Bu ay tiroit ve hormon kontrolünüzü atlamayın!

Bahar aylarının gelmesiyle birlikte, vücudun savunma mekanizması da zayıflamaya başlıyor. Özellikle ani sıcaklık değişimleri metabolizmanın yavaşlamasına neden olabiliyor. Bu durumdan en çok bağışıklık sistemi etkileniyor. Bağışıklık sisteminde oluşan değişimler de tiroit hastalıklarına yol açabiliyor. Central Hospital'dan Dahiliye Uzmanı Dr. Salim Bereket, "Ülkemizde iyot eksikliği ve tiroit bezi hastalıkları oldukça yaygın. Bu sebeple rutin olarak bahar aylarında tiroit hormon kontrolleri ve checkup tetkikleri mutlaka yapılmalı" diyor.

HAVA ŞARTLARI ETKİLİYOR

Bahar aylarında yaşanan sıcaksoğuk hava değişimleri, vücudu ve genel sağlığı etkileyen en önemli nedenlerden biridir. Ani değişen hava şartları ve kısa süreli ısı farklılıkları vücudun bu sürece alışmasını zorlaştırır. Bu durum da vücudun strese girmesine yol açarak savunma sistemini zayıflatabilir. Bahar aylarında en çok bağışıklık sistemi olumsuz yönde etkilenir. Bağışıklık sistemi dengesinde yaşanan değişimler de tiroit hastalıklarına zemin hazırlayabilir. Özellikle bağışıklık sistemi mevcut düzeninden çıkarak, tiroit bezine ciddi hasar verebilir.

GEÇ FARK EDİLEBİLİR

Ağrı, ateş veya başka bir semptomla kendini belli etmeyen bu hasar kolayca tespit edilemediğinden, tiroit yetmezliği riski de meydana gelebilir. Tiroit yetmezliği oluştuğunda ise hastalık çoğunlukla geç fark edilir. Bu sebeple tiroit hormonlarının üretiminde azalmaya işaret eden belirtilerin çok iyi bilinmesi gerekir. Tiroit hormonlarındaki üretimin azaldığına işaret eden bazı durumlar vardır. Bunlar; ani başlayan ve şiddetli kabızlık, üşüme, saç dökülmesi/kırılması, ciltte solukluk, ayaklarda ve yüz bölgesinde mumsu mat bir solgunluk, adet düzensizliği, libido problemleri, kilo vermede zorluk çekmedir. Bunların yanı sıra uykuda düzensizlik, unutkanlık, yorgunluk, halsizlik, kas ve eklem ağrıları da diğer belirtilerdir.

HORMON TETKİKLERİ YAPILMALI

Tiroit hormon tetkiklerinin bahar aylarında yaptırılması oldukça önemlidir. Eğer hastaya tiroit hastalığı tanısı konduysa ve hasta ilaç tedavisine başladıysa, mevsim geçişlerinde daha özenli davranılması gerekir. Çünkü bahar aylarında metabolizma hızı olumsuz etkilenir ve tiroit hormon dengesinde değişiklikler meydana gelebilir. Tiroit hormonlarının yapı taşı iyottur. Vücuttaki iyot eksikliği tiroit bezi hastalıklarının artmasına yol açabilir. Ülkemizde iyot eksikliği ve tiroit bezi hastalıkları oldukça yaygındır. Bu sebeple rutin olarak bahar aylarında tiroit hormon kontrolleri ve check-up tetkikleri yapılarak mutlaka ilaç dozları yeniden düzenlenmelidir.

HİPERTİROİDİZM VE HİPOTİROİDİZM
Tiroit bezi, beden fonksiyonlarının düzenleyicisidir ve insan vücudunda çok önemli bir yere sahiptir. Tiroit bezi adeta bir orkestra şefi olarak değerlendirilebilir. Vücut ısısının, metabolizma hızının, merkezi sinir sistemindeki gelişimin, üreme ve büyümenin sağlıklı olabilmesi için tiroit bezi aktif rol oynar. Birden fazla tiroit hastalığı ve bozukluğu mevcuttur ancak en bilinen ve yaygın olanları hipertiroidizm (tiroit bezinin gereğinden fazla miktarda hormon salgılaması) ve hipotiroidizmdir (tiroit bezinin yeterli seviyede hormon üretememesi). Yetişkinlerde en sık rastlanan tiroit hastalığı hipotiroidizmdir. Tiroit bezinin yeterli seviyede çalışmaması, tiroidit denilen iltihabi tiroit hastalığına (hashimato) bağlı olarak da gelişebilir. Hastalığın tanısı için kan tetkikleri, tiroit ultrasonu ve sintigrafileri kullanılır. Daha sonra hastadaki tiroidin durumuna göre gerekli tedavi planlanarak ilaçlar verilir. Hashimato tiroiditi ise vücudun kendi savunma sisteminin tiroit hücrelerine saldırmasıyla oluşan bir bağışıklık sistemi hastalığıdır. Hashimato, erkeklere nazaran kadınlarda daha fazla görülür. Yaş ilerledikçe de hastalığın görülme sıklığı artar. Hashimato tiroiditi bazı sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu sebeple tedavi aşamasında sağlık sorunlarının tümü ele alınarak, tiroit hormon yetersizliği tedavi programı planlanmalıdır.
BESLENME VE YAŞAM ŞEKLİ ÖNEMLİ
Tiroit hastalıklarından korunabilmek için beslenmeye ve yaşam şekline çok dikkat edilmelidir. Tiroit hormonlarının temel bileşeni iyot olduğundan, çocukluk döneminden itibaren yeterli derecede iyot alınmalıdır. Yeşil yapraklı sebzeler, süt, yumurta ve deniz ürünlerinde bol miktarda iyot bulunur. Özellikle şalgam, karalahana ve soya fasulyesi gibi içeriğinde guatrojen (guatr hastalığına sebep olan maddeler) bulunan yiyeceklerden mümkün olduğunca uzak durulmalıdır. Unlu, şekerli ve karbonhidratlı yiyecekler az tüketilmelidir. Haftada en az bir defa mevsime uygun balık yenmelidir. Sigara alışkanlığı var ise mutlaka bırakılmalıdır. Sigara, tiroit hormonlarını azaltacağından bağışıklık sistemini zorlayabilir. Kilo problemi yaşanıyorsa doktor kontrolünde diyete başlanmalıdır. Ayrıca, tiroit bezinin daha hızlı çalışması için de düzenli egzersiz yapılmalıdır.
TİROİT HORMONU HAPLARI SABAHLARI AÇ KARNINA ALINMALI
Hipertiroidizmin oluşum nedenlerinden biri graves (tiroit bezinin nedeni bilinmeyen özbağışıklık sorunu) hastalığıdır. Bu hastalık, genellikle genlere ve bağışıklık sistemine bağlı olarak gelişir. Graves hastalığı olan birçok kişide göz dışarıya çıkmış gibi görünür. Bu duruma sebep olan ise gözün arkasında şişlik oluşmasıdır. Birçok hasta tiroit bezi hastalıklarını tedavi etmek için tiroit hormonu haplarını kullanıyor. Ancak bu ilaçlar konusunda çok fazla bilgi sahibi olunmadığından yanlış uygulamalar da yapılabiliyor. Bu uygulamalardan biri de tiroit haplarının tok karnına alınmasıdır. Oysa bu ilaçlardan en iyi sonucu elde edebilmek için hapların sabah aç karnına alınması gerekiyor. İlaç alındıktan sonra en az 20-30 dakika aç kalınması gerekir. Tiroit hormonu hapları hakkında halk arasında doğru bilinen bazı yanlışlar vardır. Bunlardan en önemlileri; ilaçların kilo aldırabilmesi, tüylenmeye sebep olabilmesi ve kemik erimesi problemlerine yol açabilmesidir. Bilinenin aksine tiroit hormonu hapları kilo aldırmaz, tüylenmeye yol açmaz ve kemik erimesine sebep olmaz. Buradaki en önemli nokta, bu ilaçları kullanırken doz aşımının yapılmamasıdır. Özellikle 50 yaş ve üzeri hastaların ilaveten kalsiyum desteği de almaları gerekir.