Sönmeyen ateş Yanartaş
2 bin 500 yıldır sönmeden yanan, Olimpiyat meşalesine ilham veren, Antik Yunan’da efsanelere konu olan Antalya Olimpos’taki Yanartaş, bilim insanları için bir gizemdi. İki bilim insan yaptığı çalışmalarla, bu gizemi çözmeye çok yaklaştı
GİZEMLİ OLAN GAZIN KAYNAĞI
Efsanelerden bilime dönersek en az iki bin 500 yıldır yanan bu alevlerin yanmasını sağlayan şey nedir? Neden bu alevler durmadan yanmaktadır? Bu sorular, yakın zamana kadar bilim insanları için gizemdi. Bu alevleri asırlarca besleyen şey, yeraltından çıkan ve gazın yüzde 87'sini oluşturan metan gazı. Buraya kadar gizemli bir şey yok. Gizemli olan şey, metan gazının kaynağı. Yeraltından çıkan jeolojik metanın oluşması için iki mümkün seçenek vardır. Birincisi biyotik yada termojenik metan olarak bilinir. Bu metan, yüksek sıcaklık ve basınç altında organik maddenin bakteriler yardımı ile parçalanması sonucu oluşur. Yani bu tip metanın kökeni eskiden yaşamış canlılardır. Yanartaş'taki ateşi besleyen metan, organik kaynaklı değildir. İkinci tip metan ise abiyotik metan olarak bilinen ve canlı organizma içermeyen, organik olmayan, kimyasal süreçler sonucunda oluşan metandır. Yanartaş'ı besleyen metan işte bu tip biyolojik aktivite sonucunda oluşmayan metandır. Ancak bu durum, jeologların kafasını yıllarca meşgul eden ilginç bir gizeme kapı aralar. Abiyotik metanın Yanartaş'ta bulunan koşullar ve sıcaklıkta (100 derecenin altı) oluşamayacağı düşünülüyordu. Dolayısıyla Yanartaş'ı besleyen metanın nasıl oluştuğu tam bir muammaydı. Ancak bu gizem 2014 yılında İtalyan bilim insanı Giuseppe Etiope ile Romanyalı bilim insanı Artur Ionescu tarafından çözülmüş olabilir. Bu bilim insanları yaptıkları bir deneyde Yanartaş altındaki taşlarda bulunan nadir bir metal olan Rutenyumun katalizör görevi görerek metanın 100 derece sıcaklık altında oluşmasına olanak sağladığını gösterdi. Kesin bir şekilde emin olmasak da bu deney Yanartaş'taki asırlardır yanan ateşin gizemini çözmeye en güçlü aday bulgu gibi gözüküyor. Yanartaş, karada bilinen en büyük abiyotik metan kaynağıdır. Ateşin kökeninin volkanik olmaması yani magma ile alakası olmaması açısından da ilginçtir. Olimpiyat ateşinin esin kaynağı olma olasılığı olan bu ilginç fenomen görülmeye değer.
ŞAŞIRTAN GERÇEKLER
DOĞRU BİLDİĞİMİZ YANLIŞLAR
SÖZLER
Biri diğerini tamamladığı için din ve bilim arasında gerçek bir karşıtlık olması mümkün değildir. Max Planck
BİLİMSEL BİLMECELER
GEÇEN HAFTANIN ÇÖZÜMLERİ
BİLİM TARİHİNDEN NOTLAR
Einstein'ın karısına imzalattığı sözleşme
Albert Einstein, 1903 yılında Avusturya- Macaristan İmparatorluğu vatandaşı ve zengin bir Sırp ailenin kızı olan Mileva Maric'le evlendi. Aşkları üniversitede başlamıştı. Bu evlilikten Hans Albert ve Eduard adında iki oğlu oldu. Bu ikilinin ilişkileri 1914 yılında kopma noktasına geldi. Einstein, çocukları hatırına ilişkiye devam edeceğini belirtmiş, ama eşinden bir sözleşmeyi imzalamasını istemişti. İşte çoğu insanın fazla sert bulduğu, ancak eşinin kabul ettiği sözleşmenin maddeleri şöyle: A. Aşağıdakilerin gerçekleştiğinden emin olacaksın: 1. Giysilerimin ve çamaşırlarımın düzenli olduğundan. 2. Üç öğün yemeğimin odama düzenli bir şekilde geldiğinden. 3. Yatak odamla çalışma odamın tertipli tutulduğundan, özellikle de çalışma masamı benden başka kimsenin kullanmadığından. B. Toplumsal sebepler kaçınılmaz bir şekilde gerektirmediği sürece benimle tüm kişisel ilişkini keseceksin. Özellikle aşağıdakileri kesinlikle talep etmeyeceksin: 1. Evde seninle birlikte oturmamı. 2. Seninle dışarıya ya da seyahate çıkmamı. C. Benimle ilişkinde aşağıdaki maddelere dikkat edeceksin: 1. Benden fiziksel yakınlık beklemeyecek, bana hiçbir şekilde sitem etmeyeceksin. 2. İstediğim anda benimle konuşmayı keseceksin. 3. İstediğim anda yatak odam ya da çalışma odamdan şikâyet etmeden ayrılacaksın. D. Beni çocuklarımızın önünde sözlerin ya da davranışlarınla hiçbir şekilde aşağılamayacaksın. Maric, bu anlaşmayı kabul etmesine rağmen evlilikleri yürümedi ve birkaç ay sonra çocuklarını alıp Zürih'e gitti. Einstein o zaman Berlin'de yaşıyordu. Beş yıl sonra 1919 yılında ikili resmen boşandı ve Einstein aynı yıl kuzeni Elsa Einstein ile evlendi.
EN SON HABERLER
- 1 Kuruluş Osman’ın Ulcay’ı Ümit Kantarcılar’dan samimi açıklamalar! “Dizi ve sinema sektöründeki başarımız tesadüf değil”
- 2 Dünya çatışıyor ABD kazanıyor
- 3 Türklerin Lahey’deki hayatı: Gurbet, gözyaşı ve umut
- 4 Bu turun farkı kadınlar
- 5 Sessiz lüksün sembolü
- 6 Düşünceleriniz hayatınızı yönlendiriyor
- 7 Atalarının mirasını fotoğrafta yaşatıyor... Adıyamanlı kadınların kültürel mirası: Kofi
- 8 Osmanlı alimlerinin 150 yıllık kayıp hikayesi
- 9 Başkasına yardım derken kendini unutma
- 10 Moda, kadın sporcuların peşinde