Obezite, anne-baba olma şansını azaltıyor

Kısırlık gün geçtikçe artan bir sağlık sorunu haline geliyor. Bunun pek çok farklı nedeni bulunuyor. Yeditepe Üniversitesi Hastanesi'nden Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Prof. Dr. Cem Fıçıcıoğlu, kısırlık sebeplerini anlattı...
KISIRLIK NEDİR?
Korunmasız düzenli cinsel ilişkiye rağmen çiftlerin bir yıl içerisinde gebe kalamaması durumuna, infertilite (kısırlık) denir. Çiftlerin yaklaşık yüzde 10-15'inde infertilite görülmektedir. Kadınların doğurganlık açısından en verimli oldukları yaş 25 yaş civarıdır ve özellikle 35 yaşından sonra bu doğurganlıkta belirgin bir azalma meydana gelir. Bir çiftin bir yıl sonunda gebeliğe ulaşma ihtimali yüzde 85, iki yıl sonunda ise yüzde 93'dür. Bu nedenle, özellikle genç çiftlerde çok da aceleci olmamak gerekir. Bir yıldan daha uzun süredir korunmasız ve düzenli bir cinsel ilişki yaşadıkları halde hamilelik elde edemeyen çiftlerde kısırlık nedeniyle araştırma yapmak uygundur. Yaşları 35'den fazla olan çiftlerde ise kısırlık tetkiklerine başlamak için altı aylık bir sürede gebelik oluşmaması yeterli kabul edilir.
KISIRLIĞI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Kadınların giyim şekilleri ve kısırlık arasında bir veri literatürde yok. Bu nedenle 'Düşük bel giyinmek, açık ayakkabı tercih etmek veya göbek açık model kıyafet seçmek kısırlık yapar' cümlesi tam bir hurafedir diyebiliriz. Kadınlarda giyinme şeklinin kısırlığa etkisi ile ilgili bir şey söylemek mümkün değil. Ancak cep telefonlarının pantolonun cebinde taşınmasının olumsuz etkilerinin olduğu ve yumurtalık rezervini etkileyebileceği söylenebilir. Kısırlığı etkileyen diğer bir konu ise sağlıklı beslenmedir. Tüp bebek tedavisiyle bebek sahibi olmak isteyen anne adaylarının sağlıklı ve uygun kilolara sahip olması, yediklerine dikkat etmesi, vitamin, mineral ve proteinlerini eksiksiz alması; tedavinin başarısını olumlu yönde etkileyen etkenlerin başında gelir. Tedavi öncesi aşırı kilolu anne adaylarının normal kilolara gelmesi; tedavi başarısını artırır. Fast-food gibi besleyici özelliği az olan gıdalardan uzak durulmalıdır. Aşırı çay ve kahveden de uzak durulmalıdır. Günde üç fincandan fazla kahve içen anne adayları kesinlikle uyarılmalıdır. Vitaminlerin, özellikle gıdalardan alınması başarı şansını artırır.
GİYİM ERKEKLERİ ETKİLİYOR!
Yukarıda giyim konusunun kadınları etkilemediğini belirtmiştik. Ancak bu durum erkeklerde geçerli değil! Özellikle erkeklerde dar kıyafet giymek; erkek üreme organları olan yumurtalıkların yukarı kaymasına ve testislerin ısısının artmasına neden olmaktadır. Bu durum testislerde üreme hücrelerinin sayısını, kalitesini ve hareketini azaltarak kısırlığa neden olabilmektedir. Cep telefonlarını pantolonun cebinde taşıyan erkeklerde, testislerin yüksek bir elektromanyetik alana maruz kaldığı ve dolayısıyla ısı artışının olduğu bilinmektedir. Bu durum da sperm sayı ve kalitesini bozmaktadır. Ayrıca yüksek ısıya maruz kalınan işlerde (fırın, sauna, demir çelik fabrikaları gibi) çalışan erkeklerde de testisler etkilenebilmekte, sperm kalite ve sayısı bozulabilmektedir.
PREİMPLANTASYON GENETİK TANI
Çiftlerin taşıdıkları kalıtsal hastalıkları çocuklarına aktarma riskleri nedeni ile genetik hastalıkların çiftlerde ve embriyolarda belirlenmesi adına uygulanan genetik tarama testine preimplantasyon genetik tanı denir. Günümüzde farklı teknikler kullanılarak çok sayıda kalıtsal hastalığın, henüz embriyo düzeyinde iken tanımlanması mümkün hale gelmiştir. Preimplantasyon, yani genetik tanının amacı, öncelikle genetik hastalıkların henüz embriyo aşamasında tanımlanmasıdır. Ayrıca infertilite, yani kısırlık problemi nedeni ile tüp bebek tedavilerinin uygulanacağı çiftlerde embriyolarda oluşması muhtemel genetik bozukların tanımlanması için kullanılmaktadır. Bu tanı sayesinde hasarlı olan genler, hastalıklı kromozal yapılar ve deformasyona uğramış üreme hücrelerinin aralarından sağlıklı olanların seçilmesi ile sağlıklı bebeklerin dünyaya getirilmesi amaçlanır. Daha önceden Turner sendromlu, Klinefelter sendromlu veya Trizomi 21 (Down sendromu) gibi kromozom bozukluğu taşıyan bebek sahibi olan çiftlere uygulanır. Ayrıca 38 yaş üzerindeki anne adaylarına, kalıtımsal kromozom anomalisi riski taşıyan çiftlere, tekrarlayan gebelik kayıplarında, üç kez tüp bebek işlemi ile gebelik elde edemeyen çiftlere, tek gen hastalıklarında, Orak Hücreli Anemi, Spinal Musküler Atrofi (SMA), konjenital sağırlık gibi diğer birçok genetik hastalıkların araştırılmasında uygulanır.
KADINLARDA KISIRLIK NEDENLERİ
Tüm kısırlık vakalarının yüzde 10-15'inde herhangi bir kısırlık nedeni tespit edilemez. Bu durum özellikle kadınlarda daha ön plandadır. miyomlar da sebep olur Kadınlarda temel kısırlık nedenleri arasında; yumurtlama problemleri, tüplerin kapalı olması, yumurtalık rezervinin az olması, rahimde polip ve miyom gibi patolojilerin olması, erken menopoz, tümörler, tiroid hastalıkları, kemoterapi ve radyoterapi tedavileri, sigara, alkol, aşırı zayıf veya aşırı şişman olmak söylenebilir.
ERKEKLERDE KISIRLIK SEBEPLERİ
Erkeklerde kısırlığın araştırılması, sperm analizi üzerinden olmaktadır. Spermlerin hareketliliği, sayısı ve yapısı detaylı incelenerek değerlendirilir. Erkeklerde kısırlığın nedenleri arasında; varikosel (testislerde kanı taşıyan damarlarda yetmezlik olması), azospermi (menide hiç sperm olmaması), genetik anomaliler, testis tümörleri, enfeksiyonlar, ilaç kullanımı, ereksiyon problemleri, sigara, alkol ve nedeni bilinmeyen sayı, hareketlilik problemleri sayılabilir.