Tarihi yarımadanın gizemli sarnıcı

İstanbul, tarihin nice gizemlerini içinde taşıyan o harikulade şehir... Kadim medeniyetleri başkenti, kudretli imparatorların hükümdarlık göstergesi ve beşeriyetin kurduğu en görkemli şehirlerden biri ve hatta birincisi olan İstanbul'un her bir köşesinde tarihin ezeli izlerini görmek mümkün. İstanbul'un en estetik yapılarından biri olan Fatih Camisi'nin avlusu ile Karadeniz Medresesi'nin kesiştiği noktadaki sarnıç da bu yapılardan biri.
Tarihin eşsiz güzelliklerini içinde taşıyan İstanbul, kadim medeniyetlerin ayak izlerini kutsal bir emanet gibi bağrında korumaya devam ediyor. Fatih Camisi'nin altında yer alan ve 43 sütunuyla günümüze kadar ayakta kalan 51 metre uzunluğundaki Karadeniz Medresesi Sarnıcı da bu mistik tarihi emanetlerden biri. Fatih Camisi avlusuyla Karadeniz Medresesi'nin tam altında yer alan sarnıç, tarihin derinliklerinden bugüne sızan bir ışık huzmesi gibi...

ETKİLEYİCİ BİR GÖRSEL ŞÖLEN
Bizans döneminden kalma bir sarnıcın, Fatih Camisi'nin altında olduğunu pek bilinmez. Bizans döneminde inşa edildiği düşünülen sarnıç, Fatih Camisi'nin Haliç tarafındaki avlusunun alt kısmında yer alıyor. Geçmişte, bölgenin su ihtiyacını karşılamak için kullanılan sarnıcın üstünde Karadeniz Medresesi bulunuyor. Medreseden dolayı da Karadeniz Sarnıcı olarak anılıyor. Tarihi yarımada olarak adlandırılan bölgede çok sayıda sarnıç mevcut. Yerebatan Sarnıcı'nın yanı sıra Şerefiye Sarnıcı da ziyaret edilebilirken, Fatih Cami'nin avlusunda bulunan Karadeniz Sarnıcı ise turizme kazandırılacağı günü bekliyor. Sarnıcın üzerindeki Karadeniz Medresesi de bir süredir Vakıflar İstanbul 1. Bölge Müdürlüğü tarafından restore ediliyor.

HER BİR NOKTASI TARİH KOKUYOR
Vakıflar İstanbul 1. Bölge Müdürlüğü Sanat Eserleri ve Yapı İşleri Şube Müdürü Feyyaz Fidan ile, hem sarnıc hem de restorasyonu devam eden medrese hakkında konuştuk. İstanbul'un yer üstü ve yer altı olarak birçok tarihi yapıya ev sahipliği yaptığını belirten Fidan, "Fatih Camisi avlusunun tam alt kotunda yer alan Karadeniz Medresesi Sarnıcı da buna güzel bir örnektir. Fatih Camisi, İstanbul'un yedi tepesinden birinde inşa edilmiştir. İstanbul, fethedilmeden önce bu noktada Havariyyun Kilisesi vardı. Roma ve Bizans döneminde şehrin su ihtiyacını karşılamak için farklı pek çok noktasında bu tip sarnıçların inşa edildiğini biliyoruz" ifadelerini kullandı.

Sarnıca 1851 tarihli bir belgede rastladıklarını kaydeden Fidan, "Yaklaşık 51 metre uzunluğunda 35 metre genişliğinde ve 43 sütunun taşıdığı sarnıcın üst örtüsü ise çapraz tonozdur. Karadeniz Medresesi Sarnıcı, Çifte Başkurşunlu ile Çifte Ayakkurşunlu medreselerinden başlayarak Fatih Cami avlusu kuzeybatısı yönüne doğru uzanmaktadır. 1851 tarihli bir belgede Karadeniz Medresesi Sarnıcı karşımıza çıkıyor. Ancak 19. yüzyıla tarihlenen Vakıf Su Yolları Haritası ve Pervititch haritalarında ayırt edici bir biçimde çizilmediğinden, bu dönemde kullanılmadığını anlıyoruz" dedi.

HEDEF TURİZME KAZANDIRMAK
Sarnıcın restore edilerek turizme kazandırılmasının hedeflendiğini belirten Fidan, "Büyük bir sarnıç burası. İfade ettiğimiz gibi yaklaşık 51 metre uzunluğunda, güvenlik gerekçesiyle daha ileriye gidemiyoruz. Fakat yıkılmış kısımları da var, restorasyon yaptığımızda bu kısımları da ayağa kaldıracağız. Biz Kültür ve Turizm Bakanlığı Vakıflar Genel Müdürlüğü olarak gerek İstanbul gerek Türkiye'nin bir çok yerinde Restorasyon çalışmalarına devam ediyoruz. Karadeniz Medresesi Restorasyonunun ardından sarnıcın restorasyonunu da yaparak Turizme kazandırmayı istiyoruz." şeklinde konuştu.

RESTORASYON KISA SÜREDE TAMAMLANACAK
Restorasyonun en kısa sürede tamamlanacağını kaydeden Fidan, "Kültür ve Turizm Bakanlığı Vakıflar Genel Müdürlüğü olarak son etap restorasyona 2022 yılı mart ayında başladık. Restorasyon kapsamında yapıya sonradan eklenmiş muhdes kısımlar ve muhdes yapı elemanları tamamen söküldü. Güçlendirme imalatları büyük ölçüde tamamlandı, kubbe kurşunları son aşamaya gelindi. Nefaset sıvaları tamamlandı. Özgün tarzına uygun kapı, pencere imalatları devam etmektedir. Özgün kepenklerin temizlikleri tamamlandı. En kısa sürede restorasyonu bitirmeyi hedeflemekteyiz" şeklinde konuştu.

SÜREÇ UZMANLAR TARAFINDAN YÜRÜTÜLÜYOR
Alanında uzman isimlerde süreci götürdüklerini vurgulayan Fidan, "Biz, Kültür ve Turizm Bakanlığı Vakıflar Genel Müdürlüğü olarak yaptığımız Restorasyonlarda alanında uzman bilim kurulu heyeti ile çalışıyoruz. Alanında uzman; mimar, inşaat mühendisi, sanat tarihçisi hocalardan oluşan bilim kurulu Karadeniz Medresesi restorasyonunda da bulunmaktadır" ifadelerini kullandı.
MEDRESE TİTİZLİKLE RESTORE EDİLİYOR
Restorasyonu devam eden Karadeniz Medresesi hakkında da bilgi veren Feyyaz Fidan (sağdan ikinci), "Fatih Külliyesinde Sahn-ı Seman ya da Semaniye Medreseleri olarak dördü Karadeniz, dördü Akdeniz olmak üzere sekiz medrese bulunuyor. Bugünkü Fevzipaşa Caddesi üzerinde Akdeniz, Haliç yönünde ise Karadeniz Medreseleri var. Burada dershane, mescit ve 19 hücre bulunuyor.Buraların restorasyonu için çalışmalar titizlikle sürüyor" dedi.