Türkiye’nin bilim yolculuğu nefes kesiyor

Türkiye son 20 yılda her alanda olduğu gibi teknoloji ve bilim sahasında da devrim niteliğinde adımlar attı. Bugün Türkiye, özellikle savunma sanayi teknolojilerinin ihracatı konusunda dünyanın süper güçleriyle yarışır seviyede. Dün ülkemiz için hayal olan ne varsa bugün bilimin ışığında gerçekleşti. Savunma sanayi teknolojisiyle başlayan süreç, bir yandan uzaya uzanırken, diğer yandan Antarktika'nın buzullarını adımlamaya başladı. Eğitimden sağlığa, insan haklarından, ulaşıma, enerjiden ekonomiye kadar geniş bir yelpazede önemli adımlar atan ülkemiz bilim ve teknoloji alanında da eşine az rastlanır bir gelişim gösterdi. Süper güç olarak nitelendirilen ülkelerle aynı klasmana yükseldi.

SAĞLIK ALANINDAKİ GELİŞMELER
Yaşamsal fonksiyonları destekleyen en önemli cihazlardan olan yoğun bakım solunum cihazı da yine yerli ve milli olarak bu dönemde üretildi. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının destek ve teşvikleriyle kurulmuş olan start-up firması BiOSYS'in geliştirdiği yerli yoğun bakım solunum cihazı bugün birçok ülkeye ihraç ediliyor.
MİLLİ AŞI ÜRETİLDİ
Kovid 19 pandemisi döneminde kendi aşısını üreten nadir ülkeler arasında Türkiye'de yerini aldı. Erciyes Üniversitesi öncülüğünde çalışan bilim insanları, Turkovac isimli aşıyı üretti. Pandemi ile mücadele kritik rol oynayan aşı birçok ülkeye de ihraç edildi.

YARIM ASIRLIK RÜYA: TOGG
1961'de Türk mühendis ve işçileri tarafından zor şartlarda üretilen fakat seri üretimi engellenen Devrim otomobilleri, ortaya konulan kararlı siyasi irade sayesinde TOGG olarak yollara çıktı. 2023 yılında kullanıcılara sunulan TOGG, Türkiye'nin yarım asırlık rüyasını gerçeğe dönüştürdü.
NÜKLEER ENERJİ ATILIMI
Mersin'in Gülnar ilçesinde yapımı süren Türkiye'nin ilk nükleer enerji santrali Akkuyu Nükleer Güç Santrali'nde (NGS), birinci ünitenin genel inşaat çalışmalarında sona gelindi. Santral sayesinde Türkiye'nin elektrik ihtiyacının yüzde 10'unun karşılanması hesaplanıyor. Akkuyu Nükleer Güç Santrali'nin birinci ünitesindeki çalışmalar sürerken Sinop'ta yapılacak ikinci nükleer santral için Rusya ve Güney Kore ile, Trakya Bölgesi'nde yapılacak üçüncü nükleer santral için ise Çin ile görüşülüyor.

VE İLK TÜRK ASTRONOT UZAYDA
Türk Astronot ve Bilim Misyonu Projesi kapsamında ilk Türk astronotu Alper Gezeravcı'nın içinde bulunduğu Falcon 9 roketi, 19 Ocak günü Türkiye saati ile 00:49'da Florida'daki Kennedy Uzay Merkezinden başarıyla fırlatıldı. Böylece Türkiye'nin uzay hayali de gerçek oldu. Gezeravcı tarafından uzayda 13 farklı deney gerçekleştirildi. Üniversite ve araştırma kurumlarınca bu misyon için hazırlanan deneyler, çıkılan çağrı neticesinde TUA ve TÜBİTAK Uzay uzmanlarından oluşan bir komisyonca değerlendirildi. Aralarında kanserden bağışıklık hücrelerine, alglerden propolise kadar literatüre katkı sağlayacak çalışmaların bulunduğu 13 deney uzayda yapıldı.
İLK MERHALE ÜNİVERSİTELER
Evrensel bilimin merkez üsleri olan üniversiteler son 20 yıllık süreç içerisinde, eğitimde fırsat eşitliği yaratacak şekilde, ülkemizin dört bir yanına açıldı. 2002 yılında sadece 40 ilimizde üniversite vardı. Toplam üniversite sayısı ise sadece 76'ydı. Bugün gelinen noktada 81 ilimizin tamamında üniversiteler bilime katkı sunuyor. Toplam üniversite sayımız ise 208. Bu bilim kampüslerinde milyonlarca öğrenci eğitim görüyor.
TEKNOPARKLAR TEKNOLOJİ ÜRETİYOR
2002'de patent başvurularında dünyada 39'uncu iken bugün yerli patent başvurularında 12'nci sıradayız. Tasarım başvurularında ise dünya ikincisiyiz. Ülkemizde 101 teknopark üssü bulunuyor. Bu teknoparklarda 10 bin 46 teknoloji girişimi, 1624 AR-GE ve tasarım merkeziyle teknoloji geliştirme yolculuğunu sürdürüyor.
SAVUNMADA YERLİLİK ORANI YÜZDE 80
Yine son yirmi yılda atılan adımlar sayesinde savunma sanayindeki yerlilik oranı yüzde 80'e çıktı. Türk savunma sanayisinde 3500'ü aşkın firma faaliyet gösteriyor. 850'den fazla proje üzerinde çalışılıyor. Savunma sanayi ihracatı ise 5,5 milyar dolara yükseldi. Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsünün (SIPRI) ilk 100 savunma sanayisi şirketi listesine ASELSAN 60, Baykar 76, Türk Havacılık Uzay Sanayii 82 ve Roketsan girmeyi başardı. 170'den fazla ülkeye 230 kalemde ihracat gerçekleştiriliyor.

TÜRK DONANMASI GÜÇLENDİRİLDİ
Türkiye'nin en büyük askeri gemisi TCG Anadolu, donanmamızın gücüne güç kattı. Helikopter ve uçak taşıma kabiliyetine sahip ilk çok maksatlı amfibi gemisi TCG Anadolu, dosta güven düşmana korku salıyor. TCG Derya isimli gemi de yine bu dönemde TCG Anadolu'dan sonraki en büyük gemi olarak envantere girdi. TCG Arif Ekmekçi, TCG İstanbul ve Marlin Sida isimli gemiler de Türkiye'nin teknoloji alanında geldiği üst seviyeyi gösteren göz kamaştıran örnekler.
AŞI VE İLAÇ GELİŞTİRME KAMPÜSÜ
2014'te tohumları atılan ve yerli aşı ve ilaç geliştirmeyi hedefleyen bir kurum daha 2023 yılında kapılarını açtı. TÜBİTAK İlaç ve Aşı Geliştirme Kampüsü Marmara Araştırma Merkezi bünyesinde kuruldu. Kampüs, Ulusal Biyolojik ve Kimyasal Test Merkezi ve Medikal Biyoteknoloji Mükemmeliyet Merkezi'nden oluşuyor. Test merkezinde tanı, ilaç ve aşılar geliştirilirken mükemmeliyet merkezi hazırlanan molekülleri üretiyor. 21 bin metrekare kapalı alana sahip tesiste 130 farklı laboratuvar bulunuyor. Kampüs, memeli hücresinden biyoteknolojik ilaç üretimine uygun olarak tasarlandı. Nadir hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçların küçük ölçekli üretimi de yapılabiliyor. Klinik çalışmalar ve faz çalışmaları da kampüs bünyesinde yürütülüyor. 80 kişilik araştırma ekibinin çalışmaları devam ediyor.
UZAYA İLK ADIM UYDU
Türkiye uzayda uydu sahibi 30 ülke arasında. 1994 yılında uzaya gönderdiğimiz ilk uyduyla başlayan maceramız son yirmi yılda katlanarak devam etti. Türkiye'nin 8 aktif uydusu uzayda bulunuyor. Türkiye'nin metre altı çözünürlüğe sahip yerli ve milli ilk gözlem uydusu İMECE'de 2023'ün Nisan ayında başarılı bir şekilde uzaya fırlatılmıştı.

ANTARKTİKA'YA TÜRK MÜHRÜ
3. Ulusal Antarktika Bilim Seferi kapsamında, Horseshoe Adası'nda Türk Bilimsel Araştırma Kampı'nın kurulumu tamamlandı. Yine geçtiğimiz günlerde Türk bilim adamları 8. seferini buzullar kıtasına düzenledi. 8. Ulusal Antarktika Bilim Seferi kapsamında yola çıkan Türk ekibi, 90 saat süren uzun yolculuğun ardından Antarktika King George Adası'na ulaştı. Türk ekibi, Horseshone Adası ve etrafında bu yıl 22 ayrı proje gerçekleştirecek. Cumhurbaşkanlığı himayelerinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde, TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü koordinasyonunda gerçekleşen 8. Ulusal Antarktika Bilim Seferine katılan ekip, İstanbul'dan ayrıldıktan 4 gün sonra 103 enlem güneye uzanan rota üzerinden zorlu bir yolculuğu geride bıraktı. İstanbul'da 27 Ocak'ta Brezilya Sao Paulo'ya uçuşla başlayan yolculuk, yaklaşık 24 saatlik 4 ayrı uçak yolculuğu sonrası 13 bin 800 kilometre yol kat ederek 2 ton civarında teknik ekipmanla Antarktika King George Adası'na vardı.
57 BİN BİLİM İNSANINA DESTEK SAĞLANIYOR
2002'de 1000 bilim insanına destek sağlayan TÜBİTAK geçtiğimiz yıl 57 bin bilim insanı ve öğrenciyi destekledi. Son 21 yılda AR-GE harcamaları 10 kat artırılarak 12 milyar dolar seviyesine yükseldi. 45 OECD ülkesi arasında AR-GE harcamasını en fazla artıran ikinci ülke konumundayız. 29 binden 272 bine çıkan AR-GE insan kaynağıyla da personel sayısını en çok artıran ülkeyiz.