Beden dersini sevmiyorsa nedeni kalbi olabilir

Çocuğunuz arkadaşlarıyla oynamak yerine onları seyretmeyi tercih ediyorsa, beden derslerinden nefret ediyor, katılmamak için türlü bahaneler öne sürüyor, katıldığı oyunlarda çabuk yoruluyorsa, nedeni kalbi olabilir. Araştırmalara göre her 100 çocuktan biri kalp hastası olarak dünyaya geliyor. Belirtiler her zaman erken yaşta ortaya çıkmıyor, okul çağında da kendini gösterebiliyor. Bu nedenle düzenli kalp muayenesinin erken teşhis için önemli olduğunu söyleyen Medical Park Bahçelievler Hastanesi Çocuk Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Tuğçin Bora Polat, çocuklarda görülen kalp hastalıkları ve belirtileri ile ilgili bilgiler verdi... Türkiye'de her yıl yaklaşık 10 bin bebek kalp hastası olarak dünyaya geliyor. Çocuklarda görülen kalp hastalıkları doğumsal ve sonradan edinilmiş olmak üzere iki gruba ayrılıyor. Doğumsal kalp hastalığı, kalpte veya kalbin büyük damarlarında doğumdan itibaren bulunan yapısal bozukluktur. Genellikle bebeğin anne karnında organlarının gelişim dönemi olan, gebeliğin ilk sekiz haftası içinde ortaya çıkar. Ailede bu tür bir hastalığın olması, yaşlı anne gebeliği, insülin kullanan şeker hastası kadınların gebelikleri, gebeliğin ilk üç ayında ilaç kullanılması, röntgen ışınları, kızamıkçık gibi enfeksiyonlar doğuştan kalp hastalığı riskini arttırıyor.

HAMİLELİKTE ENFEKSİYON RİSKİ
Doğumsal kalp hastalığının sebebi çoğu zaman tespit edilemiyor. Ancak bazı durumlarda hastalığın görülme riski daha yüksektir. Annede doğumsal kalp hastalığı varsa, bebekte hastalık görülme riski yüzde 10'lara kadar çıkabiliyor. Kardeşlerden birinde doğumsal kalp anomalisi varsa diğer kardeşlerde de görülme riski üç-dört kat artıyor. İnsüline bağımlı diyabet hastası annelerin bebeklerinde hastalık görülme riski üç-dört kat daha yüksek. Anne, gebeliğin ilk sekiz haftası içinde teratojen ilaçlara (alkol, hidantoin, amfetamin, trimetadion, lityum gibi), röntgen ışınlarına veya kızamıkçık, toxoplasma gibi infeksiyonlara maruz kalmışsa, doğumsal kalp hastalığı görülme riski artıyor. Doğumsal kalp hastalıklarında en sık karıncıklar ya da kulakçıklar arasındaki delikler, kapak ve damar darlıkları, kalbin bazı odacıklarının yeterli gelişmemesi, damarların ters olarak yerleşmesi ve bu durumların karmaşık birliktelikleri görülüyor. Bunun yanı sıra nadir görülse de doğumsal ritim bozukluklarına da rastlanıyor. Doğumsal kalp hastalıklarında genellikle 1 yaş civarında teşhis konuluyor. Ancak hastalık her zaman erken dönemde belirti vermiyor, hastalık kendini okul çağlarında da gösterebiliyor.
ÇIĞLIK ATIYORSA...
Hastalığın tedavisinde erken teşhis çok önemli. Bu nedenle anne ve babaların çocuklarındaki değişimleri iyi takip etmeleri ve normal olmayan davranışları hızlı tespit etmeleri gerekiyor. Örneğin; bebek meme emerken veya efor anında çabuk yoruluyor ve terliyorsa, yani beş dakika emiyor sonra yorulup bırakıyorsa bu davranışın mutlaka araştırılması gerekir çünkü kalp yetersizliğinin bulgusu olabilir. Bunun yanı sıra nedensiz yere ani çığlıklar atıyor, sonrasında bitkin düşüyorsa bunlar kalpteki ağrının belirtisi olabilir, kalpteki koroner sistemin anormal olduğuna işaret edebilir. Sırf bu belirtiler göz ardı edildiği için bir kısım tanı almamış hasta, ileriki yaşlarda ameliyat şansını yitirebiliyor. Bazı kalp hastalıklarında bebek doğar doğmaz ameliyat gerekiyor, bazı hastalar ise okula başlamadan önce ameliyat olabiliyor. Örneğin; çocukta 10'lu yaşlardan sonra kalp kası kalınlaşması görülebilir. Çocuk hareketlerini sınırlandırır, beden dersine girmek istemez, arkadaşlarıyla oyun oynamak yerine onların oyununu uzaktan izlemeyi tercih eder, çabuk yorulur ve nefes darlığı yaşar. Bunlar bizim için çok önemli bulgulardır. Bu durumda çocuğun zaman kaybetmeden kalp muayenesinden geçirilmesi gerekir.
AŞIRI ŞİŞMANLIK KALBİ VURUYOR
Günümüzde düzensiz beslenme ve özellikle bilgisayar başında geçen hareketsiz zamanın artması obezite sorununu çocukluk çağına indirdi. Özellikle ailede kalp hastalığı öyküsü varsa, çocuğun şeker ve kolesterol değerlerinin düzenli takibi gerekli. Bu çocuklar erken dönemde tansiyon hastası da olabiliyor. Yüksek tansiyonlu bazı çocuklarda kilo kontrolü ile normalleşme mümkün olabilmekte.

ARTIK TEŞHİS ANNE KARNINDA
Doğumsal kalp hastalıklarının tanısı anne karnında konulabilir. Gebelik döneminde yapılacak ekokardiyografi incelemesi ile bebekte doğumsal kalp hastalığı teşhis edilebilir. Doğum öncesi tanı alınan bebek, hemen müdahale gerektirecek durumlar nedeniyle çocuk kardiyoloji uzmanı olan merkezlerde doğurtulmalıdır. Ülkemiz doğumsal kalp hastalıklarının tedavisinde girişimsel (anjiyo ile) ve cerrahi yöntemlerle, özellikle son on yılda oldukça ilerleme kaydetti ve başarı oranı da gelişmiş ülkelerle yarışır durumdadır.
SPOR YAPACAKSA ÖNCE KALBİNE BAKTIRIN
Çocuğunuzun zihinsel ve bedensel gelişimi açısından sporun yeri büyüktür. Özellikle yarışmalı sporları yapan çocukların kalp muayenesinin yaptırılması, telafisi olmayan sonuçların oluşmasını engelleyebilir. Bazı kritik kalp rahatsızlıkları iyi değerlendirilmiş bir EKG incelemesiyle dahi teşhis edilebilir. Ayrıca herhangi bir dönemde geçirilen enfeksiyonlar kalp kasına ve zarına zarar verebilir.

GÖĞÜS AĞRISI ÖNEMLİ BİR BULGU
Göğüs ağrısı çocukluk çağında baş ve karın ağrısından sonra en sık görülen ağrı yakınmasıdır. Çoğu zaman bu ağrıların nedeni kas ve iskelet sisteminden kaynaklanır. Ancak nadir de olsa bu ağrılar kalp hastalığına işaret edebilir. Eforla gelen, bir bölgede lokalize edilemeyen, uzun süren çarpıntı ve terlemenin eşlik ettiği ağrı atakları mutlaka çocuk kardiyolojisi uzmanı tarafından değerlendirilmelidir.