Kolik bebeğin annesine limon ve çikolata yasak!

Göztepe Medical Park Hastane Kompleksi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Yeşim Coşkun, bebeklerin en büyük sorunlarından biri kolikle ilgili soruları yanıtladı:
Bebeklerde kolik nedir?
Bebeklerde ağlama, açlık, sıcak, soğuk, hastalık, yatma pozisyonu gibi bazı etkenlerle ortaya çıkan, bebeğin, bir çeşit sıkıntı içinde olduğuna dair sinyal gönderen bir alarmdır. Ağlama rahatsız edici olabilir ve çözülemediği taktirde anne, baba ya da bebeğin bakıcısı için tahammül edilemez bir sorun haline gelebilir.
KUCAKTA SUSARLAR
Kolik kaynaklı gaz sancısında ağlamanın karakteristiği nasıldır?
Genellikle bebek ağlaması, bebek kucağa alındığında kesilir. Bebekler iki haftalıkken günde ortalama bir saat 45 dakika, altı haftalıkken iki saat 45 dakika ağlar ve bu süre 12 haftalıkken, bir saate iner. Kolik kaynaklı ağlama dışında başka nedenlere bağlı ağlama da olabilir. Ciddi hastalıklara bağlı (idrar yolu enfeksiyonu, orta kulak iltihabı, travma, testis torsiyonu, invajinasyon, bebeğin kullandığı ilaca bağlı yan etki olarak, aşı sonrası reaksiyon gibi) ağlamalar genellikle bebek kucağa alındığında kesilmez. Bebeklerdeki ısrar eden ve sakinleştirilemeyen ağlamalar acil müdahale gerektiren hastalıklar için bir öncü bulgu olarak karşımıza çıkabilir. Kolik, sağlıklı ve iyi beslenen bebeklerde üçüncü haftada başlayıp üçüncü ayda biten, üç haftadan daha uzun, haftada üç günden daha fazla ve günde üç saatten daha uzun süren açıklanamayan ağlama ve huzursuzluk halidir. Bazen kolik üç aydan daha da uzun sürebilir. Bu durum bebeklerde ataklar şeklinde başlar. Ataklar günün herhangi bir saatinde olabilir ancak genellikle öğleden sonra ya da akşamüzeri başlar.
Neden bazı bebeklerde kolik vardır?
Bebeklerde koliğin sebebi tam olarak bilinmemektedir. Koliğin gelişmesinde bebeğin, ana babanın ya da çevrenin etkisi olabilir. Besin alerjisi, anormal bağırsak hareketleri ve aşırı gaz birikmesi, sinir sistemi henüz tam olarak gelişmemiş bebeklerin karınlarında meydana gelen gaza bağlı gerginliği ağrı olarak algılamaları ve ailedeki gerilim ve stres bebeklerde ortaya çıkan kolikte en çok suçlanan faktörlerdir. Özellikle zor ve olumsuz şartlarda gebelik geçirmiş ve doğum yapmış, lohusalığı buhranlı geçen annelerin bebeklerinde koliğe daha çok rastlanır. Kolik hafif, orta ve ağır formlarda olabilir. Hafif formda koliği olan bebeğin akşamları nedensiz bir huzursuzluğu vardır. Orta ve ağır formda ise genellikle akşama doğru yüzde kızarma ve kaşları çatma ile başlar, ardından bebek bacaklarını karnına doğru çeker ve ağlaması olur. Bu ağlama nöbeti birkaç dakika sürer. Daha sonra bebek sakinleşir. Ancak birkaç dakika sonra aynı şekilde nöbet tekrarlar. Gece boyunca yaklaşık üç saat sürer. Ağlama nöbeti bağırsak guruldaması, gaz çıkarma ya da kaka yapma ile sonlanır.
SANCILI BİR SÜREÇTİR
Kolik, bebekler için tehlikeli bir hastalık mıdır?
Kolik, bebek için zor bir süreci kapsar. Bebek, gaz sancısı başladığında huzursuzdur. Gaz sancısı süren bebekte ıkınma, gerinme, inleme, kızarma hatta morarma olabilir. Kolik, bebek için olduğu kadar anne baba için de son derece sancılı bir süreçtir. Saatlerce ağlayan ve huzursuzlanan bebeğin yanında, anne babalar bir süre sonra bu duruma tahammül edemeyebilirler. Bebeği sakinleştirme çabasıyla ortaya çıkan yorgunluk, bebeği sakinleştirmede başarısızlıkla sonuçlandığında ortaya çıkan suçluluk hissi ile anne baba da da hırçınlaşabilir. Öncelikle şunu kabul etmeliyiz ki, bebeklerde gaz sancısı bir süreçtir ve kesin bir tedavisi yoktur. Kolik, bebek üç aylık olduğunda kendi kendine geçecektir.
ANNE, SÜT ÜRÜNLERİ TÜKETMEMELİ
Emziren anne, yiyip içtiklerine dikkat etmeli. Çünkü annenin tükettiği bazı gıdaların bebekteki gaz sancısını körüklediği biliniyor.
Annenin fazla miktarda inek sütü tüketmesi bebekte gaz sancısını şiddetlendiriyor. Gaz sancıları şiddetlendiyse anne en azından bir hafta boyunca süt ve süt ürünleri tüketmemeli.
Ayrıca anne, limon, turp, lahana, karnabahar, brokoli, çikolata ve soğan yememeli.
Aşırı kahve tüketimi ve sigara içilmesi de bebekte huzursuzluğa neden oluyor. Günde üç fincandan fazla kahve içmemeli.
Anne, turunçgiller, soya ve baharatlı yiyecekleriden uzak durmalıdır.
Anne sütü yerine mama ile beslenen bebeklerin (doktorunun onayı alınarak) mamasının değiştirilmesi de bebeği rahatlatabilir.
KOLİK İÇİN İLAÇ VAR MI?
Anne sütü yerine mama ile beslenen bebeklerde, besin intoleransına bağlı ortaya çıkan kolikte, mamanın değiştirilmesi de atakların azalmasını hatta atakların ortadan kalkmasını sağlayabilir. Bebeğin başının, beslenme sırasında yüksekte tutulması da gaz sancısının oluşmasını azaltan bir harekettir.

BİTKİ ÇAYLARI
Piyasada bulunan gaz sancısına yönelik ilaçların yüzde 100 tedavi edici etkisi yoktur. Aileler, bebeğin doktoru uygun görürse bu tip ilaçları kullanabilirler. Ayrıca bebeği rahatlatmaya yönelik bazı bitki çayları da vardır. Papatya, rezene, meyan kökü, güvercin otu, oğulotu, nane çayı bazı bebekler için etkili olabilir.
ANNE BABA HIRÇINLAŞIRSA BEBEĞİN AĞLAMASI ARTAR
Kolik atağı sırasında yapılması gereken hareketler nelerdir?
Her bebeğin rahatlama yöntemi farklıdır. Bazı bebekler atak sırasında kucağa alınmalı ve hafifçe sallanarak sakinleştirilmelidir. Ancak bu her bebek için geçerli değildir. Bu tip hareketler yapılırken eğer bebek sakinleşmez ise bir süre sonra anne babada hırçınlık ortaya çıkabilir.
DUYARLI OLUNMALI
Anne-baba bu tür durumlarda nasıl hatalar yapıyor?
Bebek kucaktayken aslında bebeği rahatlatmaya yönelik yapılan bu hareketler sert ve hızlı bir hal alabilir. Bebeğin ağlaması aileyi olumsuz etkileyebilir. Bu durum bebeğin daha da sinirlenmesine neden olur. İşte bu noktada olan anne babanın bebeklerine karşı daha duyarlı olmaları için yapılacak en uygun şey, anne babanın ya da bebeğe bakan kişinin dinlendirilmesi, ortamdan bir süreliğine uzaklaştırılmasıdır.
BANYO VE MASAJ İLAÇ OLUR
Koliğin bir tedavisi olmadığına göre önemli olan gaz sancısının devam ettiği süre boyunca bebeğin rahatlatılmasıdır. Bunun için öncelikle yapılması en uygun ve etkili hareket, bebek ağladığında bebeği kucağa almaktır. Gaz sancısı olan bazı bebekler ritmik hareketlere cevap verebilir. Bunun için otomatik salıncak kullanılabilir. Bebeği dolaştırmak, bebek arabasıyla gezdirmek bazı bebekleri rahatlatırken, atak sırasında otomobille gezdirilmesi de bebekte rahatlamaya neden olur, hatta bebekler uykuya dalabilir. Yararlı olabilen diğer yöntemler ise bebeği rahatsız etmeyecek ısıda sıcak bir havlunun bebeğin karnına konması, 3-4 damla lavanta ya da limonlu esansiyel yağ katılarak yaptırılan ılık banyo, bebeğin karnına saat yönünde yumuşak hareketlerle yapılan masajdır.