1 saniyelik anjiyo futbolcuyu kalp krizinden korur

Kalp-damar hastalıklarında tanı yöntemi olarak kullanılan klasik anjiyonun yerini artık sanal anjiyo aldı. Eskiden yüksek radyasyon oranı ve hatalı sonuçları nedeniyle eleştirilen sanal anjiyo, teknolojik gelişmeler ışığında geliştirildi, riskler kalktı. İstanbul Cerrahi Hastanesi'nden Prof. Dr. Melih Us; sanal anjiyo ve kalp check-up'ıyla ilgili soruları yanıtladı.
Son zamanlarda futbol sahalarında ani ölümler yaşanıyor. İtalyan futbolcu Piermario Morosini'nin ölümü de çok trajik oldu...
Bunun en önde gelen sebebi ani kalp krizidir. Anjiyo dışında kalp damarlarını doğrudan gösteren başka yöntem yok! Futbolcular, her yıl kontrollerden geçiriliyor ama onlara en fazla eforlu EKG yapılıyor. Günümüzde 1 saniyede anjiyo imkanı varken; ağır sporlarla uğraşan sporculara BT Anjiyo yani sanal anjiyo yapılabilir. Ben futbol kulüplerine bu öneriyi götürdüm.
YÜZDE 100 DOĞRU TANI
Kalp kontrolünden temiz çıkan birinin kalp krizi geçirme riski sıfırlanmış sayılır mı?
Önceden bir hasta bize geldiği zaman, EKG, eforlu EKG ve ekokardiografi yapılırdı. Ancak bu yöntem, gerçeği yüzde 80 oranında gösteriyordu. Koroner kalp hastalığından şüpheleniliyorsa, klasik anjiyo yapılırdı. Şimdi ise 640 BT anjiyoyla, 1 saniyede hiç damara girmeden, bütün damarları görmek mümkün. Eskiden temiz çıkan tetkiklere rağmen, kalp krizi geçirme riski vardı ama şu anda teknolojinin tüm olanaklarını kullanarak yüzde 100'e yakın tanı koymamız mümkün.
30 YAŞINDA YAPTIRILMALI
Kaç yaşında yaptırılabilir?
30 yaşında yapılmalı. Damar sertliği bu yaşlarda oluşmaya başlıyor, 15-20 yıl içinde de damar tıkanıyor. Hastalığın önünde olmak önemli. Tedavi gerekli değilse; beş yılda bir tekrarlanması yeterli... 10 yıl içinde hiç radyasyon verilmeden anjiyo yapmamız da mümkün olacak. Zaman sınırlaması da kalkacak.
Kolesterol tartışmaları son zamanlarda kafamızı karıştırıyor...
10-15 yıl önce biz hastalarımıza by-pass yaptığımızda veya stent taktığımızda "Hiç merak etmeyin, bu sizi idare eder" derdik ama bir süre sonra benzer şikayetlerle geri geliyorlardı. Baktık ki; kötü kolesterolü normal sayılan yani 130 olan hastaların da damarı tıkanıyor. Kötü kolesterol hedefi 110'a kadar çekildi. Ama sonra yine tıkandığı görüldü, bu sefer de "Bu değeri 90'a indirelim" dendi. Sonra iyi ve kötü kolesterolün aslında alt grupları olduğu tespit edildi. Alt gruplarına bakmadan yaptığımız tedavilerin, yanıltıcı olduğu saptandı.
AZ RADYASYONLA MÜKEMMEL GÖRÜNTÜ
Sizin tıp dilinde BT dediğiniz sanal anjiyo bir dönem çok eleştiriliyordu. Şimdi görüşler değişti mi?
Sanal anjiyo makineleri dediğimiz hızlı tomografi cihazlarının; ilk gelen nesilleri 16 ve 32 kesitlilerdi. Kalpten daha yavaş çalıştığı için hata oranı yüksekti, bu nedenle de güvenli bulunmuyordu. 64 kesitliler çıkınca, hata oranı çok azaldı ancak bu kez radyasyon problemi başladı. Radyasyonu daha da azaltmak için 256, 320 ve 640 kesit BT anjiyolar çıktı ve radyasyon 1-1.5 birime kadar indi. Günümüzde ise son teknoloji ürünü olan sanal anjiyolar, çok az radyasyonla, damarı üç boyutlu olarak gösterebiliyor. Kesit sayısı artıkça görüntü kaliteleri de mükemmel boyutlara ulaştı.
İDEAL KOLESTEROL DEĞERİ KİŞİDEN KİŞİYE DEĞİŞİR!
İdeal kolesterolü olan birinin bile kolesterol ilacı alması gerekebilir mi?
Bazen gerekebilir. İdeal kolesterol değeri, kişiye göre değişir. Herkesin genetik yapısı, damar yapısı, hayat tarzı ve metabolizması farklılıklar göstermektedir. Bizim gibi gelişmekte olan ülkelerde; bu tip genellemeler yapıldığı zaman, hedeflenen sonuca ne yazık ki ulaşılamıyor. Şah damarı, kalp damarları, böbrek damarları ve bacakları besleyen damarlar; öncelikli olarak damar sertliği olarak bilinen damar hastalığından etkilenen dört grup. Bu dört grupta hastalık olduğunda; kişinin hayatı temelden etkilenir. Bizim amacımız onları bu hastalıklardan korumak. Bunun ilk şartı da; damar iç duvarını korumak ve buraya yapışan kolesterolleri kontrol altında tutmak. Bu sebeple ideal hedef kolesterol değerini kişiye özel değerlendirmek ve tedaviyi kişiye özel planlamaktır.
YÜZDE 50 TIKANIKLIK VARSA KLASİK ANJİYO GEREKİYOR!
Sizce artık kasıktan girilerek yapılan klasik anjiyo gereksiz mi?
Sanal anjiyo tanı yöntemlerinden birisi... Sanal anjiyoda eğer damarlarda yüzde 50'nin üzerinde bir darlık görülüyorsa ve damara müdahale gerekiyorsa, bir sonraki aşamaya geçilmesi ve tedavi amaçlı klasik anjiyonun yapılması gerekiyor. Eğer yüzde 50'nin altında darlık varsa, klasik anjiyoya gerek kalmıyor. Sanal anjiyonun biz hekimlere sunduğu diğer bir hizmet; bize damarın hem iç, hem de dış duvarını gösteriyor. Böylece damarları tıkayan yağ plakları ayrıntılı olarak görülebiliyor. Hatta bu yağ plağının tehlike boyutunu da; yumuşak mı, sert mi olduğunu da gösteriyor.
KOLDAN YAPILIYOR
Bu arada klasik anjiyodaki gelişmeler ışığında artık; benim ekibimdeki kardiolog arkadaşlarım, anjiyoyu kol damarından yapabiliyor. Böylece hasta kısa zamanda ayağa kalkıyor.