Komplo teorileri yine hortladı

Fransa, Avustralya, ABD, Almanya, Avusturya, İngiltere, Yeni Zelanda ya da Hollanda... Birçok ülkede komplo teorileri yine yayılıyor. Ancak bu sefer durum biraz daha farklı. Ortaya sadece komplolar atılmıyor. Aşırı sağcılar ya da çeşitli siyasi gruplar işin içinde. New York Times, CNN, Sydney Herald Morning ya da France 24... Çok sayıda yayın kuruluşuna göre Neo-Nazi gruplar, komplo teorilerini kullanarak etki alanlarını artırıyor. Hatta çeşitli bahanelerle insanları sokağa döküyorlar. Peki bu komplo teorileri neler ya da kimler ortaya atıyor? Gelin haberimizde soru ve cevaplarla konuyu ele alalım.
KİM BUNLAR?
Yani komplo teorilerini kimler ortaya atıyor? Aslında net bir cevabı yok. Spesifik olarak toplumun hangi kesiminden oldukları belli değil. Ancak son zamanlarda komplo teorileri genellikle Covid-19 aşısına karşı ya da iklim değişikliğine karşı ortaya atılıyor. Beyazların üstünlüğünü savunan aşırı sağcı grupların komplo teorilerini yaydıkları tespit ediliyor. Özellikle Batılı ülkelerde durumun kritikleştiğini görüyoruz.
NE DİYORLAR?
Komplo teorilerinde birçok farklı iddia ileri sürülüyor. Şimdi örneklere bakalım:
Pandeminin arkasında 'big pharma' yani ilaç firmaları var.
'Dünya Hükümeti' (tüm ülkelerin tek elden yönetilmesi) için salgın kısıtlamalarıyla, sivil özgürlükleri kontrol altına almak istiyorlar.
İklim değişikliği aslında yok.
Dünyayı aslında bir grup milyarder yönetiyor.
Dünyada her şey pedofil elitlerin kontrolünde.
Koronavirüsü aslında 5G teknolojisi ile yaydılar.
Covid-19 aşısı ile toplumları köleleştirecekler.
Bill Gates gibi milyarderler dünya nüfusunu azaltacak.
ABD'de 6 Kasım'da ünlü rapçi Travis Scott'un konserindeki izdihamda 10 kişi ölmüştü. Komplocular, aslında izdiham olmadığını bunun insan kurban etme ritüeli olduğunu ileri sürdü.
NEREDE ORGANİZE OLUYORLAR?
Genellikle sosyal medyada düşüncelerini yayıyorlar. Ana akım medyayı gerçekleri çarpıtmakla suçlarak kendi paylaşımlarının doğru olduğunu ileri sürüyorlar. Daha ikna edici olmak için kendilerini 'vatandaş gazeteci' olarak atfediyorlar. Ama Avrupa'da son zamanlarda mesajlaşma uygulamalarına ve ücretsiz dağıtılan gazetelere de geçtiler. Diğer taraftan BBC'ye göre Wikipedia gibi çok dilli internet siteleri üzerinden de gerçekleri çarptırıyorlar.
KİMLER İNANIYOR?
Amsterdam Vrije Üniversitesi komplo teorilerine inananlara dair bir araştırma yayımladı. Bu araştırmaya göre eğer siz de bulutlara bakıp yüz benzetmeleri yapıyorsanız, komplo teorilerine inanma olasılığınız yüksek oluyor. Tabii ki sadece bu değil. Yine bu araştırmaya göre komplo teorilerine inanmak eğitim düzeyi, kaygı eğilimi veya eleştirel düşünme yeteneği ile de doğrudan alakalı. Uzmanlara göre komploları ortaya atanlar, insanların bilinmeyen bir gerçeği keşfettikleri hissini tetiklediklerini belirtiyor.
AMAÇLARI NE?
Komplo teorilerini yayanların ortak bir çıkarı bulunmuyor. Ancak son zamanlarda birçok ülkede ortak bir endişe başladı. Aşırı sağcılar yani beyazların üstünlüğünü savunan İslam ve göçmen karşıtları devrede. Dünya basınına göre bu siyasi gruplar, komplo teorilerini kullanarak daha fazla kişiye ulaşıyorlar. Ancak asıl korku şu: Aşı ya da iklim değişikliği karşıtlığı üzerinden yayılıyorlar. Böylece birçok ülkedeki seçimlere etki yapmalarından endişe ediliyor. Örneğin Fransız Le Journal du Dimanche dergisinin haberine göre Fransız istihbaratı, 25 Ekim tarihinde internette yanlış bilgi yayarak Nisan 2022 tarihinde yapılacak cumhurbaşkanı seçimlerini etkilemek isteyen aşırı sağcıları tutukladı.

MERKEZLERİ NERESİ?
Bu sorunun cevabı son zamanlarda daha netleşmeye başladı. Dönüm noktası 6 Ocak 2021 oldu. Aşırı sağcıların ABD'de Kongre Binası'nı basmaları yani. Uzmanlara göre şimdilerde Fransa ya da Avustralya'da aşı karşıtı gösterileri organize edenlerin arkasında da ABD'deki aşırı sağcı Q'Anon grubuyla bağlantılı olanlar var. Merkezleri ABD ve Almanya diyebiliriz.
ORTAK SİMGELERİ VAR MI?
Cevap Avustralya basınında. Geçtiğimiz günlerde Sydney Herald Morning gazetesinde yayınlanan habere göre komplo teorilerinden beslenen aşırı sağcılar, ortak simgeler kullanıyor. Fransa'daki "Qui / Kim" şeklindeki ortak sloganına başvuruyorlar. Bu da aslında Yahudi karşıtı bir slogan. Bu simgeyi kullananlar, Yahudileri aşı kampanyalarından çıkar elde etmekle itham ediyor. Göstericiler ayrıca "Q'Anon"a atfen simge olarak "Q"yu kullanıyor.
UZMANLAR NE DİYOR?
Komplo teorileri üzerinden sempatizanlarının sayısını artıran gruplar genellikle göçmen, İslam ve Yahudi karşıtları oluyorlar. Uzmanlar, devletlerin önlemlerine ek olarak internet sitelerinin de daha ciddi kontrolleri devreye sokmaları gerektiğini belirtiyor.
NE KADAR CİDDİLER?
Komplo teorilerini yayanlar, bulundukları ülkelerdeki seçimleri etkilemek istiyor. Dahası toplumsal ayaklanmalarla kaos peşinde oldukları söyleniyor. Birçok ülkede silahlı saldırı hazırlığında olan faşistler var. Geçen ay Avusturya'da Neo Nazi bir çiftin evinden 1.200 kilogram patlayıcı ile çok sayıda silah ele geçirildi. Özellikle Avrupa ve ABD'de şiddet riski artyor.
NEDEN BILL GATES?
Komplo teorilerinde en çok ismi duyulan kişi ABD'li milyarder Bill Gates oluyor. Guardian'a konuşan komplo uzmanı Prof Timothy Tangherlini, "Bill Gates her yerde. Bilgisayarlarda, aşılarda... Hem teknoloji hem de tıpta adı ön planda. Ayrıca dünyanın en zenginlerinden. Ve insanlara 'nasıl yaşamaları gerektiğini' söylüyor. İsminin öne atılması doğal" diyor. Uzmanlara göre Bill Gates, insanların gözünde 16. ve 17. Avrupa'sındaki 'cadıların/büyücülerin' günümüz hali.
Z KUŞAĞI'NIN ÖNEMİ
Uzmanlar, Z Kuşağı'nın (1996'dan sonra doğanlar) günümüzde internetteki yalan haber furyalarından en çok etkilenen yaş gruplarının başında geldiğine dikkat çekiyor. ABD'deki konser izdihamından sonra yayılan komplolarına dikkat çeken Colombia Üniversitesi'nden Profesör Ioana Literat, "Trajik her olaydan sonra ortaya komplolar atılır. Ama günümüzde bu teoriler sosyal medyadan kolayca yayılıyor" diyor.
VERİLEN CEZALAR NELER?
Devletler, komplo teorileri yayarak toplumsal ayaklanma peşinde olanlara acımıyor.
Hafta içerisinde ABD'de göstericilere cezalar yağdı. 2017 yılında Virginia Eyaleti'nde aşırı sağcılar ayaklanmıştı. Beyaz üstünlükçü gruba 25 milyon dolarlık tazminat cezası verildi.
Yine ABD'de beyaz milliyetçi Richard Spence, aldığı 41 aylık cezasını çekiyor.
Arabasıyla bir kadın göstericiyi ezerek ölümüne sebep olan James Alex Fields Jr, cinayet ve nefret suçlarından müebbet hapis cezasına çarptırıldı.
ABD'de Kongre baskınında boynuz ve kürk şapkasıyla simge haline dönem Jacob Chansley'e 3 yıl 5 ay hapis cezası verildi.
Avusturya'da geçen ay Neo- Nazi liderlerinden Gottfried Küssell'e 9 yıl hapis cezası daha verildi.
Fransız aşırı sağcı komplo teorisyeni Remy Daillet, şiddet eylemlerini organize etmek ve Fransız hükümetini devirmeye yönelik bir plan iddiasıyla 'terörizm' ile suçlanıyor.