Akıl hastaneleri artık yalnızca Uganda'da var

İstanbul Tıp Fakültesi'ne Liyazon Psikiyatri'yi kuran Prof. Dr. Sedat Özkan psikiyatride pek çok şeyin artık değiştiğini söylüyor. Özkan, kafamızda canlandırdığımız akıl hastanelerinin ve filmlerden aklımızda yer eden terapi seanslarının artık eskilerde kaldığını belirtiyor. Humanite Psikiyatri Gündüz Hastanesi'ni açan Prof. Dr. Sedat Özkan pisikiyatrideki bu yeni dönemi anlattı:
En iyi psikolojik tedavi sizce nerede yapılıyor?
Binlerce insanın tecrit edilerek kapalı parmaklıklar ardında tedavi edildiği depo hastaneler artık kalmadı. Bu tip hastaneler yalnızca Uganda gibi ülkelerde var. Bu yolla zaten psikiyatri tedavisi yapılması da imkansız. Bir hastanın yatması gerekiyorsa kliniğe yatırılabilir. Süresi de mümkün olduğu kadar kısa tutulmalıdır. Kişinin tedavisinin yapılıp en kısa zamanda topluma kazandırılması gerekli.
GÜNDÜZ HASTANESİ
Peki, muayenehane anlayışı da bitti mi artık?
Evet, bence sona erdi. Muayenehaneler tedaviler için yeterli olmuyor. Psikiyatride yeni sistem gündüz hastane modelidir. Psikiyatri hastalarını aile ve toplumdan koparmadan hastane hizmetlerinin tümü ve tedavileri yapılmalı ama hastaların kısa süreli hastanede tutulup sonra yaşamlarına dönmeleri sağlanmalıdır.
geç kalınmamalı
Bazı hastaları topluma geri kazandırmak suç işlemelerine yol açmaz mı?
Akıl hastalarının daha çok suç işlediği inanışı tamamen yanlıştır. Şizofreni hastalarının cinayete meyilli olduğu düşünülür ama ben buna inanmıyorum. Kronik şizofreni hastalarının beyinlerinin yüzde 10'unda bozulma vardır, ne kadar erken teşhis edilirse o kadar çabuk sağlıklarına kavuşurlar.
Peki, tehlikeli değiller mi?
Bakın bu konudaki korkularımız aslında ön yargılarımızdan kaynaklanıyor. Ben genelevlerde de hapishanelerde de psikiyatri araştırmaları yaptım. Ortaya çıkan fikir şu oldu: Genelevdeki kadınlar kader mahkumu değiller. Onların çoğu benzer öyküleri anlatsa da, zorunlu olarak genelevde çalıştıklarını söyleseler de aslında çoğunda kişilik bozukluğu bulunduğunu keşfettik. Hapishanedeki insanların yanında olunabilseydi, cinayetlerin büyük bir çoğunluğunun önlenebileceğini gördük. Psikiyatride geç kalmamak çok önemlidir. Bu nedenle o kişilere zamanında müdahale edip onları topluma kazandırmak şarttır.
İNTİHAR YÜZÜNDEN KİMSEYİ KAYBETMEDİM
İntihar eğiliminde olanlara ne yapmak lazım, bunu bile bile o kişileri evde tutmak çok tehlikeli olmaz mı?
Bazı hastalar için klinik tedavi gerekebiliyor. Ancak bunu mümkün olduğu kadar aza indirmek lazım. Ben bugüne kadar hiçbir hastamı intihar nedeniyle kaybetmedim. Hızlı tedavi önemlidir, yatış süresini azaltmak tedavinin başarısını sağlar. Tekrar ediyorum 32 yıllık hekimlik hayatımda hiçbir hastamı kaybetmedim. Hastalar takibim altındadır ve tedavileri dışarıda da olsa mutlaka yapılır.
DIŞARIDA TEDAVİ EDİLEBİLİR
Alkol ya da madde bağımlılığı olan kişi, ne kadar hastanede yatarsa o kadar yararlıdır diye bir yaklaşım yok. 12 saat içinde detoks uygulanabilir. Bu, en fazla 48 saat sürer ve hastalar daha sonra terapi uygulanmak kaydı ile taburcu edilebilirler. Yatarken alkolden ya da maddeden uzak duran kişi dışarı çıkınca bunlara sarılacak diye bir şey de yok.