10 yılda dünyada diyabetli sayısı

Diyabet namı diğer şeker hastalığı... Mısırlıların kayıtlarında bile bu hastalığın etkilerinden bahsediliyor. Yani tarihi çok eskilere kadar gidiyor. Buna rağmen ancak 20. yüzyılda hastalık tanımlanıyor ve tedavisi bulunuyor. 1920'lerde insülinin keşfi diyabetle mücadelede çığır açıyor. 1922'de ölmek üzere olan 14 yaşındaki bir çocukta ilk defa insülin kullanılıyor ve çocuk kurtuluyor. O günden beri de birçok insan insülin sayesinde hayatına devam ediyor. Ama her türlü olumlu gelişmeye karşın diyabet hala insanlık için önemli sorun. Dünyada 415 milyon diyabetli hasta bulunuyor. Bulaşıcı bir hastalık olmamasına rağmen hızla yayılıyor. Önümüzdeki 10 yıl içinde hasta sayısının dünyada 600 milyon olacağı öngörülüyor. Hastalığın tedavisiyle ilgili zaman içerisinde çok önemli gelişmeler yaşansa da hastalıkla mücadele, etkilerini azaltma ve kontrol altına alınması konusunda kimi sıkıntılar var.
HASTALIK YÖNETİLEBİLİR
Yaklaşık 10 yıldır süren ve yedinci aşaması yeni açıklanan, Sanofi Global Medikal Başkan'ı Jean Marc Chantelot'un başkanlığında yürütülen Uluslararası Diyabet Yönetimi Uygulamaları Çalışması'na (IDMPS) göre küresel düzeyde diyabet ciddi bir sorun. 50 ülkede 81 bin 500 hastanın katıldığı çalışmaya göre hastanın, hastalığını yönetme konusunda sıkıntılar yaşadığı belirlenmiş durumda. Bu konuda hastalara verilmesi gereken eğitim, verilemiyor. Bu eğitim eksikliği hastalığın kontrol altında tutulmasını engelliyor ve birçok sorunun da tetikleyicisi oluyor. Frankfurt'ta Sanofi'nin üretim tesislerinde IDMPS ile ilgili bilgi veren Chantelot, "Hasta iyi bir şekilde bilgilendirilirse önemli gelişmeler gözlemleniyor. Hastalığa bağlı komplikasyonlarda ciddi düşüşler görülüyor. Hastanın diyabeti iyi bilmesi, risklerini öğrenmesi hastalıkla mücadelede ona önemli avantajlar sağladığı gibi günlük yaşamdaki değişiklikleri kolayca yürütebilmesine de yardımcı oluyor" diyor.
KOMPLİKASYONLAR DAHA TEHLİKELİ
Zaten diyabetten çok diyabete bağlı komplikasyonlar daha tehlikeli ve maliyetli. Körlük, kalp krizi, böbrek yetmezliği, sinir hasarı, diyabetik ayak gibi komplikasyonlar hastalığını yönetebilen hastalarda daha az görülüyor. Hastanın hastalığını yönetebilmesinin yolu da eğitimden geçiyor. Tabii bu komplikasyonların önüne geçildiğinde ciddi bir maliyetin de önüne geçiliyor. Mesela Türkiye'de SGK tarafından yapılan toplam sağlık harcamaları arasında diyabetin oranı 2012 rakamlarına göre yüzde 23. Bu oranın yaklaşık yarısı da komplikasyonlara bağlı hastalıklara harcanıyor. Diyabet komplikasyonları maliyetinin, tüm dünyada total sağlık hizmetleri harcamalarının yüzde 5-10'u arasında olduğu tahmin ediliyor. IDMPS'nin dikkat çeken bir noktası da hastaya sadece tanı koymak ve tedaviye başlamanın yeterli olmadığı yönünde. Tedaviye başlanıldıktan sonra da hastanın tedaviye devamlılığını sağlamak da bir o kadar önemli. Tedavinin devamlılığını sağlama konusunda da eğitim yine büyük önem taşıyor.
HERKES İÇİN YAPAY PANKREAS
İki türlü diyabet var. Tip 1 ve Tip 2. Tip 1'de pankreas vücut için gerekli insülini üretemiyor, yaygın olan Tip 2'deyse üretilen insülin vücuda yeterli gelmiyor. Diyabet hastalığında da temel olarak insülin dışardan alınarak tedavi uygulanıyor. Sanofi, şimdilerde yapay bir pankreas üzerinde çalışıyor. Vücudun insülin ihtiyacını algılayıp uygun oranda salgılayacak bir pompa bu aslında. Ki bu tür pompalar halen bulunmakta ama pahalı ve kullanımı biraz zor. Bu pompaları da genellikle Tip 1 hastaları kullanıyor. Sanofi Global Diyabet İş Geliştirme Başkanı Klaus Jensen "Bizim amacımız hem Tip 1 hem de Tip 2 hastalarının kullanacağı, geniş kitlelerin de kolayca ulaşabileceği, basit, kolay ve erişilebilir bir ürün yapmak. Bu aslında bir pompa ama yapay pankreas diyebiliriz. Bu ürünün önümüzdeki yıl denemelerine başlayacağız. Hasta kıyafetinin altında taşıyabilecek" diyor.
OBEZİTE AZALTILIRSA MUAZZAM KATKI SAĞLANIR
Diyabet ile obezite arasında ciddi bir ilişki var. Aşırı kilo diyabetli hastalarda çeşitli komplikasyonları tetikliyor. Yaşam koşullarının, hareketsiz yaşam tarzının, beslenme alışkanlıklarının değiştirilmesi hem obezite hem de diyabetle mücadelede önemli. IDMPS'nin verilerine göre, Türkiye'de obezite sıklığı yüzde 31, 2. Yani her üç kişiden biri obez. Chantelot "Obeziteyi azaltırsak global halk sağlında muazzam bir katkı yaptığımız gibi diyabet konusunda da önemli gelişmeler elde edebiliriz" diyor.
RAKAMLARLA DİYABET
Dünyada 415 milyon diyabetli hasta bulunuyor.
Her 11 yetişkinden biri diyabetli.
Diyabet tek başına ölüm nedenleri arasında dünyada altıncı sırada.
Türkye'de yaklaşık 7 milyon civarında diyabetli hasta var.
Avrupa'da diyabetin görülme sıklığının en yüksek olduğu ülke Türkiye.
Türkiye diyabetli insan sayısı açısından Rusya ve Almanya'dan sonra 3. sırada.
Türkiye'de her 10 diyabetliden beşi hastalığının farkında değil.
2015'te dünyada sağlık harcamalarının yüzde 12'si (673 milyar dolar) diyabet ve komplikasyonları için harcandı. 2040'ta bu rakamın 802 milyar dolar olması bekleniyor.