Okul çağı çocuklarında obezite ve sağlıklı beslenme

Sağlıklı ve dengeli beslenme herkes için, özellikle de çocuklar için çok gereklidir; çünkü bu dönemde kazanılacak beslenme alışkanlıkları yaşam boyu devam etmektedir. Özellikle hızlı büyüme ve gelişme sürecinde olan çocukluk ve adölesan döneminde kazanılan doğru beslenme alışkanlıkları bireylerin yeterli, dengeli ve sağlıklı beslenmelerinin sağlanması açısından da önem kazanmaktadır.

Çağımızda okul öncesi ve okul çağı çocuklarına yönelik toplu beslenme hizmetlerine bakıldığında, okul kantinlerinin ve öğrencilerine sunulan yemekhane hizmetlerinin öğrencilerin beslenmesinde önemli rol oynadığı görülmektedir.6-12 yaş grubunu kapsayan bu dönem bireyin hem fiziksel olarak büyüyüp geliştiği, kimlik kazandığı, hem de akademik ve mesleki birikimleri sağladığı yıllardır.

En hızlı büyüme kızlarda 10-12, erkeklerde ise 11-14 yaşında başlar. Vücut ağırlığındaki artış yaklaşık 20 yaşına kadar, boy uzunluğundaki artık ise kızlarda 17 yaşına kadar, erkeklerde ise yavaşta olsa devam eder.Bu çağ çocuklarda görülen başlıca beslenme sorunları zayıflık veya şişmanlık, anemi (Kansızlık), vitamin yetersizliği, iyot yetersizliği ve diş çürükleridir. Ayrıca obezite ile metabolik sendrom riski de önemli ölçüde ilişkilendirilmektedir. Çocuklarda beslenme, çocuğun yaşına, cinsiyetine, vücut ağırlığına, fiziksel aktivitesine göre düzenlenmelidir. Reklamlar, okulda beslenme durumunun denetlenmemesi çocuğu yanlış beslenme alışkanlıklarına yöneltir. Bu nedenle çocuğun yeterli ve dengeli beslenebilmesi için ailenin ve okul yönetiminin ve öğretmenlerin beslenme konusunda eğitilmeleri önemlidir.

Çocuğun beslenmesinin en önemli göstergesi büyüme ve gelişmesidir. Büyümenin yeterliliği, çocuklarda yaşına ve cinsiyetine göre olması gereken vücut ağırlığı ve boy uzunluğunun saptanması ile anlaşılır. Okul çocuklarında yapılan araştırmalar çocukların çoğunun kahvaltı yapmadan okula gittiklerini göstermektedir. Yeni bir günün başlangıcında, bütün gece aç kalan vücudun, çalışma gücüne kavuşması için kahvaltı hayati bir öneme sahiptir. Uzun süren açlıktan sonra kahvaltı edilmediğinde kişi güçsüz kalır, başı döner, yeterli besin oluşmadığı için zihinsel faaliyetler özellikle dikkat, çalışma ve öğrenme yeteneği etkilenmektedir. Ve okulda başarı düşmektedir. Kahvaltı ayrıca beyin fonksiyonlarını da olumlu yönde etkilemektedir.

Okul Çağı çocukların beslenmesinde; Süt, peynir ve yoğurt gerekli olan protein, kalsiyum ve D vitaminini sağlar. Bu gruptan günde 2-3 porsiyon tüketilmelidir. Et, tavuk, balık, yumurta ve kurufasulye aynı şekilde gerekli olan protein, demir, B vitaminleri ve bazı mineralleri sağlar. 2-3 porsiyon tüketilmesi önerilmektedir. Ekmek, tahıl ve makarna içeriğinde B vitamini, demir, mineral ve posa içerir. Bunlar ayrıca çocukların aktiviteleri için gerekli enerjiyi sağlarlar. Bu grup besinlerden 6-9 porsiyon tüketilmesi önerilmektedir. Sebzeler A vitamini, C vitamini, kompleks karbonhidratlar ve posa içerir. Günde 3-4 porsiyon tüketilmesi önerilmektedir. Meyveler ise gerekli olan A, C vitamini, potasyum ve diğer mineralleri içerir. Meyveler ayrıca karbonhidrat ve posa da içerir. Günde 2-3 porsiyon meyve yemeleri önerilmektedir.

PEKİ, ÖNERİLER NEDİR?

Çocuklar düzenli bir program ile beslenmelidir.

Yemek zamanı iyi planlanmış aile ile birlikte yenilecek şekilde ayarlanmalıdır.

Çocukların kendi besin seçimlerini yapmalarına izin verilmelidir.

Ara öğünler çocuğun sağlıklı beslenme planı için çok önemlidir.

MENÜ SEÇİMİNDE NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?

Besin Değeri

Renk

Yapı- şekil

Kıvam

Tadı, lezzeti

Hazırlama, pişirme yöntemleri

Yemeklerin sıcaklığı yönünden dikkat edilmelidir.

İLKÖĞRETİM OKULLARI İÇİN YARIM GÜNLÜK HAFTALIK ÖRNEK BESLENME ÇANTASI

Beslenme ve Diyet Uzmanı Dyt. Şahin Soykan