Yazın dondurma ve balık yedirirken dikkatli olun

Yaz aylarında çocukların ishal şikayetiyle acillere başvurma oranı artış gösteriyor,
Liv Hospital Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Yrd. Doç. Dr. İsmail Gönen, yaz aylarında çocuklarda görülen besin zehirlenmelerinin sebeplerini anlattı...
Yaz aylarında çocukları bekleyen birçok tehlike yanında besin zehirlenmeleri ve ishal vakaları çok önemli yer teşkil eder. İshal, 24 saatte üçten fazla sulu dışkılama veya anne sütü alan bebeklerde her zamankinden daha sık ve sulu dışkılamadır. İshaller (gastroenteritler), mide bağırsak sisteminin en sık bakteriler, virüsler veya parazitik patojenler ile enfekte olmasıdır. Bu enfeksiyonların büyük bir kısmı besinler yoluyla alınır.
Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine göre; 5 yaş altındaki çocuklarda yılda 2.5 milyar ishal epizotu yaşanıyor. Global olarak yılda 1.5 milyon çocuğun ölümü ishal nedeniyle oluyor.
Yazın ortaya çıkan ishallerin önemli bir bölümü turist ishali diye tanımlanan ziyaretçilerin seyahat ettiği bölgeye ve sezona göre değişen birçok bağırsak patojeni nedeniyle ortaya çıkar.
ANNE SÜTÜ BEBEĞİ İSHALDEN KORUR
Dünyadaki çocuk ölümlerinin yüzde 88'i güvenli olmayan su, yetersiz temizlik ve kötü hijyen nedeniyledir.
Her şeyden önce sabun ile el yıkama, ishallerin önlenmesinde en etkili korunma yöntemlerinin başında gelir.
İlk altı ayda sadece anne sütüyle beslenme; anneden geçen koruyucu antikorlar ve enfeksiyon bulaşmış besinlerle karşılaşma ihtimalinin azalması nedeniyle bebekleri ishale karşı korur. Bu yüzden yaz aylarında anne sütü dışında su ya da diğer sıvıların verilmesine gerek yoktur.
Yazın neden daha dikkatli olmak gerekir?
İshal, yazın; yiyeceklerin daha çabuk bozulması, tatil yerlerinde hijyenik kuralların tam uygulanamaması ve beslenme alışkanlıklarının değişmesi nedeniyle daha sık görülür.
Hangi besinlere daha çok dikkat edilmeli?
En çok dondurma, pasta gibi süt ürünleriyle yapılan kremalı yiyecekler, taze olmayan balık, dışarıda bırakılmış ve iyi pişmemiş etler, tavuk ve pilavdan zehirlenenleri görüyoruz.
ALT RAFTA ÇÖZDÜRÜN
Besinler nasıl hazırlanmalı?
Öncelikle yiyecekler iyice yıkanmalı, mümkünse pişirilerek yenen yiyecekler tercih edilmeli. Açık su tüketilmemeli, şişelenmiş sular içilmeli, kaynatılarak soğutulmuş su tüketilmelidir. Restoranlarda yenen çiğ veya az pişmiş deniz ürünleri büyük bir risk oluşturur. Ayrıca bağırsak patojenleriyle kontamine olmuş yüzme havuzları da önemli ölçüde risk taşır.
Yiyecekler nasıl saklanmalı?
Eğer yolunuz bir saatten fazla ise soğuk gıdalar 10 C'a dek ısınabilir. Bu nedenle alışverişe giderken özellikle yaz aylarında arabanızın bagajına içinde buz olan bir soğutucu koymayı ihmal etmeyin. Balık etinin kolay bozulabilmesi nedeniyle, uygun koşullarda muhafazası gereklidir. Muhafaza amacıyla çoğunlukla soğuk ve/veya donmuş muhafaza yöntemleri kullanılır. Soğuk uygulamada genellikle buz kullanılır, ancak bu şekilde birkaç gün muhafaza sağlanabilir. Buzdolabı sıcaklığında da yine balık etinin özellikleri, ambalajlı olup olmaması gibi faktörlere göre üç-beş günlük bir saklama süresi belirtilmektedir.
Bazı gıda maddelerini dipfrizden çözerken, bazı noktalara dikkat etmek gerekiyor. Dondurulmuş gıdaları çabuk çözülmeleri için sıcak bir yere koymayın. Çok soğuk ortamdan, birdenbire çok sıcak ortama konan yiyecekler, bakterilerin kolay üreyebileceği ortam haline gelebilir. Bu nedenle, dondurulmuş yiyecekleri çözmek için, bir süre buzdolabının alt rafında bekletin.

KARIN AĞRISI İLTİHABİ HASTALIKLARA İŞARET EDEBİLİR
Kendini ifade edemeyen, konuşmaya başlamayan küçük çocuklarda ve bebeklerde karın ağrısı kendini huzursuzluk, ağlama krizleri şeklinde gösterebilir. Bebeklerde en sık karın ağrısı sebepleri kolik (gaz sancısı), kusma da eşlik ediyorsa gastroözafagiyal reflü hastalığıdır. Besin alerjileri (genellikle süt proteini ile ilişkili), nadiren de bağırsak tıkanıklıkları veya düğümlenmesi, karın içi organlardaki yapısal veya iltihabi hastalıklara işaret edebilir. Karın ağrısı eğer altta yatan organik veya yapısal bir hastalığa bağlıysa, çocuğun beslenmesi mutlaka bozulur, iştahı azalır. Bunun yanında safralı kusma, yüksek ateş gibi şikayetler görülebilir. Eğer genel durumunda bozulma, yüksek ateş, safralı kusma varsa mutlaka doktora başvurulmalıdır.
AĞRIYA ATEŞ EŞLİK EDİYORSA...
Karın ağrısıyla birlikte ateşin de olması, karın ağrısının süresiyle yakından ilişkilidir. Eğer kısa süreli bir karın ağrısında ateş varsa bu mutlaka ya enfeksiyon gibi iltihabi bir sebebe ya da apandisit gibi cerrahi bir sebebe bağlıdır. Eğer uzun süreli karın ağrısı ateşle birlikte olup, tekrarlıyorsa, ailevi Akdeniz ateşi riski olabilir. Bunların beraberinde eklem şişliği meydana geliyorsa, neden romatolojik hastalıklar da olabilir.
DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR
Dışarıda yiyecek bulundurmamaya çalışın.
Hijyen koşullarından emin olmadığınız yerlerde yemek yemeyin.
El hijyenine dikkat edin, çocuklarınızın da ellerini hijyenik bir şekilde yıkamasını sağlayın.
Pişmiş yiyecekleri tekrar tekrar ısıtmayın.
Meyve ve sebzeleri bol suyla yıkayın.
Etleri iyice pişirin.
Alışveriş sırasında ürünlerin üretim ve son kullanma tarihine dikkat edin. Özellikle süt ve süt ürünlerinde çok daha dikkatli davranın. Saklama koşullarına bakın.
DOKTORA NE ZAMAN GİDİLMELİ?
Çok fazla sayıda ve miktarda dışkılama, su içmeme, çocuğun su kaybı belirtileri (göz yaşı olmaması, gözlerin içe çökük olması, cildin kuru ve buruşuk olması, tükürüğün azalması) var ise, tekrarlayan kusmalar, dışkıda kan görülmesi, ateşin yükselmesi, idrarının belirgin azalması gibi durumlarda mutlaka en yakın sağlık kuruluşlarından yardım alınmalıdır.
ÖNLEMLERİNİZİ ALIN AĞRIDAN KURTARIN
Çocukların kabız kalmasını engelleyecek şekilde beslenme alışkanlıkları düzenlenmelidir.
Haftada üç gün en az 30 dakika fiziksel egzersiz yapmaları sağlanmalıdır.
Çocukların bol su tüketmeleri sağlanmalıdır.
Abur cubur yemesinin önüne geçilmeli, bol sebze ve meyve tüketmeleri alışkanlık haline getirilmelidir.