Kadın kanserlerinden ölüm engellenebilir

Over kanseri, serviks kanseri, endometrium kanseri, vulva kanseri…
Yeditepe Üniversitesi Hastanesi'nden Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Meral Aban, kadınları bekleyen, sık karşılaşılan bu tür kanserler hakkında bilgi verdi...
Jinekolojik kanserler hangi yaş aralığında sıklıkla görülüyor?
Endometrium kanseri, en çok menopoz sonrasında 50-55 yaşlarında görülür.
Serviks (rahim ağzı) kanseri, daha genç kadınlarda, çoğunlukla 40-45 yaşlarında fazla görülmektedir. Yumurtalık (over) kanseri, menopozdan sonra daha ileri yaşlarda (55-60 yaş) daha fazla görülmektedir.
Kimler daha fazla risk altında?
Endometrium kanseri, obezite ve östrojen hormonu ile yakın ilişkilidir yani obez ve östrojen hormonuna fazla maruz kalmış kadınlarda daha fazla görülmektedir. Ayrıca diyabet hastası olmak, doğurmamış olmak da diğer risk faktörleridir.
Erken yaşta cinsel ilişkiye başlamak, çok partnerli olmak, kadının eşinin çok partnerli olması, doğum kontrol hapı kullanmak, HIV hastası olmak, bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaç tedavisi kullanmak; serviks (rahim ağzı) kanseri açısından risk faktörleridir.
Az doğum yapmak, erken menarş (adet) olmak, geç menopoz olmak, tüp bebek tedavisi olmak; yumurtalık (over) kanseri riskleri arasında sayılabilir.
Kadın genital organ kanser tipleri nelerdir ve etkileri nasıldır?
Endometrium kanseri; kadınlarda ana rahminin en içteki tabakasından kaynaklanan, jinekolojik kanserler arasında en sık görülen kanser tipidir. En çok menopoz sonrasında 50-60 yaşlarında olan kadınlarda görülmektedir. Erken dönemde teşhis edilmiş kadınlarda uygun cerrahi tedavi ile çok iyi sağ kalım elde edilebilmektedir.
Endometrium kanserinin erken dönemde yakalanabilmesi için menopoz sonrası dönemdeki kadınların her yıl düzenli jinekolojik muayene olması ve menopozdan sonra görülen vajinal kanama durumunda gecikmeden hemen jinekoloğa gitmesi gerekmektedir.
Jinekolojik kanserler arasında teşhis edildikten sonra sağ kalımı en az olan kanser türü; yumurtalık kanseridir. Bunun nedeni de ileri evrede tanı konulmasıdır. Menopozdan sonra ileri yaşlardaki kadınlarda daha sık görülmektedir. Bu nedenle menopoz sonrasındaki kadınların hiçbir yakınması olmasa da mutlaka yılda bir jinekolojik muayne olmaları gerekmektedir.
Yumurtalık kanserinde; kanseri erken dönemde yakalamak, başarılı bir cerrahi tedavi yapmak ve kemoterapi almak sağkalımı olumlu etkilemektedir.
Diğer jinekolojik kanserlerden farklı olarak rahim ağzı kanseri daha erken yaşlarda, henüz doğurganlık dönemindeki kadınlarda ortaya çıkmaktadır. Dünyada her yıl 500 bin kadın rahim ağzı kanseri tanısı almaktadır ve bunların yaklaşık yarısı rahim ağzı kanserine bağlı olarak hayatlarını kaybetmektedirler. Oysa rahim ağzı kanseri önlenebilir bir kanser türüdür.
Çünkü nedeni bilinmektedir. Rahim ağzı kanserinin nedeni HPV'dir (Human papillom virus) ve bu virüs, cinsel yolla bulaşmaktadır. Kadınlar bu virüse karşı aşılanarak ve cinsel ilişkiden sonra yaptıracakları yıllık pap smear testi ile rahim ağzı kanserinden korunabilirler.
MENOPOZ SONRASI KANAMAYA DİKKAT!
Hangi tür adet gecikmeleri ya da sıklığı kanser ile ilişkilendirilebilinir? Sık sık olan adet gecikmeleri daha çok yumurtalıklarının düzenli çalışmaması yani her ay yumurtlamamanın olmaması ve tiroit hormonu ile ilgi olabilir. Ancak adet kanaması 10-15 gün gibi sık aralıklar ile oluyorsa, cinsel ilişkiden sonra kanama oluyorsa ve 10 günden uzun süren adet kanamaları oluyorsa; daha çok kanserle ilişkili olabilir. En çok menopozdan sonra olan kanamalar rahim kanseri ile ilişkilidir.
Adet gecikmeleri ya da sıklaşması hangi durumlarda normal kabul edilebilir? Adet gecikmeleri ve sıklaşmaları; menopoza yakın dönemdeki kadınlarda sık görülmektedir. Her ay düzenli yumurtlayamadıkları için ve yumurta rezervi düştüğü için, bu dönemde adetler sıklaşabilir veya gecikebilir. Bu düzensizlilker, uygun hormonlarla ayarlanabilir. Tabii ki altta yatan kötü huylu bir patoloji ekarte edildikten sonra. Genç kadınlardaki kanser nedenleri biraz farklıdır. Daha çok cinsel ilişki ile ilgili kanser türlerini genç kadınlarda görüyoruz. Bu da rahim ağzı kanseridir çünkü rahim ağzı kanserinin nedeni HPV virüsüdür ve bu virüs cinsel yolla bulaşır. Genç kızlara HPV aşısı cinsel ilişki yaşayan 21 yaşından büyük her kadına da pap smear testi önermekteyiz. 40 yaşından sonra her kadının meme kanseri taramalarına başlaması gerekmektedir.
ADET DÜZENSİZLİĞİ ÖNEMSENMELİ
Sık sık olan adet gecikmeleri normal midir? Kadınların adetlerinin gecikmesi daha çok hormonal nedenlerden kaynaklanırken, sık sık olan veya uzun süren kanamalar daha çok kötü huylu hastalıklarla ilişkili olmaktadır. Bu nedenle adet düzensizliği olan kadınların mutlaka jinekoloğa gitmesi gerekir.