Son Güncelleme: Pazar 08.10.2017
Bermuda Şeytan Üçgeni’nde gizem değil sahtekarlık var
Bermuda Şeytan Üçgeni’nde birçok geminin ve uçağın kaybolduğuna dair bir efsane var. Bilim insanları, yayılan bu gizemi çözmek için birçok açıklama getirdiler. Peki sonunda bu gizemin altından ne çıktı?
Bölge ilk olarak 1945 yılında tatbikat yapan beş Amerikan uçağının bölgede kaybolması ile ünlü oldu. Bermuda Şeytan Üçgeni isminin babası ise 1964 yılında Argosy isimli dergide yazdığı yazıda bu terimi kullanan Vincent Gaddis'ti. Ancak Bermuda Şeytan Üçgeni, özellikle paranormal araştırmacı Charles Berlitz'in 1974'te kaleme aldığı Bermuda Üçgeni isimli kitabı ile ünlü oldu. Berlitz'in yazdığı kitaptan sonra, onu temel alan çok sayıda kitap, dizi, TV programı, web sitesi Bermuda Şeytan Üçgeni'nin ününe ün kattı.
GİZEMİ AÇIKLAYAN TEORİLER
Bu çılgın teorilerin yanında, gemilerin kaybolmasını açıklamak için bilim insanlarının geliştirmeye çalıştığı teoriler de mevcut. Mesela denizin altında yoğun şekilde var olabilecek yüksek miktardaki metan gazının, elektrik huzmesi ya da yıldırımlarla etkileşimi sonucunda büyük bir patlama ile yakındaki gemi ya da uçakları iz bırakmayacak şekilde yok ettiğini düşünenler var. Tabii bu teori de sorunsuz değil; zira dünyanın hiçbir yerinde böyle bir patlama gözlemlenmemiş, dahası Bermuda Şeytan Üçgeni'nde metan olduğuna işaret eden herhangi bir bulgu yok.
Buradaki manyetik alanın gemilerin elektrik aksamlarına zarar verdiği ya da pusulaları bozarak yanlış yönlendirdiği de iddialar arasında. Ancak bölgede yapılan gözlemler herhangi bir manyetik anomaliye işaret etmiyor.
Bermuda Şeytan Üçgeni gizemi üstüne insanlar teori üretedursun, aslında sorulması gereken daha temel bir soru var. Gerçekten de ortada bir gizem mevcut mu? Larry Kusche isimli gazeteci ve eski pilot tam da bu soruyu sordu. Bermuda Üçgeni'nde kaybolduğu iddia edilen, Berlitz'in yazdıkları dahil tüm vakalar üstüne araştırma yapan Kusche, bilim insanlarını bile kandıran yaygın kanaatin aksine Bermuda Üçgeni'nde bir gizem olmadığı sonucuna vardı.
BİLGİLER YANLIŞ ÇIKTI
1975 yılında konu ile ilgili yazdığı kitapta bütün bulgularını açıkladı. Kusche, Berlitz ve diğer yazarların yazdıkları ile görgü tanıklarının verdiği bilgiler arasında çok sayıda çelişki olduğunu fark etti. Ayrıca Bermuda Şeytan Üçgeni'nde kaybolduğu iddia edilen çoğu gemi ile ilgili verilen bilgiler yanıltıcı ya da yanlıştı.
Mesela Berlitz, ünlü yelkenci Donald Crowhurst'un kaybolmasını bir gizem olarak sunarken, aslında delirdiği ve intihar ettiği bilgisini görmezden geliyordu. Ya da aslında Pasifik'te kaybolan bir gemi, Berlitz ve diğerleri tarafından sanki Bermuda Şeytan Üçgeni'nde batmış gibi sunulmuştu. Hemen her durumda, pilotun sarhoş olduğu veya çok büyük bir fırtına olduğu gibi gizemi ortadan kaldıran bilgiler okuyuculardan gizleniyordu.
Berlitz ve takipçileri bu kadarla kalmıyor, çok sayıda gerçekleşmemiş olayı gerçekleşmiş gibi sunuyordu. Örneğin, yüzlerce kişinin tanık olduğu iddia edilen 1937'de Florida'da gerçekleşen bir uçak kazasını doğrulayan ne bir gazete haberi ne de bir resmi belge bulunmakta.
GAZETECİLİĞİN ÖNEMİ
Bermuda Şeytan Üçgeni'nin kargo gemilerinin en çok geçtiği güzergahta yer aldığını, diğer bölgelere, mesela Pasifik'e göre buradan daha çok gemi geçtiğini hatırlatmakta fayda var. Yani buralarda daha çok kazanın gerçekleşmesi zaten istatistiksel olarak beklenen bir durumdur.
Kusche yaptığı analiz sonucunda, Bermuda Şeytan Üçgeni'nde, dünyanın diğer bölgelerine kıyasla, dikkate değer oranda daha çok kayıp ya da kaza olmadığı kanaatine vardı. Nitekim WWF, 2013'te, gemiler için en tehlikeli 10 yerin listesini hazırladı. Bermuda Şeytan Üçgeni bu listede yoktu. Ortada bir gizem yoktu.
Bermuda Şeytan Üçgeni efsanesi aslında bize, uydurmanın ne kadar kolay olduğunu ve kaynakların kontrol edilmeden böyle söylentilere inanılmaması gerektiğini hatırlatıyor.
Yazarlar, Berlitz'i araştırmadan kaynak olarak almış, o kaynakları başkaları kaynak olarak almış, böylece tüm dünyayı saran, fakat içi boş olan bir efsane doğmuştu. Bu efsaneye bazı bilim insanları bile kandı ve gizemi çözmek için uğraştılar. Tabii bu efsane bize, bilim gazeteciliğinin önemini hatırlatıyor. Kusche'nin araştırmaları olmasa, sahte gizem belki de hiç çözülemeyecekti.
BİLİM TARİHİNDEN NOTLAR
Botoksun hasta ısrarıyla gelen keşfi
Kanadalı doktor Jean Carruthers, 1987 yılında kontrolsüz göz kırpan hastalarına yardımcı olmak için zehirli bir sıvı olan botulinum toksinini enjekte ediyordu. Bu, o zamanlarda yaygınlaşan bir pratikti. Bir gün, 30'lu yaşlarının sonunda olan bir kadın hastası kendisine gelerek bu toksini alnına yapmasını rica etti. Jean, o bölgenin göz kırpmasına engel olmada yardımcı olmayacağı gerekçesi ile karşı çıkıp bu isteğe şaşırdı. Fakat kadın, toksinin kırışıklıklarını engellediği gerekçesiyle, alnına yapılması konusunda ısrar etti. Jean o akşam yemekte dermatolojist olan kocası Alastair'e hastasının gözleminden bahsetti. Ancak kocası bu gözlem üstünde fazla durmadı. Ancak Jean, olayı unutmadı. Hastalarını karşılayan sekreteri Cathy Bickerton'u çağırdı ve kırışıklıkları üstünde bu toksinle deney yapmayı teklif etti. Cathy kabul etti, böylece insanlık tarihindeki ilk botoks işlemi gerçekleşmiş oldu. Jean kocasını çağırıp sonucu gösterince, Alastair kozmetikte devrimsel bir buluş yaptıklarını anladı. Hemen avukatlarına patent alıp alamayacakları ile ilgili danıştılar. Avukatları, toksin zaten bilindiği için patentinin alınamayacağını söyledi. Oysa avukat yanılmıştı; böylece çift bu kozmetikte devrim yaratan buluştan milyarlarca dolar kazanma fırsatını kaybettiler.
BİLİMSEL BİLMECELER
Not: Cevaplar haftaya Pazar SABAH'ta
GEÇEN HAFTANIN ÇÖZÜMLERİ:
ŞAŞIRTAN GERÇEKLER
DOĞRU BİLDİĞİMİZ YANLIŞLAR
SÖZLER
Cehalet korkuya, korku nefrete ve nefret şiddete yol açar. (İbn Rüşd)
GÜNCEL HABER
2017'NİN NOBEL BİLİM ÖDÜLLERİNDE PEK SÜRPRİZ YOK
EN SON HABERLER
- 1 Kuruluş Osman’ın Ulcay’ı Ümit Kantarcılar’dan samimi açıklamalar! “Dizi ve sinema sektöründeki başarımız tesadüf değil”
- 2 Dünya çatışıyor ABD kazanıyor
- 3 Türklerin Lahey’deki hayatı: Gurbet, gözyaşı ve umut
- 4 Bu turun farkı kadınlar
- 5 Sessiz lüksün sembolü
- 6 Düşünceleriniz hayatınızı yönlendiriyor
- 7 Atalarının mirasını fotoğrafta yaşatıyor... Adıyamanlı kadınların kültürel mirası: Kofi
- 8 Osmanlı alimlerinin 150 yıllık kayıp hikayesi
- 9 Başkasına yardım derken kendini unutma
- 10 Moda, kadın sporcuların peşinde