Çocuk ritüellere bayılır

Çocuk Gelişim Uzmanı Şenay Yılmaz; çocuk psikolojisiyle ilgili merak edilen soruları yanıtladı...
Kaygılı olan annebabalar, güvensiz annebabalar mıdır?
Kısmen evet. Kısmen diyorum çünkü güvensiz olmaları bilerek yaptıkları bir şey değil. Sürekli olası sorunlara karşı hazırlıklı olmanın, normal olduğunu düşünürler. Aslında haklıdırlar ancak çocuklarına verdikleri mesaj, "Dış dünya güvenilir değil" şeklinde olur. Bu durumda çocuk, dünyayı ve çevreyi güvensiz olarak algılar.

KAYGILI ÇOCUK HEP ANNESİNİN KUCAĞINDADIR
Kaygılı ebeveynler, kaygılı çocuklar mı yetiştirir?
Dışarı çıkarken "Doğalgaz kapalı mı?", "Pencerenin kilitleri tamam mı?" şeklindeki kaygılar; çocuğa sürekli olarak tetikte olma gerekliliğini hissettirir. Bu nedenle bir kere yaşadığı olumsuz olayın arkasından, bir sürü olumsuz olayın geleceğini düşünür. Bu düşünce; hem arkadaşlık ilişkilerini, hem derslerini, hem de sosyal iletişimini olumsuz etkiler.
Kaygılı çocuk neler yapar?
Korkaktır, ürkektir, kendini savunmasız görür. Birilerinin yanındayken hep annesinin kucağında ya da bacaklarının arkasındadır. Geceleri yalnız yatmaktan ve karanlıktan korkar. Başarılı olmadığında, insanların onun sevmeyeceğini düşünür. Mükemmeliyetçidir. Sürekli kafasında birkaç planla dolaşır. Riskli işlere girmek istemez.

MÜCADELE ETMEK YERİNE KAÇMAYI TERCİH EDER
Kaygılı çocuğu ileride bekleyen sorunlar nelerdir?
Çok zeki olmasına rağmen okulda başarısız olabilir. Sınavlarda heyecanlanmasından dolayı düşük not alabilir. Bu nedenle okulu bile bırakabilir. Arkadaşlık ilişkilerinde lider değildir. Genelde kurallara uyum sağlayan bir tarzı vardır. Kendini göstermeye cesaret edemez. Bu nedenle arkadaşları arasında sıradanlığını korur. İş hayatında sık iş değiştirme en fazla gördüğümüz sonuçlardandır. İşte yaşadığı zorluklarla mücade edemeyince kaçışı seçer.
Uykuda kabus gören çocuğa nasıl davranılmalı?
Çocuklar 2 yaşından itibaren kabus görmeye başlar. Gördükleri genelde vahşi bir hayvan ya da korkutucu bir çizgi film kahramanı olabilir. Çocuk, gördüklerini gerçek sanıp korkuya kapılır. O sırada üzerine gitmemeli, sarılıp sırtını okşayarak sakinleştirmelisiniz. Sonra rüyanın beynimizin bir oyunu olduğu ve gerçek olmadığını anlatmalısınız. Ancak çocukların gerçekle rüyayı ayırt etmeleri 4 yaşlarını bulabilir.
ÇİŞİNİ KAÇIRACAK OLURSA SAKIN CEZALANDIRMAYIN
Çocukların uyku esnasında çiş kaçırmaları sık görülen bir sorundur. Bu konuda neler yapılmalıdır?
Çiş kaçırma genelde iki nedenden görülür; ya genetiktir ya da çocuğun yaşadığı travmanın bir dışa vurumudur. Genelde çocuk, tuvalet eğitimi aldığı halde düzenli olarak çiş kaçırıyorsa; travmatik bir durum söz konusu olabilir. Korktuğu bir şey ya da o gün öfkelendiği bir şeye gösterdiği tepki olabilir. Önce sorunun nedeni araştırılmalı ve gerekli ise psikoterapi tekniklerinden faydalanılmalıdır. Saat ya da alarm yöntemi ya da ilaç kullanımıyla sorun çözülmeye çalışılmalıdır. Çocuk; çiş kaçırdığı zamanlarda dışlanmamalı, eleştirilmemeli ve cezalandırılmamalıdır.
Uyku sırasında çocuğun bir şeye sarılarak uyuması normal midir?
Normaldir. Bu sayede çocuk kendini güvende hisseder ve uykuya geçişi kolay olur. Bence bir sakıncası yok.