Koalisyon mu, erken seçim mi?

Ali ASLAN / SETA Siyaset Araştırmaları Uzmanı
Türkiye'nin yeni bir 'birleştirici' unsura ihtiyacı var
Tarihi ve yapısal şartlar nedeniyle koalisyon ihtimalinin oldukça düşük olduğunu söylemeliyiz. Bunun başlıca nedeni, Türkiye'de siyaset kurumunun tarihinde hiç olmadığı kadar özerkleşmesi ve ülkenin temel meseleleri konusunda en önemli karar merci durumuna gelmiş olmasıdır. Türkiye'nin eski dönemlerdeki koalisyon tecrübelerini öne çıkararak günümüzde de koalisyon kurulabileceği iddiaları bu gerçeği göz ardı etmektedir. Siyaset kurumu eski dönemlerde bürokratik vesayetin güdümünde dar bir alanda hareket etmekteydi. Böylece, bürokrasinin "birleştirici" etkisiyle siyasi krizlerin atlatılması, yani siyasi partiler arasında koalisyon kurulması ve kurulduktan sonra da bir şekilde işlemesi sağlanmaktaydı.
Bu "birleştirici" faktörün etkisini kaybetmesine ek olarak, son dönemde ülkedeki yapısal kırılmaların da etkisiyle siyasi partiler arasındaki ayrışmalar eskiye nazaran daha da derinleşti. Dolayısıyla, şartlar zorlanarak bir koalisyon hükümeti kurulsa bile, bunun sağlıklı bir şekilde işleyeceğini ve ömrünün uzun süreli olacağını beklemek gerçekçi olmaz. Koalisyonun gerçekleşebilmesi için yeni bir "birleştirici" unsura ihtiyaç vardır. Bu da ancak siyasi tarafların bir "ortak iyi"de buluşmaları ve belli bir demokratik olgunluğa erişmeleriyle sağlanabilir. Maalesef şu an bu durumun var olduğunu söylemek güçtür.
***

Türkiye'de ciddi bir siyasi tıkanma yaşanmaktadır. Erken seçimde AK Parti'nin oylarını artırarak tek başına iktidara gelme ihtimali olmakla birlikte seçim sonucunda meclisteki dört partili yapının devam etmesi daha muhtemeldir. Bu durumda AK Parti tek başına iktidar olma şansı bulsa bile, meclisteki ağırlığının yeterli olmaması sebebiyle siyasi iktidara sahip olmaktan kaynaklanan gücü tekrar elde etmesi kolay olmayacaktır. Yine, muhalefet partilerinin de bu yeni durumda bir blok oluşturarak koalisyon kurmaları mevcut görüntüde pek mümkün gözükmemektedir. Son kertede bu tıkanıklıktan çıkış yukarıda da belirtildiği gibi yeni bir "birleştirici" durumun ortaya çıkmasına ve bu durumun kurumsallaşmasına bağlıdır. Muhalefet partilerinin yapıcı bir siyaset sun(a) maması göz önüne alındığında, AK Parti'nin tek başına iktidarı elde etmesi durumunda doğru adımlar atarak eski siyasi gücünü kazanması ve yarım kalan yapısalkurumsal dönüşümlerin tamamlanması kritik bir önem arz etmektedir.