Beyazperde yemek kokuyor
İlkay Kanık, Beykent Üniversitesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları bölümünün kurucu öğretim üyesi. Kendisi bir yemek kültürü uzmanı ama özellikle yıllardır sinema ve yemek ilişkisi üzerine çalışıyor. Gastro Sinema adını verdiği kitabından yola çıkarak, yemeğin başrolde olduğu filmleri ve yemeğin anlam dünyasını konuştuk
PATLICANLA ŞİİR YAZIYORUZ
Sosyoloji ve antropoloji tahsili gören Kanık, yemeğin sosyal ve iletişimsel boyutuna meraklanmış. Ve bu konuda uzmanlaşmış. Yemek kültürünün kitleleri kaynaştıran etkisinin sinemada da olduğunu fark etmiş. Ve yemeğin sinemada nasıl temsil edildiğini araştırmaya başlamış. Özellikle 80'lerden sonra neredeyse bir tür olarak 'yemek sineması'nda kendine alan açan filmlerin peşine düşmüş: "Her kültür kendini kolay kolay açmaz başkasına. Ama yemek bir kültüre girişin kapısıdır. Sinema da öyle. Bir buçuk saatlik bir filmle, başka bir kültürün kodlarını çözersiniz. İçine girersiniz. Mesela, Doğu'da niye bu kadar baharat kullanılır? En başta hijyen için. Fakir memleketler çoğunluktadır Doğu ve Uzakdoğu'da. Baharatın sağlık olarak koruyucu özelliğini biliriz. İşte Doğu sadece lezzet için değil, hayatta kalmak için de baharatı seçmiştir. Suya uzak olmak, hijyen sorunu baharatın önemini artırmıştır bu coğrafyalarda. Baharat vaktiyle doğuda çok kıymetli idi. Ortaçağ'da batan gemilerden küplerce baharat çıkmıştır. Bir küp baharat iki-üç öküz fiyatına denk geliyormuş vaktiyle." Kitabının ana konusu yemek filmleri üzerine yaptığı analizlere geçmeden önce, Kanık'ın Türkiye üzerine yaptığı şu tespitle koyalım bu bölüme son noktayı: "Dünyanın hiçbir yerinde patlıcanı bizim kadar kullanan toplum görmedim. Onunla neler yapılacağını bilmezler. Bizim için bir tuvaldir patlıcan. Üzerinde pek çok şey katıp, harikalar yaratabileceğiniz. İstediğiniz tadı önplana çıkarır. Türk toplumu patlıcanla şiir yazmıştır."
?GASTRO SİNEMA'DAN ANALİZLER
ZENGİN MUTFAĞI (1968/Yönetmen:
Başar Sabuncu. Oyuncular: Şener Şen, Nilüfer Açıkalın) Zengin Mutfağı filmi, henüz tüketim toplumuna eklemlenmemiş Türkiye'nin sınıf ilişkilerini, burjuva ve işçi sınıfı metaforları çerçevesinde, modernitenin büyük anlatılarını destekleyecek şekilde toplumsal çatışmaları "yemek mekanı ve eylemi"nin gündelik diliyle anlatan bir filmdir. Film, yemek yapan, bütün dünyasının filmde yer alan mutfak olduğunu anladığımız apolitik Lütfü Usta'nın, mutfakta yaşadıklarının ardından, nasıl politik bir kimliğe sahip, politik bir kişilik haline dönüştüğünü anlatır.
NE PİŞİYOR? (What's Cooking/2000/Yönetmen:
?Gurinder Chadna/Lions Gate/Oyuncular:
Joan Chen, Julianna Margulies) Filmde farklı kuşaklar, yeni bir ülke, iki kuşak arasında kopan bağlar, çocukların seçimleri, ailelerin bu yeni ve farklı ülkede bunu kontrol edememeleri, çocukların karıştıkları suçlar ve bu konuda elleri kolları bağlı bir şekilde ne yapacaklarını bilmemeleri dört ailenin farklı ama benzer hikaye konularıdır. Bütün bu gerilimler ve olumsuzluklar günlük hayatın akışında, şükran günü hindisinin pişme sürecinde verilir. Bu aileler dünyanın dört bir yanından gelmiştir. Farklı bir dine, renge, dile ve cinsel tercihe sahip olabilirler. Kuşaklar arasındaki farklılık bile yemeklerin ne olduğu tartışmasıyla aktarılır.
ACI ÇİKOLATA (1992/Yönetmen:
Alfonso Arau/Oyuncular: Lumi Cavazos, Marco Leonardi) Soğanın doğrandığı sahneyle başlayan film, genç kadının bir yemek kitabıyla kendi kişisel hikayesini seyirciye aktarması biçiminde şekillenir. Anne karnında soğandan etkilenen doğmamış bir bebeğin ağlaması arka plandan duyulur. Bu hıçkırıklar onun soğan doğranan masanın üzerinde aceleyle dünyaya gelmesine neden olacaktır. Yemek hazırlanan masa, Tita'nın doğum masasıdır.
EN SON HABERLER
- 1 Kuruluş Osman’ın Ulcay’ı Ümit Kantarcılar’dan samimi açıklamalar! “Dizi ve sinema sektöründeki başarımız tesadüf değil”
- 2 Dünya çatışıyor ABD kazanıyor
- 3 Türklerin Lahey’deki hayatı: Gurbet, gözyaşı ve umut
- 4 Bu turun farkı kadınlar
- 5 Sessiz lüksün sembolü
- 6 Düşünceleriniz hayatınızı yönlendiriyor
- 7 Atalarının mirasını fotoğrafta yaşatıyor... Adıyamanlı kadınların kültürel mirası: Kofi
- 8 Osmanlı alimlerinin 150 yıllık kayıp hikayesi
- 9 Başkasına yardım derken kendini unutma
- 10 Moda, kadın sporcuların peşinde