Dünyadaki ilk yüz nakline üniversite izin vermedi

Türk Plastik, Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Derneği Yönetim Kurulu Üyesi ve Estetik, Plastik ve Onarım Mikrocerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Murat Topalan; Türkiye'deki yüz nakli konusundaki ilk çalışmayı yapan doktorlardan biri... Karın derisinden yanık yüze deri nakli yaparak tıp literatürüne giren Topalan'ın; Antalya'da son yapılan yüz naklinde de imzası var. Ancak Topalan, yıllarca uğraştığı halde yüz naklinin yapılabilmesi için İstanbul Üniversitesi'ni ikna edememiş. Hatta bu nedenle üniversiteden de ayrılmış. Topalan'la fantastik nakillerin İstanbul'daki üniversitelerde neden yapılamadığını konuştuk.

ÇOK İYİ KONUMDAYIZ
Türkiye yüz naklinde geç mi kaldı?
Bütün dünya buna hazırlanırken, teknik olarak biz de buna hazırdık. Sadece bu gerçeği ortaya koyacak, bu geleceği görebilecek bir vizyon eksikliğimiz vardı. Bunun çok masraflı olduğunu ve yapılamayacağını söylediler bana. "Biz teknik olarak bunu yapabiliriz ama transplantasyon ile ilgili bize destek verin" dedik. Buna bile yardımcı olmadılar.
Bu durum sizi üzmedi mi?
İstanbul Üniversitesi'nden, Türkiye'nin en eski ve köklü tıp fakültesinden bahsediyoruz. Belki de dünyadaki ilk nakil burada yapılmadığı için üzülüyorum. Çok basit bir destek ile bunu başarabilirdik. Son olarak geçen sene yönetmelik ortaya çıkıp ruhsatlar alınırken; ben de rektörümüzden yüz nakilleri ile ilgili görüşmek üzere randevu talep ettim ama randevu bile alamadım. Olmayınca da bıraktım.
Sizce İstanbul Üniversitesi veya Cerrahpaşa, neden bu operasyonda geri kaldı?
Türkiye aslında yıllardır bu işe hazırdı. Ülkemiz estetik plastik cerrahi ve onarım mikrocerrahisi biliminde dünyada çok saygın bir konumda... Aynı zamanda bilgi, beceri ve deneyim açısından da bu işi yapabilecek cerrahlar var. Buradaki sorun; güçlü bilimsel kaynakların ve deneysel araştırmaların tam oturmamasıydı. Etik olarak ve hukuksal olarak mevzuata uygun olması gerekiyordu. Bu ancak geçen sene yapılabildi. Bilinmeyen bir şeyi oluşturmak çok zordur. İlk yüz nakli özel izinle yapıldı.
Ne yapılması gerekiyordu peki?
Üniversite ortamında bunun yapılabilmesi ancak rektörlük seviyesindeki bir destekle mümkün olabilir. Sağlık Bakanlığı yeni bir boyut açmış ve destek olmuştur ama üniversite tarafından desteklenmediği sürece bunun devamı söz konusu olamaz. Vizyon isteyen bir işti ve Akdeniz Üniversitesi de bunu gerçekleştirdi. Akdeniz Üniversitesi rektörünün desteği bu nakillerin yapılmasını sağlamıştır.
BU BİZİM HAKKIMIZDI DİYE ÜZÜLDÜM
Dünyada ilk yüz naklinin yapıldığını öğrenince neler hissettiniz? Kendimi iyi hissettim desem yalan olur; "Bu bizim hakkımızdı" dedim. Fransa'da yapılan olguyu görünce sinirlendim çünkü iyi seçilmiş bir hasta değildi. Diğer taraftan bakınca; yeni ilklerle devam etme şansı hâlâ var. Akdeniz Üniversitesi'nde Ömer Özkan ve ekibi tarafından bu yılın başında yapılan nakilde, ülkemiz böyle bir yeniliğe imza attı.
DOĞRU HASTA SEÇİMİ ÇOK ÖNEMLİ
Yüz nakillerinin; kalp ve karaciğer nakilleri gibi hayati olmadığı tartışıldı...
Tabii ki kalp ya da karaciğer nakilleri hayati önem taşıyabilir ama yüz nakli de bence en az onlar kadar önemli. Bu biraz hayattan ne anladığınıza bağlı... Bu ameliyat; yalnız yaşayan, evden dışarıya bile çıkamayan, eve mahkum insanlar için hayati çünkü yaşam kalitesi demek! Bu konu bilim dünyasında da çok tartışıldı. Doğru hasta ile yola çıkıldığı zaman, diğer organ nakilleri kadar gerekli olduğu kabul edildi.
"SİZ KENDİ REKLAMINIZI YAPMAYA ÇALIŞIYORSUNUZ"
Bilimsel çekememezlik Türkiye'de ilklerin olmasını engelliyor mu sizce?
Daha dünyada yüz nakli yapılmadan önce, benim de büyük çabalarım, temaslarım ve isteklerim oldu ama maalesef tek başıma uğraştım. Biz, dediğim gibi, buna yıllar önce hazırdık. Ben bunun olabileceğini pek çok insanla da paylaştım. Oradaki büyüklerim bana, "Siz kendi reklamınızı yapmaya çalışıyorsunuz, biz böbrek bulamıyoruz, olmaz öyle şey" dediler. O dönemde; bir ülkenin uluslararası anlamda tıpta haber olmasının iki yolu vardı. Birincisi; tüm insanlığa yararlı olacak yeni bir şey bulmak. Ancak böyle bir çalışmanın bizim ülkemizde yapılma olasılığı düşük çünkü çok büyük altyapı gerektiriyor. İkincisi ise bir ameliyat yapmak. O ameliyat da yüz nakli olabilirdi. İlk bizde yapılsaydı bu gelişme tüm dünyada haber olacaktı.
YARIN: MÜKEMMEL BİR YÜZ VAR MIDIR?