. Hobileri elektronik, donanım ve yazılım tasarımı, shogi, yüzme, bisiklet, seyahat. Öğretmenleri Hasan Emer (İlkokul), Selahattin İpek (Edebiyat), Prof. Dr. Yorgo İstefanopulos, Prof. Dr. Ahmet Dervişoğlu, Prof. Dr. Engin Akarlı, Prof. Dr. Haluk Beker, J. Michael Fitzpatrick, Douglas Fisher, Kazuhiko Kawamura'dan etkilenmiş. Halen antropomorfik protez el geliştirilmesi üzerine çalışıyor. İşitme kaybına yönelik ölçüm imkanı sağlayan odyometrik tanı cihazı geliştiriyor.
Boğaziçi Üniversitesi ile ilgili hedefleri ise şöyle: Kandilli ve Kilyos'ta yurt kapasitesini artırmak. Kilyos'u, dil köyüne dönüştürmek. Teknopark altyapısını güçlendirirmek. Kamu kaynaklarında ödemelerle ilgili mevzuata bağlı teknik problemler üzerine çalışmak.
TEPKİLERİ DOĞAL KARŞILADIM
Prof. Dr. Mehmed Özkan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından atanan ilk rektör. Boğaziçi Üniversitesi'ne geçen yıl 12 Kasım'da atandığında çok eleştirildi, çok protesto edildi. Oysa o eski rektör Prof. Dr. Gülay Barbarosoğlu'nun dört yıllık danışmanı ve rektör yardımcısıydı. Özkan, "Tepkileri doğal ve anlayışla karşıladım. Atanmamın ardından önceki rektörlerin tamamından destek gördüm. Akademik Genel Kurul'u topladım. Orada tüm arkadaşlarımın desteğini aldığımı gördüm" diyor. İşte Özkan'ın saptamaları:
Tepkileri doğal karşıladım çünkü yaşadığımız süreci, karar verme aşamalarını, ne şartlarda görevin teklif edildiğini herkes bilmiyordu.
Pek çok farklı görüşten ve sosyal-kültürel aidiyetten 17 bin öğrencimiz var. İlk günlerde bir kısım öğrencimin protestosu oldu. Ben şiddete başvurulmadan, başkalarının özgürlük alanına müdahale etmeden ve başkalarına hakaret etmeden yapılanların anlayışla karşılanması gerektiğini düşünüyorum, kendi görüşlerini ifade ediyorlar.
Beni önerenlerin de, görev sonrası destekleyenlerin de ve benim de önceliğimiz bellidir: O da rektörün kim olduğundan bağımsız Boğaziçi'ni akademik değer ve ilkelere sadık kalarak daha da ileriye başarılı bir şekilde taşımak.
İlk atanmış rektör oluyordum. Tek başıma karar vermek istemedim. Ailemle, üniversitedeki hocalarımla, arkadaşlarımla istişare ettim. Gülay (Barbarosoğlu) Hoca'nın da içinde olduğu görüşmelerde ortak görüş şuydu: "Sen bu üniversitenin öğrencisiydin, bu üniversitede yetiştin. Üniversitenin hem akademik kültürünü, geçmişini hem de yönetim sistemini iyi biliyorsun. Eğer üniversitenin akademik değerlerini, kriterlerini bir sonraki nesle taşıyacaksak en iyi adayların başında geliyorsun."
En iyi dostları anlatıyor
Prof. Dr. Yorgo İstefanopulos:
İlkeli ve insancıl
"10 yıl çok uyumlu çalıştık. Tutumu her zaman akılcı, doğrucu, ilkeli ve insancıl olmuştur. Daima haklılık gözeten, hiç kimsenin mağdur olmasına meydan vermeyen, meslektaşları ile medeni ilişkiler kurmuş, samimi biridir."
Prof. Dr. Dilek Çalgan:
Boğaziçi'nin değerlerine bağlı
"Son derece zeki, duyarlı, mütevazı, insanlara saygı ve sevgiyle yaklaşan ama gerekli konularda da kararlı duruşa sahip bir yönetici. En önemlisi de Boğaziçi Üniversitesi'ne olan olağanüstü bağlılığı."
Prof. Dr. Atalay Barkona:
Özkan gibilerini bize gönderin
"Onu, yurtdışında yüksek lisans ve doktora için ikna ettim. Vanderbilt Üniversitesi'nden profesör Kawamura'nın şu sözlerini unutamıyorum: Özkan gibi iyi öğrencileriniz varsa lütfen bize gönderin."

1) Mehmed Özkan Nashville'de yüksek lisans yaparken...
2) Özkan, çocukluğunun geçtiği annesine ait Yunus Emre Eczanesi'nde kardeşleriyle.
3) Eşi Nilgün Özkan ile birlikte Amerika'daki klasik otomobiliyle.
4) Japonya'daki Tokyo Robot Araştırma Merkezi'nde çalışırken.
5) 1986'da üniversiteden mezun olurken.
6) Babası Yusuf Cemal Özkan ve ablası Emine Nur Günay ile bir 23 Nisan anısı.
7) Vanderbilt Üniversitesi'nde laboratuvarda robotlar üzerine çalışırken.