Otistik çocuklar hayata sporla tutunuyor

Türkiye'de ilk kez Gençlik ve Spor Bakanlığı'ndan 'Engellilere yönelik spor tesisi' ruhsatı alındı. Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi (NASA) kökenli dikkat geliştirme programı ve Türkiye'de ilk kez uygulanan duyu bütünleme sistemi, Magic Room'la gelişiyor. 3-20 yaş arasındaki otizm, Down Sendromu, zihinsel engelli, hiperaktivite ve dikkat dağınıklığı olan çocuklar, Dragos'ta açılan kendilerine özel bu merkezde sporun yanı sıra müzik, dans, aşçılık ve bahçe işleri gibi aktiviteler de yapabiliyor. Çocuk Gelişim Uzmanı Şenay Yılmaz tarafından Türkiye'de ilk defa oluşturulan bu konseptin amacı, otizm ve Down Sendromlu çocukların bu yoğunlaştırılmış programdan faydalanarak tedavi ve iyileşme süreçlerini hızlandırmak. Çocuk Gelişim Uzmanı Şenay Yılmaz, sporun otizmli ve diğer engel grubu çocuklarına neler kazandırdığını anlattı…
Otizm temelde bir iletişim sorunudur. Diğer kişiyle iletişimi başlatamamak, devam ettirememektir. Centers for Disease Control Prevention'nin verilerine göre 2006 yılında her 150 çocuktan birinde, 2012 yılında her 88 çocuktan birinde, 2014 yılında her 68 çocuktan 1'inde otizm görülmektedir. En son yapılan araştırmalar bu oranın 50 çocukta bir görülme olabileceğini öngörmektedir. Bu artış sorunun ciddiyetini göstermektedir.
Son 18 yıldır sorunun çözümünde en etkili yöntemin erken ve yoğunlaştırılmış eğitim olduğunu söyleyebilirim. Son iki yıldır yaptığımız çalışmalarda, bu eğitimleri besleyen ve gelişimi hızlandıran en etkili metodun spor olduğu sonucuna ulaştık.

20 SAATLİK YOĞUN BİR PROGRAM
Özellikle 2 yaşından itibaren başlanan yoğun özel eğitim programlarında eğer çocukta zeka sorunu yok ise toparlama şansı yüzde 80'leri bulmakta. Haftada en az 20 saatlik yoğun eğitim programının farklı metodlarla zenginleştirilmesi eğitimin kalitesini artırmakta. Burada kullanılan en etkin metot spordur.
Sporu aslında amaç olarak değil, araç olarak kullanıyoruz. Sporsal becerilerin yaşa uygun öğretilmesi tüm gelişim alanlarını koordineli olarak hızlı bir şekilde geliştiriyor.
Öncelikli olarak kaba motor becerileri gelişiyor. Gelişen kaba motor beceriler hem yaşam kalitelerini artırıyor, hem de yapabilme yeterliliğini fark ettiği için öz güveni artıyor. Merdiven inip çıkmakta zorlanan çocuk bu becerileri öğrendikten sonra oyun parkında kaydırağın merdivenlerini hızlıca çıkıp kayabiliyor. Hem yapabiliyor, hem keyif alıyor.
Spor sayesinde hayata bağlanmalarını sağlayan, ayrıca sosyalleşmelerini de geliştirecek hobi dallarını öğreniyorlar. Bisiklet sürmeyi öğrenen çocuğun onlarca çocukla beraber bisikletini kullanması diğerlerini fark etmesini sağlıyor. Bu da farkındalıklarını artırıyor.
Sporsal becerileri kazanan çocuk vücudunu daha iyi kullanmayı öğreniyor. Eğilmeyi, çömelmeyi öğrenen çocuk birçok özbakım becerisini de kolaylıkla yapıyor. Eğilerek ayakkabısını rahatlıkla çekerek giyebiliyor, kıyafetinin kollarını ararken nereden kollarını geçirebileceğini biliyor. Kendi kendine yetmeyi öğrenen çocuk kendi başına hayatını devam ettirebilme becerilerini de kazanmaya başlıyor.
DİNLEMEK ZORUNDA KALIYORLAR
Küçük yaş itibariyle başlanan sporsal beceriler ile çocuk, anaokuluna başladığı zaman bahçe oyunları ve yer oyunlarında daha katılımcı ve grupla beraber hareket edebilme becerisini geliştirmiş olur. Bu diğer çocuklarla etkileşimini artırırken sosyal becerilerinin gelişiminde ciddi katkı sağlamaktadır.
Spor ile komut alma becerisi artıyor. Özellikle beden ve dil koordinesinde yapılan çalışmalar çocuğun görsel ve işitsel hafızasını geliştirdiği için aslında birçok gelişim alanını destekliyor; alıcı dil, göz kontağı, söyleneni anlama, anladığını bedenine aktararak isteneni yapmak. Basit gibi görünün bu denklem otizmli çocuk için oldukça büyük bir denklemdir ama bunu başarabiliyorlar.
Spor, özellikle otizmli çocuklarda ortak dikkati artırıyor. Bu özelliği ile karşıdakini dinleme, takip etme ve iletişimin iki boyutlu gelişmesini sağlıyor. Yüzmeyi öğrenen bir çocuk suyun kaldırma gücüne karşı denge sağlamaya çalışırken öğretmenini dikkatle dinlemek zorunda kalıyor.
DİKKATLERİ ARTTI ÖFKE NÖBETLERİ AZALDI
Yaptığımız dört aylık çalışma sonundaki verilere göre tüm vakalarda gözlenen ortak gelişim alanları şunlardır:
Ortak dikkat süresinin artması
Taklit yeteneklerinin gelişmesi
Göz kontağı süresinin uzaması
Sosyal ve duygusal iletişime girme ve devam ettirebilme
Hareketlilikte azalmanın olması
Oturma-bekleme sürelerinin artması
Bir görevi tamamlama yeteneğinin artması
Uyku saatinin düzene girmesi
Öfke nöbetlerinin azalması