Sıvı dengesine dikkat!

Bu yıl sıcak ve oruç birleşti. 15 saat boyunca aç kalmak bir yana sıvı tüketmeden hayata devam etmek için özel önlemler almak gerekiyor. Doç. Dr. Orhan Tarçın bunun formülünü verdi
Doç. Dr. Tarçın, "Oruç tutarken ani tansiyon ve şeker düşmelerinin önüne geçebilmek amacıyla iftar ve sahur arasında su, komposto, ayran üçlüsünü içmek şart" diyor
Acıbadem Kadıköy Hastanesi'nden Gastroenteroloji Uzmanı Doç. Dr. Orhan Tarçın, oruç tutarken nelere dikkat edilmesi gerektiği hakkındaki sorularımızı yanıtladı.
Uzun Ramazan günlerinde vücudun sıvı dengesini sağlayabilmek için ne yapmak gerekiyor?
Sahur ve iftar süreçlerinde mümkün olduğunca su içmeye özen göstermek...
Elektrolit dengesini sağlamak için ise daha çok ayran (hazır ayranlar içinde tuz bulunması nedeniyle yüksek tansiyon hastaları tüketmemeli), taze sıkılmış meyve suları içmek...
Mideyi terketme hızı yüksek olduğundan soğuk tüketimlerden kaçınmak...
İftarda kızartma gibi ağır ve yağlı gıdalardan mümkün olduğunca uzak durmak...
İftara çorbayla başlamak...
İftar öğününde mutlaka sebze yemeğine yer vermek ve mümkün olduğunca iyi çiğneyerek yavaş tüketmeye özen göstermek gerekir.
KITLIK SİNYALİ
Vücudumuz oruç tutmaya nasıl alışır?
Yeme düzenin değişmesi, öğün sayısının ve sıklığının azalması gibi nedenlerle metabolizma hızı yavaşlar. Uzun süre aç kalındığında, kan şekeri düşer. Vücut yeterli enerji alamadığı için bu dönemde 'kıtlık' sinyali almaya başlar ve enerji harcamasını yüzde 40'a kadar düşürür. Bir sonraki öğünde yenecek besinleri kendini koruma amacıyla depolamaya gider. Bu nedenle iftarla sahur arasında az ve sık beslenmeliyiz. Ara ve ana öğünleri, atlamamalıyız.
İNSÜLİNE DİKKAT!
Doktor kontrolünde oruç tutmak ne demektir?
Karaciğer fonksiyon bozukluğu olan hastaların, yani karaciğerin durumunu gösteren enzimleri yüksek olanların genel olarak oruç tutmamalarını tavsiye etmekteyiz. Bunun için incelemeler yapılır. Çünkü kan şekerlerinin ani düşmesine bağlı şikayetler görülebilir. Şikayet oluşturmayan safra kesesi taşlarında hasta, oruç tutabilir. İnsüline bağımlı olan hastalarda, oruç tutmak sakıncalıdır. İnsüline bağlı olmayan diyabetli hastalarda ilaç kullanımı ile doktor kontrolünde oruç tutulabilir. Bu hastalarda sık sık kan şekeri kontrol edilmelidir.
SAHURDAN ÖNCE İLAÇ
Ülser hastaları oruç tutabiliyor mu?
Reflü ve ülser şikayeti olanların, Ramazan ayından önce mutlaka hekime başvurmalarını öneriyoruz. Ülser iyileşmişse oruç tutabilir. Ancak bu hastaların günde bir tane mide koruyucu ilaç almaları gerekmektedir. Çünkü ülser yeniden ortaya çıkabilir. Sahurda yemekten önce alınan koruyucu hap, oruç esnasında mide şikayetlerinin ortaya çıkmasını engelleyecektir.
ORUCA ENGEL OLAN HASTALIKLAR
Şeker hastaları (diyabet)
Kalp yetmezliği olanlar
Kemoterapi alan hastalar
Ağır kansızlığı olanlar
Ağır karaciğer hastaları
Böbrek yetmezliği olanlar
Pankreatiti olanlar
Aktif mide veya oniki parmak ülseri olanlar
Midesi ameliyatla küçültülen hastalar
İshali olanlar
REFLÜ ORUCA ENGEL Mİ?
Her yıl Ramazan ayında reflü hastaları, bize oruç tutabilip tutamayacaklarını soruyor. Endoskopide yemek borusunun alt ucunda aside bağlı hasarlanma olup olmadığına bakılıyor. Hasarlanma olduğunda eroziv reflü hastalığı deniliyor ve bu da dört evreye ayrılıyor. Evre D, en ağır reflü tipini, evre A ise en hafif reflü tipini ifade ediyor. Bu nedenle A tipi reflü hastaları oruç tutulabilir. Diğer evrelerdeki reflü hastalarının oruç tutması halinde hastalıkları ilerleyebilir. Genelde bu kişilerin, sık aralıklarla ve az miktarda yemesi lazım. Çok yerse reflü artıyor. Oruçta öğün sayısı ikiye iniyor. Oysa biz, bu hastalarımızın dört- beş öğüne bölerek her bir öğünde az yemelerini isteriz. Sahurda yemek yedikten sonra hafiflerin iki, ağır reflüsü olanların ise üç saat yatmamasını istiyoruz. Ramazan'da şikayetleri artan reflü hastalarının önemli bir kısmı beklemeyip yatıyorlar. Bu durumda reflü ilerliyor. İlacın da faydası olmuyor. Reflü şikayeti olan fakat endoskopide bulgusu olmayan hastalar 'Eroziv olmayan reflülü hastalar' olarak adlandırılıyor. Bu gruptaki hastalar, reflü ilaçlarıyla oruç tutabiliyor.
İFTARINIZA ILIK YAZ ÇORBASI İLE BAŞLAYIN!
Acıbadem
Kadıköy Hastanesi Beslenme Uzmanı Şengül Sangu Talak, 15-16 saatlik açlıkla tutulacak bu yılki oruç ayındaki beslenmede nelere dikkat edileceği hakkındaki soruları şöyle yanıtladı:
İftar ve sahurda bu uzun açlıktan sonra ne yemek gerekiyor?
Kahvaltının günün en önemli öğünü olduğunu hatırlayın! Bu nedenle mutlaka sahura kalkmalısınız. Sahurda hazmı kolay, yüksek enerji içeren besinler tercih edilmelidir. Yeterli ve dengeli bir sahur ile gün boyu enerjik ve tok hissedebilirsiniz.
KÜÇÜK LOKMALAR YİYİN
Sadece su mu içelim? İçecekleri çeşitlendirirsek neyi tercih edelim?
Sahur ve iftarda yeterli sıvı alımına (1.5-2 litre) dikkat edin. İftardan sahura kadar olan süreçte sık aralıklarla su tüketmeye özen gösterin. Mide ve sindirim sistemini rahatlatacak bitki/ meyve çayları, şekersiz komposto, ayran gibi içecekleri tercih edebilirsiniz.
Uzun süreli açlıklar ve yemeklerden sonra kabızlık oluyor. Kabızlığa karşı ne yapılmalı?
Uzun süreli açlık nedeniyle bağırsak hareketlerimiz azalır ve sindirim sisteminin çalışamaması nedeniyle kabızlık gibi problemler ortaya çıkabilir. İftar ve sahurda, birden yüklenerek çok miktarda ve ağır yemekler yenildiğinde aşırı hazımsızlık ve gaz olur. Bu nedenle öğünlerinizi mutlaka çok küçük lokmalar halinde ve yavaş yavaş yemelisiniz. Ramazan ayı süresince sindirim sisteminizin sağlığı için; yeterli su ve sıvı alımıyla beraber, posa içeriği fazla olan sebze yemeği ve yeşil salata, miktarına dikkat ederek meyve, tam tahıllı ekmek ve probiyotik yoğurt tüketmenizi öneririm.
PİDE YERİNE ÇAVDAR!
Pide tüketirken nelere dikkat edilmeli?
Ramazan'a özel 'Ramazan pidesi'nin orta boyunun sekizde birlik bir diliminin, bir dilim ekmek yerine geçtiğini bilerek, uygun miktarlarda tüketebilirsiniz. Fakat burada bir hatırlatma yapmak istiyorum; beyaz unla hazırlanmış sıcacık pide kan şekerinizi hızla yükseltir ve kısa süre içerisinde aynı hızla kan şekerinin düşmesine neden olur. Bu nedenle pide yerine kepekli, çavdar gibi esmer ekmek tercih edilmesi tokluk daha doğru olacaktır.

YÜRÜYÜŞ YAPIN
Orucu çorbayla açın derler, faydası var mı?
İftarda, çorba gibi hafif yemeklerle başlangıç yapıldığında sindirim sistemi bunu daha çabuk tolere edebilir. Unutmamanız gereken; çorbayı çok sıcak içmemek ve daha sonra ana yemeğe geçene kadar 20 dakika beklemektir.
Çok uzun süre aç kalıp yedikten sonra spor yapalım mı?
Fiziksel aktivite Ramazan ayında da ihmal edilmemelidir. İftardan bir saat sonra, 20 dakikalık yürüyüşünüzü mutlaka yapın.
DÖRT HURMA YETERLİ
Hurmayı kaç tane yemek idealidir?
Orucunuzu hurma ile açmak isterseniz; dört adet hurmanın bir porsiyon meyveye eşit olduğunu bilerek uygun miktarlarda tüketebilirsiniz. Kan şekeri hassasiyeti olanlar, başlangıcı hurma ile yapmak yerine, bir miktar besin tükettikten sonra tercih ederlerse daha sağlıklı olur.
Dışarıdaki iftarlarda sofraya şarküteri ürünleri de geliyor. Hiç mi yemeyelim?
İftariyelikler, pastırma, salam, sosis gibi şarküteri ürünleri, kızartma, kavurma vb. yağlı yiyeceklerden, hamur işleri, acılı ve baharatlı yemeklerden, şerbetli-kızarmış tatlılardan mümkün olduğu kadar uzak durmaya özen gösterin.
GÜNAYDIN sordu, Uzm. Dr. Ayla Önal anlattı.
Hazırlayan: Esra Tüzün
YARIN: ÇOCUKLAR ORUÇ TUTABİLİR Mİ?