Köpeğin yaptığından sahibi sorumlu

Evcil hayvan sahiplenme gün geçtikçe artıyor. Metropollerde ise bu oran hayli fazla. Öyle ki, sitelerde, apartmanlarda beslenilen evcil hayvanlar hakkında komşular arasında çeşitli sorunlar yaşanabiliyor. Son dönemde hayvanlara uygulanan şiddet ya da sahiplenilen köpeklerin saldırılarıyla ilgili çeşitli haberler de gündemde.
Peki yaşam alanlarında köpek gezdirirken yaşanan sorunlara dair nelere dikkat edilmeli?
Konunun hukuki boyutu hakkında avukat Cafer Tanrıkulu'ndan bilgi aldık. Tanrıkulu, sitelerde evcil hayvan besleme ve gezdirme kurallarının site yönetimi tarafından yönetim planı ile belirlendiğini söylüyor. Bu kuralların da ortak yaşam alanları ve başkalarının hak ve özgürlüklerine uygun olması gerektiğini belirtiyor.
Anlaşmazlık halinde ise konu site yönetimi ve mahkemeler tarafından yönetim planı ve ilgili mevzuat çerçevesinde ele alındığını, bu bağlamda Medeni Kanun'un komşuluk hukukunu düzenleyen 737. maddesinin önem taşıdığını söylüyor: "Evcil hayvandan kaynaklanan bir tehlike ve zarar halinde ilgililerin ya da site yönetiminin mahkeme yoluyla çözüm hakkı mevcut. Evcil hayvanın tahliyesi yani evden/siteden atılması için mahkeme kararı gerek!"
HUKUKEN EŞYA NİTELİĞİNDE
Köpek sahipleri köpeklerini gezdirirken birçok sorun çıkabiliyor. Örnek vermek gerekirse köpek insana saldırabiliyor ya da köpeğin köpeğe saldırısı olabiliyor.
Bu noktada "Hukuki anlamda sorumlu kim ve ne tür cezalar veriliyor ya da verilmeli?" diye soruyoruz Tanrıkulu'na.
Evcil hayvanın hukuken 'eşya' niteliğinde sayıldığını, bu durumda da eşyadan kaynaklanan zarardan dolayı da eşya sahibinin sorumlu olduğunu belirtiyor:
"Örneğin araçla bir kişiye çarpıp yaralanmasına neden olan kişi ile köpeği komşuyu ısıran kişi hakkında aynı şekilde sorumluluk yoluna gidilir!" diyor.
Sitelerde, parklarda, sokaklarda köpek gezdirirken sahibin köpeğin tasmasını çıkarması ya da toplu yaşam alanlarında köpeğin çevreyi kirletmesi de yaşanan durumlardan. Peki köpek sahibi gerekeni yapmıyorsa hukuken bir yaptırımı var mı?
Tanrıkulu, "Hukuki yaptırım var! Çevre kirletme durumunda çevrenin kirletilmesi suçu veya kirletme nedeniyle kabahatler kanunu çerçevesinde para cezası söz konusu olabilir" diyor.
Tasmasız bir şekilde saldırgan köpek gezdirme halinde ise köpek sahibi hakkında tehlike suçunun oluşabileceğini vurguluyor:
"Bu suçlar hakkında hem şikâyet hem de resen (yani kendiliğinden) kovuşturma ve dava süreci uygulanabilir."
Apartman ve sitelerde evcil hayvan besleme adabı açısından evcil hayvan sahiplerinin nelere uyması gerektiği hakkında ise şunları söylüyor Tanrıkulu:
"Evcil hayvan sahiplerinin öncelikle, besledikleri hayvandan bir zararın oluşmamasına dikkat etmeleri gerekiyor. Çevreyi kirletmeme, gürültü çıkarmama ve Türk Medeni Kanunu'nun 737. maddesinde sayılan komşuluk haklarına riayet etmeleri evcil hayvan sahiplerinin yükümlülükleri...
Özel mülkiyet dışında kalan alanlarda hayvan gezdirmek serbesttir!"

***

Tasmasız köpek gezdirilmez
Oğuzer Yiğit yedi yıldır Zeze ismindeki köpeğin sahibi. Zeze apartmanın tek köpeği. Yiğit, bilinçli bir köpek sahibi olarak komşularıyla bir sorun yaşamadığını belirtiyor. Köpeğini gezdirdiği bölgede birçok köpek olduğunu, hangi köpekle nasıl anlaştığını bildiği için ona göre köpeğinin tasmasını açtığını ya da açmadığını anlatıyor.
Köpeğini gezdirirken köpeklerden korkan insanların olup olmadığına dikkat ediyor. Sorumsuz köpek sahipleriyle ilgili başından geçen bir anısını paylaşıyor:
"Köpeğimi gezdirdiğim parka gelen bir köpek sahibi köpeğini hep tasmasız gezdiriyordu. Köpeği bir kere köpeğime saldırdı. Ben de kendisine bir tasma verip köpeğini tasmasız gezdirmesinin doğru olmadığını söyledim. Aslında saldırgan köpek yoktur, saldırgan köpek sahibi vardır."
Yiğit'in köpek sahiplerine tavsiyeleri ve uyarıları da var: "Köpek sahiplenecek kişiye eğitim verilmeli. Gerekirse sınav yapılmalı ve denetlenmeli. Bu şekilde toplum da rahat eder, barınaklar da terkedilmiş köpeklerle dolmaz. En önemlisi köpekler satın alınmamalı, barınaklardan sahiplenilmeli. Tasmasız gezdirmek isteyenler uygun alanları tercih etmeliler.