Nefesiniz daralıyorsa KOAH olabilirsiniz

Memorial Kayseri Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü'nden Uz. Dr. Murat Apaydın, "19 Kasım Dünya KOAH Günü" öncesi, KOAH hastalığı hakkında bilgi verdi.

Akciğerler kendini yenileyemeyen ve yaşlanan organlardır. İnsanların 35 yaşından itibaren akciğer kapasitesinde düşüş görülmesi de doğal bir durumdur. 70-75'li yaşlardaki insanlar ömürlerinin son zamanlarında akciğerlerinin üçte birini fonksiyonel olarak kaybetmektedir. Bu doğal sürece, iç ve dış hava kirleticiler ile sigara kullanımı gibi faktörler eklendiğinde ciğerlerdeki kayıp daha hızlı olmakta ve geri dönüşümsüz bir durum ortaya çıkmaktadır. Akciğer yaşlanmasını hızlandıran en önemli hastalık KOAH'tır.

KOAH, akciğerlerdeki hava yollarında daralma ile kendini gösteren, geri dönüşümsüz doku hasar nedeniyle ortaya çıkan, kronik bronşit ve amfizemden oluşan bir hastalıklar grubudur. KOAH vücuttaki bütün organ ve sistemleri etkilemekte; diyabet, kemik erimesi, kalp damar tıkanıklıkları, kaslarda enfeksiyon dışı iltihaplar ve kas zafiyeti gibi sorunlara yol açmaktadır.
KOAH hastalarının akciğerlerinde ortaya çıkan doku hasarlarının herhangi bir tedavisi bulunmamaktadır.

Toplumda sigara içenlerin %50'sinde KOAH görüldüğü belirlenmiştir. Toplumda kadın ve erkeklerin yaklaşık 4'te 1'inin sigara içtiği düşünüldüğünde, ortalama 75 milyon nüfusun yaklaşık 18 milyonunun sigara bağımlısı olduğu bilinmektedir. Dolayısıyla bugün nüfusun 1/8'i, yaklaşık 9 milyon kişi ya KOAH hastası ya da bu hastalığın adayıdır.

KOAH, yalnızca sigaranın değil, aynı zamanda iç ve dış hava kirleticilerinin de rol oynadığı bir hastalıktır. Özellikle iç ortam kirleticileri, kırsal alanda insan sağlığını tehdit etmektedir. Biomas adı verilen organik yakıtlar; kömür, tezek, odun dumanına maruz kalan ve evlerinde tandır ya da şömine gibi ısınma araçları bulunan kişiler KOAH tehdidi altındadır. KOAH oluşumunda, sigara kullanımının yanı sıra KOAH'a neden olabilecek çevresel faktörler ve zararlı etkenler ile genetik yatkınlığın da önemi vardır.

KOAH'ın hasta için en olumlu yanı erken evrede belirti vermesidir. Ancak kişi, erken dönemde ortaya çıkan öksürük, balgam, nefes darlığı, hışıltı gibi şikayetlere uzun süre tahammül ederek, sorunun ilerlemesine neden olmaktadır. Gençlerde, akciğer kapasitesinin yeterli olması nedeniyle günlük yaşamları bu belirtiler yüzünden olumsuz etkilenmez. Oysa ki bu şikayetlerin iki sene üst üste en az 3 ay süreyle yaşanması, mutlaka doktora başvurmayı gerektirir. Ancak hastaların yalnızca %10'u erken evrede doktor yardımı alarak tedavilerinin erken dönemde başlamasını sağlamaktadır. Geri kalan %90'lık hasta grubu, şikayetlerine rağmen tedavisini ertelemekte ve çok ileri dönemde doktora başvurdukları için yaşam konforları önemli ölçüde etkilenmektedir. İleri evre KOAH hastalarının şikayetleri kontrol altına alınsa bile beklenen ömür süreleri azalmaktadır.

KOAH hangi seviyede yakalanmış olursa olsun, hasta sigarayı bıraktığında hastalığın seyri olumlu etkilenmektedir. Hasta yalnızca sigarayı bıraktığında, tüm ilaçlarını kullandığı dönemdekinden çok daha yüksek performansta solunum kapasitesine sahip olmaktadır. Sigara bırakıldıktan sonraki en az iki ay içinde solunum fonksiyonlarında %10'luk bir iyileşme görülür.