Yaşlı bakımında en önemli şey sevgi

Yaşlılık kaçınılmazdır ancak sağlıklı yaşlanmak ve sevdiklerimizin ileri yaşlarda mutlu bir şekilde hayatlarını devam ettirebilmesini sağlamak bizim elimizde. Yaşlı nüfusun arttığı ülkemizde; yaşlılarımızla ilgili almamız gereken önlemleri ve onların bakımında dikkat edilmesi gerekenleri, Uzm. Dr. Alev Özsarı anlattı:
SEVGİ:
Yaşlı bakımında en önemli nokta; onları sevmektir. Yaşlılar tıpkı bebekler gibidir; bazı davranışları farkında olmadan yaptıklarını bilmeliyiz ve onları hoş görmeliyiz. Seversek daha toleranslı oluruz; onları kırmayız ve kırılmayız. Sevgi ile yapılan her iş daha anlamlı ve başarılı olur.
BESLENME:
Yaşlılarda beslenme önemlidir. Mevsiminde sebze ve meyve yemeli, tuz ve şekerden uzak durmalı, sigara içmemelidirler. Yaşla susama hissi azalır, tat ve koku alma duyusu geriler. Bu nedenlerle az yemeye ve az su içmeye eğilimlidirler. Özellikle suyu ilaç gibi kabul etmeleri ve düzenli aralıklarla susamasalar da içmeleri önemlidir. Yalnız yaşayan yaşlılar gereksiz buldukları için yemek yapmazlar ve aburcubur yiyerek tek yönlü beslenirler. Düzensiz beslenme, başta obezite olmak üzere birçok hastalığa sebep olur. Kasların ve kemiklerin korunması için aktiviteyle birlikte beslenme de önemlidir.
EGZERSİZ VE DÜŞME:
Bedensel etkinlikler artırılmalı. Kaşların güçlenmesi, kemik erimesinin önlenmesi, dengenin sağlanması için egzersiz şarttır. Kasları korumak, kalp damar sağlığını sürdürmek, kemikleri sağlamlaştırmak için en kolay yapabilecekleri spor, yürüyüştür. Kendilerini zorlamadan düz yolda her gün 20 dakika yürümelidirler. Yaşlılar kırılgandır. Düşmelerinin önlenmesi gereklidir. Gençlerde basit olarak kabul edilen düşmeler, yaşlılarda ölümle sonuçlanan kırıklara yol açabilir. Yaş ilerledikçe denge bozulur, düşmeler sık olur. Kemik erimesi olduğu için en ufak düşmede tehlikeli kırıklar oluşur. Kırıklar ölüm nedeni olabilir. Düşmelerin önlenmesi için uygun çevre koşullarının sağlanması gerekir. Eşyaları, evin düzenini onlara göre planlamak gerekir.
SOSYALLEŞTİRME:
Yaş geçti, iş bitti diye düşünmeyelim. Onlar deneyimlerinin en fazla olduğu dönemdedirler; onlardan yararlanmalıyız, kenara itmemeliyiz, onlara gönüllülük temelinde işler bulmalıyız. İşe yaradıklarını hissetmeleri önemlidir. Sosyalleşmeleri, etrafları ile ilgili olmaları; beden ve zihin sağlıkları için önemlidir. Tek başına yaşayanlar, çevresiyle iletişim kurmayanlar çabuk yaşlanır. Ev hapsinde kalmamaları için, yaşam yerleri kolayca dışarıya çıkabilecek, asansörlü ya da giriş katında olmalı.
KRONİK HASTALIK YÖNETİMİ:
Yaş ilerledikçe organlar yaşlanır, fizyolojik değişiklikler, çevresel etkenler ve genetik yatkınlıklar hastalıklara yol açar. Bu nedenle bakımlarında kronik hastalıkları yönetmek, ilaçlarını düzenlemek, gerektiğinde profesyonel yardım almak önemlidir. Çok ilaç kullanırlar, bunları tek başlarına unuturlar ya da yanlış alabilirler; destek gerekir. Bulaşıcı hastalılardan korunmada en önemlisi aşılardır. Kronik hastalığı olan yaşlılarda grip ve zatürre ölümcül olabilir, o nedenle aşılar önemlidir. Doktora danışarak aşı programı yapılmalıdır.
İDRAR KAÇIRMA:
Erkeklerde prostat nedeniyle, kadınlarda ise rahim sarkması, kullanılan idrar söktürücü ilaçlar nedeniyle tuvalete yetişememe, idrar kaçırma sık görülür. Tıbbi olarak yapılabilecekler gün geçtikçe artmakta, yeni ilaçlar ve tedaviler uygulanmaktadır. Yine de sorun devam ediyorsa; bu sorunun yalnız onlarda olamadığı, çoğu yaşlının sorunu olduğu anlatılmalı, yaşamdan izole olmaları engellenmeli, gerektiğinde onlar için özel alt bezleri kullanılmalıdır
CİLT BAKIMI:
Yaşlanma ile deri incelir, dolaşımı bozulur. Cilt kurur ve kaşınır. Kaşıntıları önlemede nemlendirici solüsyonlar önerilir. Yatağa bağımlı hastalarda uzun süre hareketsiz kaldıklarında bazı yaraları oluşur. Sık sık pozisyon değiştirilmesi, nemlendirici kremlerle masaj yapılması gerekir.
İŞİTME VE GÖRME:
Yaşla görme ve işitme sorunları ortaya çıkar. Görme kusurunu düzeltmek, işitmesini sağlamak hayatın içinde kalmasını sağlar. İletişim kuramazsa dışlanır ve yaşlanma süreci hızlanır.
DEPRESYON VE BUNAMA:
Depresyona sık rastlanır ve bunama ile birlikte gelişebilir. Depresyon tedavi gerektirir. Depresyon düzelmezse diğer sorunlarına yardımcı olmak mümkün olmaz. Profesyonel yardım gerekebilir. Bunama bellekte ilerleyici kayıplarla karakterize bir sendromdur. Ufak tefek unutkanlıklarla başlayabilir. Bazen unutkanlıklarını önemsemeyebiliriz ancak araya giren bir travma, 'deliriyum' denilen tablo ile sendromu aşikar şekilde ortaya çıkarabilir.