Pazar 04.07.2010
Son Güncelleme: Cumartesi 03.07.2010
Son Güncelleme: Cumartesi 03.07.2010
Tuzda bulunan tuzaklar
Dünyanın bir ucunda 'delinin biri, "Restoranlarda tuz yasaklansın," dedi, 40 akıllı bu işin içinden çıkamadı. Ancak herkes suçu masadaki tuzlukta bulurken, asıl itham edilmesi gereken işlenmiş ve hazır yiyecekler...
Eksikliğinde yaşamın mümkün olmadığı, insanların sevgilerinin ölçüsü olarak "Seni tuz kadar seviyorum" dediği, yaralarına ilaç diye bastığı bir maddeyi, tuzu yasaklamaya kalkıyorlar Amerika'da. Ne kadar saçma bir girişim, değil mi? Başarısız olacağı neredeyse kesin. Fakat gerçek amacın bir yasaklama değil de aşırı tuz tüketmenin insan sağlığı üzerine zararlarına dikkat çekmek olduğunu düşünürsek, girişimin şimdiden başarılı olduğunu kabul etmemiz gerekir. Baksanıza, bir anda dünya medyasına bomba gibi düştü, bizim yetkililerimiz bile tuzluklardaki delik sayısını konuşmaya başladı.
GÜNDE EN FAZLA BİR TATLI KAŞIĞI ALINMALI
Bazıları 'Nereden çıktı bu tuz muhabbeti?' diyebilir ama çoğu insan tuzun, daha doğrusu tuzun içinde bulunan sodyumun yüksek tansiyonda önemli rol oynadığını zaten bilir. 10 gr. sofra tuzunun 4 gr.'ı sodyumdan, 6 gr.'ı ise klordan oluşur. Sodyum, yüksek tansiyon hastalığının başlamasından tansiyon tedavisinin işe yaramamasına; tansiyona bağlı böbrek yetmezliğinden inmeye kadar birçok problemin ortaya çıkmasından sorumlu tutulur. Sağlıklı bir insanın bir günde alması önerilen tuz miktarı yaklaşık bir tatlı kaşığı, yani 6 gr.'dır. Bu da yaklaşık 2.5 gr., yani 2500 miligram sodyum eder. Eğer halihazırda yüksek tansiyon ya da ona bağlı böbrek yetmezliği varsa bu miktarın 1500 miligrama düşürülmesi tavsiye edilir.
NE KADAR TUZ, O KADAR KORUMA
Şimdi çoğu kişinin "Ben zaten günde 6 gr. tuz bile yemiyorum, bir salataya tuz atarım, bir de yumurtaya," dediğini duyar gibiyim; fakat işin gerçeği ne yazık ki öyle değil. Gelişmiş ülkelerde ve ülkemizde de, özellikle büyük şehirde insanlar önerilen miktarın neredeyse iki katı tuz tüketiyor. Çünkü hazır gıda tüketimi neredeyse ev yemeğini unutturmuş durumda. Herkes suçu masadaki tuzlukta bulurken asıl itham edilmesi gereken, işlenmiş ve hazır yiyecekler. Günlük alınan tuzun sadece yüzde 10'u tuzluktan geliyor, yüzde 77'si ise işlenmiş gıdalardan. Tarih boyunca tuz, yiyeceklere lezzet vermek kadar onları bozulmadan korumak için de kullanılmış. Çünkü gıdaya eklenen tuz, mikropların yerleşerek üremesini engeller. Bu da bozulmanın ortaya çıkmasını durdurur; tuz ne kadar çoksa koruma da o kadar uzun süreli olur. Başlangıçtaki koruma ve saklama amacı zamanla lezzet aracı olmaya başlamış. Örneğin her an taze et bulmak mümkünken pastırma masalarda baş köşeyi korumaya devam ediyor, yağlı salamura peynir hâlâ en pahalısı. Fakat günümüzde hazır ve işlenmiş gıdalarda çok miktarda kullanılan tuzun tek amacı, gıdayı uzun süre korumak değil... Kimi tatlı bisküvi ve keklerde tatlıyla kontrastı artırarak tadı belirginleştiriyor, krakerlere gevreklik veriyor, meşrubatlarda sonradan hissedilen metalik tadı gidermekte kullanılıyor.
Etiketler ne demek ister?
Sodyum içermez: Bir porsiyonda 5 miligramdan (mg) az sodyum var.
Çok düşük sodyum: Bir porsiyonda 35 miligram ya da daha az sodyum bulunur.
Düşük sodyum: Bir porsiyonda 140 miligramdan daha az sodyum içerir.
Sodyumu azaltılmış: Sodyum düzeyi yüzde 25 azaltılmış.
Tuzsuz ya da tuz eklenmemiş: Hazırlanırken dışardan tuz eklenmemiş ama gıdanın doğal yapısında bulunan sodyum duruyor.
Etikette yazan gizli 'tuz'aklar
Satın aldığınız ürünlerin etiketlerinde yazan ve çoğu zaman hiçbir anlam veremediğiniz içerikler tuzlu tuzakları da ele veriyor. İşte onlardan bazıları:
GÜNDE EN FAZLA BİR TATLI KAŞIĞI ALINMALI
Bazıları 'Nereden çıktı bu tuz muhabbeti?' diyebilir ama çoğu insan tuzun, daha doğrusu tuzun içinde bulunan sodyumun yüksek tansiyonda önemli rol oynadığını zaten bilir. 10 gr. sofra tuzunun 4 gr.'ı sodyumdan, 6 gr.'ı ise klordan oluşur. Sodyum, yüksek tansiyon hastalığının başlamasından tansiyon tedavisinin işe yaramamasına; tansiyona bağlı böbrek yetmezliğinden inmeye kadar birçok problemin ortaya çıkmasından sorumlu tutulur. Sağlıklı bir insanın bir günde alması önerilen tuz miktarı yaklaşık bir tatlı kaşığı, yani 6 gr.'dır. Bu da yaklaşık 2.5 gr., yani 2500 miligram sodyum eder. Eğer halihazırda yüksek tansiyon ya da ona bağlı böbrek yetmezliği varsa bu miktarın 1500 miligrama düşürülmesi tavsiye edilir.
NE KADAR TUZ, O KADAR KORUMA
Şimdi çoğu kişinin "Ben zaten günde 6 gr. tuz bile yemiyorum, bir salataya tuz atarım, bir de yumurtaya," dediğini duyar gibiyim; fakat işin gerçeği ne yazık ki öyle değil. Gelişmiş ülkelerde ve ülkemizde de, özellikle büyük şehirde insanlar önerilen miktarın neredeyse iki katı tuz tüketiyor. Çünkü hazır gıda tüketimi neredeyse ev yemeğini unutturmuş durumda. Herkes suçu masadaki tuzlukta bulurken asıl itham edilmesi gereken, işlenmiş ve hazır yiyecekler. Günlük alınan tuzun sadece yüzde 10'u tuzluktan geliyor, yüzde 77'si ise işlenmiş gıdalardan. Tarih boyunca tuz, yiyeceklere lezzet vermek kadar onları bozulmadan korumak için de kullanılmış. Çünkü gıdaya eklenen tuz, mikropların yerleşerek üremesini engeller. Bu da bozulmanın ortaya çıkmasını durdurur; tuz ne kadar çoksa koruma da o kadar uzun süreli olur. Başlangıçtaki koruma ve saklama amacı zamanla lezzet aracı olmaya başlamış. Örneğin her an taze et bulmak mümkünken pastırma masalarda baş köşeyi korumaya devam ediyor, yağlı salamura peynir hâlâ en pahalısı. Fakat günümüzde hazır ve işlenmiş gıdalarda çok miktarda kullanılan tuzun tek amacı, gıdayı uzun süre korumak değil... Kimi tatlı bisküvi ve keklerde tatlıyla kontrastı artırarak tadı belirginleştiriyor, krakerlere gevreklik veriyor, meşrubatlarda sonradan hissedilen metalik tadı gidermekte kullanılıyor.
Etiketler ne demek ister?
Sodyum içermez: Bir porsiyonda 5 miligramdan (mg) az sodyum var.
Çok düşük sodyum: Bir porsiyonda 35 miligram ya da daha az sodyum bulunur.
Düşük sodyum: Bir porsiyonda 140 miligramdan daha az sodyum içerir.
Sodyumu azaltılmış: Sodyum düzeyi yüzde 25 azaltılmış.
Tuzsuz ya da tuz eklenmemiş: Hazırlanırken dışardan tuz eklenmemiş ama gıdanın doğal yapısında bulunan sodyum duruyor.
Etikette yazan gizli 'tuz'aklar
Satın aldığınız ürünlerin etiketlerinde yazan ve çoğu zaman hiçbir anlam veremediğiniz içerikler tuzlu tuzakları da ele veriyor. İşte onlardan bazıları:
DİĞER