Emre Can: Satrancın İzmirli sihirbazı

"İki tür feda vardır: Doğru olanlar ve benimkiler..." Bu söz, eski dünya şampiyonu Mikhail Tal'e aitti. Tal, 1950'lerin ortalarından 1961'de dünya şampiyonluğunu kaybedene dek inanılmaz fedaları ve hücumlarıyla ünlüydü. Fedalarıyla masada rakiplerini sürklase ettiği için Letonyalı usta 'Riga Sihirbazı' olarak anılmaya başlandı. Tabii ki Tal, durduk yere taşlarını veren bir deli değildi. Tal, bu fedaları yapıp rakibini baskı altına alırdı. Taşlar şahınıza yönelmişken hatasız ve soğukkanlı bir savunma yapmanız güçtür. Oyundan sonra analiz edip fedanın yanlışlığını gösterebilirsiniz ama önemli olan fedayı zamanınız kum gibi akarken çürütebilmektir. Bursa'daki Dünya Takımlar Şampiyonası'nda Emre Can'ın ilk iki oyununu ve şampiyona sonrası sohbetimizi düşününce "İzmir sihirbazı mı doğuyor?" diye düşündüm. Emre Can, şampiyonanın ilk turunda eski ABD Şampiyonu Shulman'ı, Tal'in sihirli fedalarını andıran bir fedayla yendi. Rakibi kuvvetli bir büyükusta olsa da sonuçta insandı ve Emre'nin satranç programlarının o kadar da beğenmediği fedasına karşı Shulman hata yaptı. Emre Can, ertesi tur da 2680 reytingli Sargissian'a beşinci hamlede at feda etti. Beşinci hamlede at nasıl verilir demeyin, 19. yüzyılda ustalar arasında popüler olan Şah Gambiti'nin (1.e4 e5 2.f4) bir alt varyantı olan Muzio Gambit'te (1.e4 e5 2.f4 ef4 3.Af3 g5 4.d4 g4 5.Ff4 gf3) mümkün. Gambit açılışlarda piyon veya taş feda eden taraf karşılığında oyuna yön vermeye başlar. Satranç terminolojisinde bunun adı 'girişim'dir. Emre Can, ikinci oyunu kaybetti ama iki oyun da dünyada dikkat çekti. Hatta DailyDirt isimli blog'un yazarı Mig Greengard, "Yeni favori oyuncum genç Türk," diye yazdı. Çok daha önemlisi, Emre Can iyi bir şampiyona geçirdi ve son büyükusta normunu aldı. 2500 reytinge ulaşınca büyükusta unvanı alacak olan Emre yeni stilini şöyle anlatıyor: "İlk maçta kuvvetli girişimim vardı. Feda doğru olmasa da savunmak zordu ve rakibim hata yaptı. Artık satrancın oynanışı değişiyor. Büyük oyuncular, bu riskleri alıp girişimi elde tutmaya çalışıyorlar. Sürekli saldıran taraf olursanız rakip ne kadar kuvvetli olursa olsun hata yapıyor."
Magnus Carlsen-Vladimir Kramnik
Corus Wijk aan Zee 2010 (9.Tur) 1.d4 Af6 2.c4 e6 3.Af3 d5 4.g3 dc4 5.Fg2 Fb4+ 6.Fd2 a5 7.Ac3 0-0 8.a3 Fe7 9.Va4 c6 10.Vc4 b5 11.Vb3 Fa6 12.Fg5 Abd7 13.Ff6 gf6 14.Vc2 b4 15.Aa4 Kc8 16.0-0 c5 17.d5 ed5 18.Fh3 Fb5 19.ab4 ab4 20.Kfd1 d4 21.Ff5 Ae5 22.Fh7+ Şg7 23.Ae5 fe5 24.Ff5 Kc6 25.Ve4 Kh8 26.Ve5+ Ff6 27.Ve4 Ke8 28.Vg4+ Şf8 29.Fe4 c4 30.Fc6 Fc6 31.Vh5 Ke5 32.Vh6+ Şe7 33.e4 d3 34.Ve3 Fe4 35.Ab6 Fb7 36.Vf4 Vb6 37.Vc4 Ke2 38.Kf1 0-1