Son Güncelleme: Salı 20.09.2011
İki yılda 20 santim
Geç ergenliğe giren çocuklarda boy uzaması yaşıtlarının gerisinde kalıyor. Prof. Dr. Atilla Büyükgebiz, "Büyüme hormonu eksikliği geç ergenlik nedenidir ve mutlaka tedavi edilmesi gerekir. Ailelerin korkmasına gerek yok" diyor
ARADAKİ AÇIĞI KAPATAMAZ
Ergenlik öncesinde de büyümenin normal gidiyor olması lazım. Ergenlik dönemine normalin altında boy uzunluğu ile giren çocuk, ergenlikte bu açığını kapatamaz. Tedavi edilmezse de, akranlarını yakalayamaz. Çocuğun doğum boyu ve kilosu bile ergenlikte uzayacağı boyu belirler. Hatta anne karnındaki beslenme, çocuğun büyümesini bozabilir.
Ergenliğin ortalama dört yıl sürdüğü düşünülürse, ilk 6-12 aylık zaman diliminde hızlı boy artışı oluyor. Kız çocukları 20-25, erkek çocuklar ise 25-30 santimetre uzuyor. Bu dönem; erkeklerde 13-14 yaşlar, kızlarda ise 11.5-12 yaşlar arasındadır. Daha sonraki yıllarda ise büyüme yavaşlayarak devam eder. Seks hormonları nedeniyle kıkırdaklar kemikleşmeye başlayınca da kemik yaşları ilerler.
ÂDET SONRASI YAVAŞLIYOR
Bu hormonlar, boy uzamasını destekliyor ama kıkırdaklardaki kemikleşmeyi de sağladıkları için kemik yaşını ilerletip bir süre sonra boy uzamasının durmasına neden oluyor. 11-12 yaşlarında ergenliğe giren bir çocukta, en hızlı boy artışı 13-14 yaşlarında oluyor. Bu dönemde 8-10 santimlik hızlı bir boy artışı söz konusudur.
Büyüme, 18 yaşına kadar her yıl biraz daha azalarak devam eder. Kızlarda ise 10 yaşından itibaren göğüslerin büyümesi ile ergenliğe giriş başlar ve boy uzaması hızlanır. En hızlı uzama âdet öncesi yaşanır. Âdetin ardından büyüme yavaşlar ve üç yıl sonra 7-8 santimetreyle tamamlanır. Âdetleri düzensiz olan kız çocuklarında boy artışı biraz fazla olur.
YÜZÜ BÜYÜMEYEN ÇOCUKTA HORMON EKSİKLİĞİ VARDIR
Boy artışını, direkt olarak büyüme hormonu etkiler. Belli bir yaşa kadar normal büyüyen çocukta, boy artışında duraklama veya yavaşlama olabilir. Çocuk yaşıtlarından geri kalmaya başladığı zaman; herhangi bir beslenme bozukluğu, kronik hastalığı yoksa hormon eksikliğini düşünürüz. Tiroid ve büyüme hormonu eksikliği, en sık rastladığımız boy kısalığı nedenleridir. Büyüme hormonu eksik olan çocuklar hafif kiloludur ve yüzleri yaşlarına göre daha çocuksudur. Bu çocuklar ergenliğe de geç girerler.
UZAYANA KADAR SÜRER
Büyüme hormonu veriyoruz. Tedavi boyunca hasta, her akşam yatmadan önce insülin iğnesi gibi çok ince bir iğne ile ve özel bir kalem yardımıyla enjeksiyon yapar. Bu enjeksiyonlar, çocukların kendi kendilerine uygulayabilecekleri kadar basittir.
ANNE VE BABASININ BOYU ÖRNEK OLMAZ
Çıplak ayakla ölçülen boyun, yaş ve cinsiyete göre normal büyüme eğrilerinin alt sınırlarında olması, kısa boy göstergesidir. Yapılan en büyük hata, anne ve babanın boyunu örnek gösterip "Sizin boyunuz kısa, çocuğun boyu da ancak bu kadar olur!" demektir.
GECİKEN VAKALARDA BAŞARI ORANI DÜŞER
Büyüme hormonu eksikse yerine koyuyoruz. Uzmanlar uygun dozu hesaplayarak, belirli aralıklarla kontrol ederek tedaviyi sürdürüyor. Sağlıklı bir çocuğun kanser olma riski neyse, büyüme hormonu eksikliği tedavisi olan çocuğun da riski o kadardır. Ailelerin hekimlerine güvenip tedavi yaptırmaları gerekiyor. Geciken vakalarda yeterli başarıyı yakalayamıyoruz. Büyüme hormonu eksikliği olan bir çocuk, tedavi ile ilk yıl 12, sonraki yıl da sekiz santimetre büyüyor.
ERKEN ERGENLİK TEDAVİ EDİLMELİ
Ergenliğin kız çocuklarında 8, erkeklerde ise 9 yaşından önce başlamasına erken ergenlik diyoruz. Erken ergenliği daha çok kızlarda görüyoruz. Sekiz yaşından önce meme büyümesi başlıyor, östrojen salgılanması ile hızlı boy artışı oluyor. Bu çocuklar başlangıçta uzun oluyor ama tedavi edilmezlerse erişkin boyları kısa kalıyor.
ERKEKLER GECİKİYOR
Anne-babalar, çocuklara 'hormon verilmesinin zararlı olabileceğini' düşünebilirler ama endişeleri yersizdir. Çocuk mutlaka tedavi edilmelidir.
Ergenlik gecikmesini daha çok erkek çocuklarda görüyoruz. 14 yaşına kadar testislerin büyümemesi, ergenliğin gecikmesidir. Kızlarda ise 14 yaşına kadar memelerin büyümemesi, geç ergenlik göstergesidir. Çocuğun boyu kısa kalır...
KIZLARDA UZAMA 16-17'SİNDE BİTER
Âdet gördükleri günden itibaren kız çocuklarının boyları 6-7 santim uzayıp, 2-3 yıl içinde durur. Bunun sebebi; âdet gördükten sonra artmaya başlayan östrojen hormonunun büyüme kıkırdaklarını kapatmasıdır. Dolayısıyla; regl olan kızların boyu daha fazla uzamaz. Kız çocuğu, 14 yaşında âdet görmüşse büyümesi 16-17 yaşında tamamlanır. "Kızlarda boy uzaması 18'e kadar devam eder" gibi yanlış inanışların bilimsel bir dayanağı yoktur.
AİLELER YAKINDAN TAKİP ETMELİ
Boy uzunluğunun değerlendirilmesinde kullanılan ölçü; o andaki boyun, hangi büyüme eğri diliminde olduğu ve büyüme hızıdır. Anne-babalar da çocuğun büyümesini yakından takip etmelidir.
EN SON HABERLER
- 1 Estetik çılgınlığı dur durak bilmiyor! "Ağlayarak geliyorlar" Bu fotoğrafa benzemek istiyorlar...
- 2 Sabahları içtiğiniz Türk kahvesine sadece 1 kaşık ekleyin! 1 haftada 3 kilo verdiriyor...
- 3 En çok bu bölgede görülüyor! Kan değerlerinize dikkat...
- 4 Kocaeli Şehir Hastanesi'nden Dünya Talasemi Günü'nde önemli uyarılar
- 5 Kalp krizinin sinsi sinyalleri! İlk önce bu belirtileri veriyor...
- 6 Bacak damarlarındaki büyük tehlike
- 7 Ne kadar hiperaktifsiniz? 10 soruda kendinizi test edin...
- 8 Kalp krizinin sinsi sinyalleri! İlk önce bu belirtileri veriyor...
- 9 Ortopedi ve Travmatoloji alanında uzmanlar Konya’da bir araya geldi
- 10 Astım nöbetine dikkat