Tatil planı yaparken çocuğun fikrini alın

Doktorlar Eğitim Kurumu'ndan Uzman Psikolog Beyza Güllü, sömestir tatili ile ilgili sorularımızı yanıtladı...
Aileler çocuklarının yarıyıl tatilini planlarken nelere dikkat etmeli?
Aile içinde çocuğun tercihlerinin ve bireysel farklılıklarının gözetilmesi önemlidir. Bu yüzden tatil planı yapılırken, çocuğun fikrinin alınması gerekir. Bu da çocukları hem mutlu eder, hem de onların özgüvenlerini geliştirir. Tatil planı yapılırken çocuğun başarı durumu da dikkate alınmalıdır.
GERİ ADIM ATMAYIN
Notları kötü olan çocuğa ceza verilmeli mi?
Ceza kelimesini kullanmıyoruz. Burada doğru kelime yaptırım oluyor. Yaptırımla kastettiğimiz şey; çocuğu negatif bir durumun içine sokmak yerine onu pozitif bir durumdan mahrum bırakmaktır. Anne-babalar yaptırımı belirledikten sonra üç kurala uymak zorunda. En önemlisi, birinin hayır dediğine diğeri evet dememeli. İkinci önemli nokta ise, yaptırım uygulanırken sevgi akışında bir kesinti olmamasıdır. Üçüncüsü ise ebeveynin geri adım atmamasıdır. Bir ebeveyn, yaptırım uygularken geri adım atarsa, çocuk da bunu öğrenir. Kendi hayatında da çabuk pes eden, aldığı kararı uygulamak için gerekli dirayeti gösteremeyen bir birey haline gelebilir.
KIYASLAMAYIN
Başarısızlıkla ilgili çocuklarla nasıl konuşmak gerekiyor? Onları nasıl hırslandırıp başarılı olmaya yönlendirebiliriz?
Anne-babalar bu konuda ödüllendirme tekniklerinden faydalanabilirler. Kısa süreli ve uzun süreli hedefler belirleyip bu hedeflere ulaşmak için çocuğun neler yapması gerektiğini konuşabilirler. Motivasyonu arttırmak için uzman desteği alabilirler. Yapılmaması gereken ama birçok velinin hataya düşüp uyguladığı bir yöntem var; o da kıyaslama yoluna başvurmak. Yaşıtlarıyla veya kardeşleriyle kıyaslanan çocuğun özgüveni zedelenir. Buna ek olarak, çocuk ebeveynin bu davranışını içselleştirir; hayat boyu o da kendini başkalarıyla kıyaslar ve mutsuz olur.
Notları düşük bir çocuk sizce psikoloğa götürülmeli mi?
Evet, bu konuda uzman desteği almak ilk etapta sorunun kaynağını belirlemek ve o kaynağı iyileştirmeye yönelik strateji geliştirmek adına çok önemlidir. Çocuğun notlarının düşük olması motivasyon eksikliğinden, olumsuz arkadaş ilişkilerine veya çocuk depresyonuna kadar çok farklı faktörlerden kaynaklanıyor olabilir.
SÖMESTİRDE ÖDEV YAPMALI

Tatilde ödev verilmeli mi, verilmemeli mi?
Çocuğu çok bunaltmayacak şekilde ödev verilmeli. Çünkü öğrenilenleri tekrar ettirme fonksiyonu vardır. Edinilen bilginin uzun süreli belleğe kodlanması ve unutulmaması için 24 saat sonra, bir hafta sonra, bir ay sonra ve altı ay sonra tekrarlanması gerekir. Sömestirde yapılan ödevler de dolayısıyla tekrar niteliği taşır ve bilgilerin kalıcılığını pekiştirir.
Yarıyıl tatili boyunca aileler tüm zamanlarını çocuklarına mı ayırmalı?
Çocukların kimlik gelişimi, sosyal gelişimi ve değer yargılarının oturması açısından aileyle vakit geçirmeleri önemlidir. Ancak çocukların yaşıtlarına da ihtiyaç duyduğu unutulmamalı. Bu nedenle çeşitli kamplar veya spor faaliyetlerine de katılmalılar.
UYKU DÜZENİ ESNEMEMELİ

Çocukların uyku saatleri tatilde esnemeli mi yoksa buna ebeveynler mi karar vermeli?
Tatilde uyku saatlerinde esneme olması kaçınılmaz ama bunun fazla olmasını önermiyorum. Çocukların yıl içerisinde oturmuş olan biyolojik ritimleri etkilenmemeli. Yani vücutları belli bir saatte uyumaya ve uyanmaya alışmıştır; fazla esneklik biyolojik ritmi bozar. Okul açıldığında da çocuk eski ritmine dönmekte zorluk yaşar.
KENDİ BAŞINA ÇALIŞMASI GEREKİR

Tatil sürecinde ailelerin çocuklarına ders çalıştırması doğru mu?
Derslerine yardımcı olabilirler ama çocuğun dersini veya ödevini sahiplenmemeye dikkat etmeleri gerekir. 'Hadi birlikte ders çalışalım' demek yerine 'Kendi belirlediğin saatte ders çalışabilirsin; yardıma ihtiyacın olursa, ben buradayım' şeklinde bir tutum daha faydalı olur. Böylece çocuk, okul başarısının kendi sorumluluğu altında olduğu bilincini geliştirir. Ayrıca çocuk ödev yaparken aile de TV izleyip bilgisayar oyunu oynamamalı. Bu durum çocuğun motivasyonunu düşürür.