Psikiyatrist hastasının arkadaşı olamaz

İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi'nde 'Liyezon Psikiyatri' (Hastalara psikiyatrik tıp hizmeti verir, genel tıp ile psikiyatri arasındaki bağlantı ve işbirliğini yürütür) bölümünü kuran Prof. Dr. Sedat Özkan, 'Humanite Psikiyatri' ile gündüz hastanesi modelini Türkiye'ye getiriyor. Psikiyatrinin günlük hayatın içine girdiğini ve 'deli doktoru' algısının değiştiğini anlatan Prof. Dr. Özkan, psikiyatriye dair zihinlere yerleşen klişelerle ilgili sorularımızı yanıtladı:
SORUNLAR MASAYA YATIRILIR
Psikiyariste giden hasta ilk önce çocukluğunu mu anlatır?
Her şeyini anlatır. Bedenini, beynini, ruhunu, ilişkilerini, hayallerini, hayal kırıklıklarını kişiyle birlikte masaya yatırırız. Kırgınlıklar, ya tamir edilir ya da yeniden yapılandırılır.
Çocukluktaki travmalar bugünkü rahatsızlıkların temeli midir?
Çocukluk dönemindeki travmalar, farkında olmadan yerleşik kalıplar yaratabiliyor. Örneğin, ucuz çapkınlık yapan ve şiddet uygulayan bir baba modeliyle büyüyen kız çocuğunun kafasında; erkeklere ilişkin bir kalıp oluşuyor. Bu sorunun giderilmesi için travmanın uzantılarının tüm yönleriyle ele alınması öneriliyor.
AMAÇ ŞİRİN GÖRÜNMEK DEĞİL
Psikiyatrist hep anlayışlı müşfik midir, arada hastasına tepki de gösterir mi?
Psikiyatri uzmanının yaptığı ya da yapmadığı, söylediği ya da söylemediği her şey; hastanın yararınadır. Cerrahi girişim nasıl hastanın canını acıtsa da onu nasıl iyileştiriyorsa, psikiyatri uzmanı da tedavinin gerektirdiği davranışlarda bulunur. Amaç, şirin gözükmek değildir. Tedavi etmek, gerekirse yüzleştirmek ve kişinin kendi tedavisinde, hayatında sorumluluğunu almasına yardımcı olmaktır. Hasta hekim ilişkisi tedaviye dönük bilimsel, ahlaki ve insanidir
CİNSİYET GÖZETİLMEZ
Psikiyatrist hastasıyla arkadaş olabilir mi? Psikiyatrist hastasının en yakınıdır ama arkadaşı değildir. Zaten arkadaşlık ayrı, hekimlik ayrıdır. İlişki, tedavi ilişkisidir.
Psikiyatristle aradaki mesafe kalkınca hastanın psikiyatristine saygısı eksilir mi? Saygı zedelenirse sınır bozulur. Saygı ise en temel insani değerdir.
Psikiyatrik tedavide doktorun cinsiyeti hastalar için önemli midir? Psikiyatri uzmanı, kuaför seçer gibi seçilmez. Bilimin cinsiyeti olmadığı gibi bilimi uygulayanların da cinsiyeti yoktur.
ERKEKLER BAŞI DERDE GİRİNCE ÇÖZÜM ARAR
Sürekli mutsuz olanlara ne önerirsiniz?
Mutsuz kişiler tembellikten beslenir. Bu konuda atılması gereken en önemli adım, kişinin önce mutluluğun ne olduğunu ortaya koyması, sonra da mutsuzluklarıyla yüzleşmesidir. Mutluluk; çaba, mücadele, öğrenme, iletişim, paylaşım ve adaptasyon sonucunda elde ediliyor.
Psikiyatriste kadınların daha çok gitmesi, onların psikolojik sorunlara daha yatkın olduğunu mu gösterir?
Kadının anaç yapısı ve sorumluluk anlayışı, bunun başlıca nedenleri arasında. Ruhsal bozukluklara kadınlarda daha fazla rastlanması, onlardaki ruhsal bozukluğun daha çok olmasından değil, erkeklerin kendi başlarının çaresine bakmayı tercih etmelerinden kaynaklanıyor. Erkek, doktora 'koruyucu sağlık' anlamında başvurmak yerine, sadece başının derde girdiğini düşündüğü zamanlarda gidiyor. Bu tüm dünyada geçerli...